1. Logo là gì?
Khái niệm về logo có thể được mô tả như sau: "Logo, hay biểu tượng thương hiệu, là một yếu tố đồ họa, ký hiệu hoặc biểu tượng của một thương hiệu hoặc nhãn hiệu. Nó thường kèm theo mặt chữ kiểu độc đáo hoặc được sắp xếp một cách đặc biệt. Một biểu tượng thương hiệu tiêu biểu được thiết kế để ngay lập tức nhận diện được bởi người xem, là một phần quan trọng của hình ảnh thương hiệu của một công ty hoặc tổ chức kinh tế. Các yếu tố như hình thù, màu sắc, kiểu chữ và hình ảnh trong biểu tượng thường khác biệt so với các đối thủ trong cùng một thị trường. Các biểu tượng có thể được sử dụng để nhận diện các tổ chức hoặc thực thể khác, không chỉ trong môi trường kinh tế."
"Logo" là thuật ngữ tới từ tiếng Latin, có nghĩa là "dấu hiệu" hoặc "ký hiệu." Trong ngữ cảnh doanh nghiệp và thiết kế, "logo" thường được hiểu là biểu tượng đồ họa đại diện cho một công ty, thương hiệu, sản phẩm hoặc tổ chức. Mục tiêu chính của một logo là tạo ra ấn tượng mạnh mẽ và giúp người tiêu dùng nhớ đến thương hiệu một cách dễ dàng. Logo có thể bao gồm nhiều yếu tố như hình ảnh, biểu tượng, chữ viết, màu sắc và các yếu tố thiết kế khác, với mục đích phản ánh giá trị và tính cách của thương hiệu.
2. Quy định pháp luật về bảo hộ logo doanh nghiệp
Hiện nay, logo của doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc nhận diện thương hiệu. Logo thường được biểu hiện qua các dấu hiệu như chữ cái, hình ảnh, và các yếu tố mà người xem có thể dễ dàng nhận diện bằng mắt thường, đồng thời nó cũng phải khác biệt so với logo của các doanh nghiệp khác. Hiện tại, mặc dù chưa có quy định bắt buộc đăng ký logo doanh nghiệp, nhưng với những tranh chấp thương hiệu thực tế, việc đăng ký logo theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ trở nên cần thiết. Theo Luật Sở hữu trí tuệ (Điều 14), logo doanh nghiệp có thể được bảo hộ quyền tác giả dưới các loại sau:
- Tác phẩm mỹ thuật, mỹ thuật ứng dụng: Bao gồm thiết kế đồ họa, thiết kế thời trang, thiết kế nội thất, và các tác phẩm khác có tính năng hữu ích và mang tính mỹ thuật.
- Nhãn hiệu: Là dấu hiệu được sử dụng để phân biệt hàng hóa, dịch vụ của các tổ chức, cá nhân khác nhau.
Khi xem xét giá trị bảo hộ, việc đăng ký logo dưới dạng tác phẩm mỹ thuật ứng dụng có thể yếu hơn so với việc đăng ký nhãn hiệu. Điều này là do chỉ khi có một logo giống hệt hoặc giống đến mức tối đa mới có thể vi phạm bản quyền, trong khi với nhãn hiệu, việc chỉ cần có dấu hiệu trùng hoặc tương tự cũng có thể bị xem xét là vi phạm quyền.
Trong thời đại ngày nay, logo của doanh nghiệp không chỉ là một biểu tượng đơn giản mà còn là một phần quan trọng của chiến lược thương hiệu. Nó không chỉ giúp người tiêu dùng nhận diện và ghi nhớ thương hiệu một cách dễ dàng mà còn thể hiện giá trị, tính cách, và sứ mệnh của doanh nghiệp. Một logo độc đáo và nhận diện được có thể tạo ra ấn tượng mạnh mẽ và tạo sự tin tưởng từ phía khách hàng. Hiện tại, mặc dù chưa có quy định bắt buộc đăng ký logo doanh nghiệp, nhưng nhiều doanh nghiệp đã nhận ra tầm quan trọng của việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của họ. Trong khi Luật Sở Hữu Trí Tuệ (Điều 14) mô tả về việc bảo hộ quyền tác giả cho logo doanh nghiệp dưới dạng tác phẩm mỹ thuật ứng dụng, thì quyền nhãn hiệu cũng được xem xét. Theo Điều 14 của Luật Sở Hữu Trí Tuệ, logo doanh nghiệp có thể được xem xét bảo hộ dưới dạng tác phẩm mỹ thuật ứng dụng. Điều này áp dụng cho các tác phẩm được thể hiện bởi đường nét, màu sắc, hình khối, bố cục với tính năng hữu ích, mang tính mỹ thuật, và có thể gắn liền với một đồ vật hữu ích. Các thiết kế đồ họa, thiết kế thời trang, thiết kế nội thất, đều có thể thuộc vào loại này.
Nhãn hiệu là một khía cạnh quan trọng trong việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của doanh nghiệp. Nó không chỉ là một dấu hiệu phân biệt hàng hóa và dịch vụ, mà còn là một công cụ quan trọng để đảm bảo tính độc đáo của logo. Việc đăng ký nhãn hiệu cung cấp một cơ chế pháp lý mạnh mẽ để ngăn chặn việc sao chép và sử dụng trái phép logo của doanh nghiệp. Khi so sánh giữa việc đăng ký tác phẩm mỹ thuật và đăng ký nhãn hiệu cho logo doanh nghiệp, có thể thấy rằng quyền bảo hộ của nhãn hiệu có thể mạnh mẽ hơn. Trong khi việc đăng ký tác phẩm mỹ thuật yêu cầu logo phải mang tính mỹ thuật cao và khó sao chép, việc đăng ký nhãn hiệu chỉ cần dấu hiệu trùng hoặc tương tự là đã có thể được xem xét là vi phạm quyền.
Tổng cộng, việc đăng ký và bảo hộ logo doanh nghiệp dưới các hình thức tác phẩm mỹ thuật ứng dụng và nhãn hiệu đều đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi và độc đáo của thương hiệu trên thị trường
3. Thủ tục đăng ký sở hữu trí tuệ cho logo doanh nghiệp
Như đã đề cập ở trên, doanh nghiệp có thể đăng ký logo doanh nghiệp bằng 2 hình thức: đăng ký nhãn hiệu và đăng ký tác phẩm mỹ thuật ứng dụng.
3.1. Thủ tục đăng ký nhãn hiệu
- Bước 1: Tiếp nhận đơn: Đơn đăng ký có thể nộp trực tiếp hoặc gửi qua bưu điện tới trụ sở Cục Sở hữu trí tuệ tại Hà Nội hoặc 2 Văn phòng đại diện của Cục tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.
- Bước 2: Thẩm định hình thức đơn. Kiểm tra việc tuân thủ các quy định về hình thức đối với đơn, từ đó đưa ra kết luận đơn có được coi là hợp lệ hay không (Ra quyết định chấp nhận đơn hợp lệ/từ chối chấp nhận đơn).
+ Trường hợp đơn hợp lệ, Cục Sở hữu trí tuệ ra quyết định chấp nhận đơn hợp lệ;
+ Trường hợp đơn không hợp lệ, Cục Sở hữu trí tuệ ra thông báo dự định từ chối chấp nhận đơn hợp lệ trong đó nêu rõ các lý do, thiếu sót khiến cho đơn có thể bị từ chối chấp nhận và ấn định thời hạn 2 tháng để người nộp đơn có ý kiến hoặc sửa chữa thiếu sót. Nếu người nộp đơn không sửa chữa thiếu sót/sửa chữa thiếu sót không đạt yêu cầu/không có ý kiến phản đối/ý kiến phản đối không xác đáng thì Cục Sở hữu trí tuệ ra quyết định từ chối chấp nhận đơn.
- Bước 3: Công bố đơn: Sau khi có quyết định chấp nhận đơn hợp lệ, đơn sẽ được công bố trên Công báo sở hữu công nghiệp.
- Bước 4: Thẩm định nội dung đơn: Đánh giá khả năng được bảo hộ của đối tượng nêu trong đơn theo các điều kiện bảo hộ, qua đó xác định phạm vi bảo hộ tương ứng.
- Bước 5: Ra quyết định cấp/từ chối cấp văn bằng bảo hộ:
+ Nếu đối tượng nêu trong đơn không đáp ứng được các yêu cầu về bảo hộ, Cục Sở hữu trí tuệ sẽ ra quyết định từ chối cấp văn bằng bảo hộ;
+ Nếu đối tượng nêu trong đơn đáp ứng được các yêu cầu về bảo hộ, và người nộp đơn nộp phí, lệ phí đầy đủ, đúng hạn thì Cục Sở hữu trí tuệ sẽ ra quyết định cấp văn bằng bảo hộ, ghi nhận vào Sổ đăng ký quốc gia về nhãn hiệu và công bố trên Công báo Sở hữu công nghiệp.
3.2. Thủ tục đăng ký tác phẩm mỹ thuật ứng dụng
Theo Điều 50 Luật Sở hữu trí tuệ hồ sơ đăng ký quyền tác giả, đăng ký quyền liên quan bao gồm:
(1) Tờ khai đăng ký quyền tác giả, đăng ký quyền liên quan.
Tờ khai phải được làm bằng tiếng Việt có đầy đủ thông tin về người nộp hồ sơ, tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả hoặc chủ sở hữu quyền liên quan; thời gian hoàn thành; tóm tắt nội dung tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình hoặc chương trình phát sóng; tên tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, tác phẩm được sử dụng làm tác phẩm phái sinh nếu tác phẩm đăng ký là tác phẩm phái sinh; thời gian, địa điểm, hình thức công bố; thông tin về cấp lại, cấp đổi (nếu có), cam đoan về trách nhiệm đối với các thông tin ghi trong tờ khai. Tờ khai do chính tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan ký tên hoặc điểm chỉ, trừ trường hợp không có khả năng về thể chất để ký tên hoặc điểm chỉ.
Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quy định mẫu tờ khai đăng ký quyền tác giả, đăng ký quyền liên quan;
(2) Hai bản sao tác phẩm đăng ký quyền tác giả hoặc hai bản sao bản định hình đối tượng đăng ký quyền liên quan;
(3) Giấy ủy quyền, nếu người nộp hồ sơ đăng ký quyền tác giả, đăng ký quyền liên quan là người được ủy quyền;
(4) Tài liệu chứng minh là chủ sở hữu quyền do tự sáng tạo hoặc do giao nhiệm vụ sáng tạo, giao kết hợp đồng sáng tạo, được thừa kế, được chuyển giao quyền;
(5) Văn bản đồng ý của các đồng tác giả, nếu tác phẩm có đồng tác giả;
(6) Văn bản đồng ý của các đồng chủ sở hữu, nếu quyền tác giả, quyền liên quan thuộc sở hữu chung.
Thời hạn xem xét tính hợp lệ của hồ sơ đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan là 1 tháng kể từ ngày hồ sơ được tiếp nhận. Trong thời hạn 15 ngày làm việc, kể từ ngày hồ sơ hợp lệ, Cục Bản quyền tác giả có trách nhiệm cấp giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả cho người nộp hồ sơ. Cục Bản quyền tác giả phải thông báo bằng văn bản cho người nộp hồ sơ trong trường hợp từ chối hồ sơ.
4. Sử dụng logo của doanh nghiệp khác bị xử lý ra sao?
Điều 11 Nghị định 99/2013/NĐ-CP quy định các hình phạt đối với việc sử dụng Logo doanh nghiệp mà không xin phép, đặc biệt trong trường hợp vi phạm quy định về sở hữu trí tuệ. Cụ thể, các hình phạt được miêu tả như sau:
- Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đồng – 2.000.000 đồng:
+ Đối với hành vi sử dụng Logo doanh nghiệp với mục đích kinh doanh.
+ Trong trường hợp giá trị hàng hóa dịch vụ vi phạm đến 3.000.000 đồng.
+ Các hành vi bao gồm: bán chào hàng, vận chuyển, tàng trữ, trưng bày để bán hàng hóa dịch vụ, xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu, tên thương mại chỉ dẫn địa lý kiểu dáng công nghiệp.
+ Đặt hàng, giao việc, thuê người khác thực hiện hành vi quy định tại điểm a khoản 1 Điều 11 Nghị định 99/2013/NĐ-CP.
- Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 4.000.000 đồng:
+ Đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 11 Nghị định 99/2013/NĐ-CP.
+ Trong trường hợp giá trị hàng hóa dịch vụ vi phạm từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng.
- Phạt tiền từ 4.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng:
+ Đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều này.
+ Trong trường hợp giá trị hàng hóa dịch vụ vi phạm từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng.
Các mức phạt được xác định dựa trên giá trị của hàng hóa dịch vụ vi phạm và nghiêm trọng của hành vi vi phạm. Việc thực hiện hình phạt này nhằm giữ gìn và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đồng thời tạo động lực cho doanh nghiệp tuân thủ các quy định và đảm bảo tính công bằng trong thị trường kinh doanh.
Trên đây, Luật Hòa Nhựt đã giải đáp thắc mắc về Quy định về logo doanh nghiệp và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ cho logo cho khách hàng. Nếu quý khách hàng còn có những thắc mắc nào hãy liên hệ qua số điện thoại 1900.868644 hoặc gửi thư qua email luathoanhut.vn@gmail.com để được hỗ trợ.