Doanh nghiệp có bắt buộc phải trả phụ cấp lương cho người lao động không?

1. Các loại phụ cấp lương mà người lao động được nhận

Theo quy định tại khoản 1 Điều 30 của Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH, phụ cấp lương được định nghĩa là các khoản phụ cấp được cung cấp để bù đắp cho những yếu tố cụ thể trong môi trường lao động. Những yếu tố này bao gồm:

- Phụ cấp chức vụ, chức danh: Đây là một khoản phụ cấp được trả cho những người có chức vụ hoặc chức danh đặc biệt trong tổ chức lao động, nhằm thể hiện sự công nhận và đánh giá đối với vị trí công việc của họ.

- Phụ cấp trách nhiệm: Khoản phụ cấp này thường được áp dụng cho những người đảm nhận trách nhiệm quản lý hoặc quản lý các khía cạnh quan trọng của công việc.

- Phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm: Đây là khoản phụ cấp được trả cho những công việc hoặc môi trường lao động đặc biệt khó khăn, nguy hiểm, hoặc có yếu tố độc hại cho sức khỏe của người lao động.

- Phụ cấp thâm niên: Khoản phụ cấp này dành cho những người lao động đã làm việc trong tổ chức một thời gian dài và có nhiều kinh nghiệm.

- Phụ cấp khu vực: Được áp dụng trong trường hợp công việc được thực hiện ở các vùng có điều kiện khu vực đặc biệt, như vùng núi, vùng hẻo lánh, hoặc vùng có chi phí sinh hoạt cao hơn.

- Phụ cấp lưu động: Khoản phụ cấp này áp dụng khi người lao động phải làm việc tại nhiều địa điểm khác nhau hoặc trong điều kiện động đậy.

- Phụ cấp thu hút: Được sử dụng để thu hút những người lao động có kỹ năng đặc biệt hoặc kinh nghiệm cao.

- Các phụ cấp có tính chất tương tự: Ngoài các loại phụ cấp nêu trên, có thể tồn tại các loại phụ cấp khác có tính chất tương tự, tùy thuộc vào đặc điểm cụ thể của công việc và tổ chức lao động.

Nhìn chung, pháp luật không quy định cụ thể về số lượng hoặc mức độ của các loại phụ cấp này. Việc trả phụ cấp lương loại nào, có hay không có phụ cấp lương là tùy thuộc vào sự giao kết và thỏa thuận giữa các bên trong quan hệ lao động. Điều này giúp tạo sự linh hoạt và cho phép các bên thỏa thuận dựa trên điều kiện cụ thể của công việc và người lao động để đảm bảo tính công bằng và hợp lý trong việc trả lương và các khoản phụ cấp.

2. Doanh nghiệp có bắt buộc phải trả phụ cấp lương cho người lao động không?

Theo quy định của Bộ luật Lao động 2019, tại điểm đ khoản 1 Điều 21, mức lương theo công việc hoặc chức danh, hình thức trả lương, thời hạn trả lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác là nội dung phải có trong hợp đồng lao động. Điều này đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong việc quản lý mức lương và các khoản trả thêm cho người lao động.

Một điểm cần được nhấn mạnh là phụ cấp lương không phải là một khoản tiền cố định mà người lao động nhận hàng tháng. Thay vào đó, nó được sử dụng như một công cụ linh hoạt để điều chỉnh mức lương dựa trên các yếu tố cụ thể. Phụ cấp lương được thiết lập để bù đắp cho những khía cạnh đặc biệt của công việc hoặc hoàn cảnh cá nhân của người lao động mà mức lương cơ bản không thể bao gồm hoặc không đảm bảo đủ. Điều này có thể bao gồm điều kiện lao động đặc biệt, tính chất phức tạp của công việc, điều kiện sinh hoạt khó khăn, hoặc mức độ thu hút lao động tại một vị trí cụ thể.

Mức phụ cấp lương sẽ thay đổi tùy thuộc vào từng trường hợp và thoả thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động. Trong trường hợp mức lương cơ bản đã được tính đến hoặc tính đầy đủ để phản ánh tất cả các yếu tố trên, người lao động sẽ không được nhận thêm khoản phụ cấp lương. Điều này có nghĩa rằng không phải tất cả người lao động đều nhận phụ cấp lương, và việc trả phụ cấp này sẽ phụ thuộc vào các yếu tố cụ thể của từng trường hợp.

Ngoài ra, pháp luật không đặt ra mức phụ cấp lương cụ thể mà người sử dụng lao động và người lao động sẽ thỏa thuận với nhau. Điều này giúp tạo sự linh hoạt và sáng tạo trong việc quản lý lương và phụ cấp, cho phép các bên thỏa thuận theo tình hình cụ thể của công việc và người lao động. Điều này cũng đảm bảo rằng mức phụ cấp lương có thể điều chỉnh theo thời gian và thay đổi theo sự phát triển của công việc và môi trường lao động.

3. Phụ cấp lương có cần thể hiện trong hợp đồng lao động không?

Từ điểm đ khoản 1 Điều 20 Bộ luật Lao động năm 2019, "mức lương theo công việc hoặc chức danh, hình thức trả lương, thời hạn trả lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác" là một trong những thông tin bắt buộc phải có trong hợp đồng lao động. Trong ngôn ngữ thông thường, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác thường được tổng hợp thành một khái niệm gọi là "các khoản phụ cấp". 

Điểm b và điểm c Khoản 5 Điều 3 của Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH đã hướng dẫn cụ thể về các khoản phụ cấp này như sau:

Phụ cấp lương theo thỏa thuận của hai bên như sau:

- Các khoản phụ cấp lương để bù đắp yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tạp công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động mà mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động chưa được tính đến hoặc tính chưa đầy đủ:

Điều này bao gồm việc cung cấp các khoản phụ cấp lương để đối phó với những điều kiện lao động đặc biệt, tính chất phức tạp của công việc hoặc môi trường làm việc khó khăn. Khi mức lương cơ bản không thể bao gồm hoặc không đảm bảo đủ sự bù đắp cho những yếu tố đặc biệt này, các khoản phụ cấp lương này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo công bằng và hợp lý trong thu nhập của người lao động. Chẳng hạn, trong môi trường làm việc độc hại, nguy hiểm, hoặc trong các vị trí công việc đòi hỏi sự chuyên môn cao, mức lương cơ bản thường không đủ để thúc đẩy và duy trì sự hấp dẫn đối với người lao động. Do đó, các khoản phụ cấp lương được thỏa thuận để đối phó với những yếu tố này.

- Các khoản phụ cấp lương gắn với quá trình làm việc và kết quả thực hiện công việc của người lao động:

Điều này áp dụng khi các khoản phụ cấp lương liên quan đến hiệu suất làm việc và kết quả công việc cụ thể của người lao động. Các khoản phụ cấp này thường được sử dụng để thúc đẩy và thưởng cho người lao động khi họ đạt được mục tiêu làm việc hoặc hoàn thành một dự án đặc biệt. Loại phụ cấp này có thể được trả đều đặn hoặc không đều đặn, tùy thuộc vào thỏa thuận giữa các bên và tình hình công việc cụ thể.

Các khoản bổ sung khác theo thỏa thuận của hai bên như sau:

- Các khoản bổ sung xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động và trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương:

Đây là những khoản bổ sung mà hai bên, tức là người lao động và người sử dụng lao động, đã thỏa thuận trước và xác định rõ số tiền cụ thể mà người lao động sẽ nhận, liên quan đến mức lương cơ bản trong hợp đồng lao động. Thường xuyên được hiểu là việc trả tiền này diễn ra đều đặn, chẳng hạn hàng tháng hoặc hàng quý, và có mức tiền xác định trước đó. Điều này mang lại tính ổn định và dễ dàng dự đoán về thu nhập cho người lao động. Các khoản bổ sung này thường được sử dụng để bù đắp cho các yếu tố đặc biệt của công việc hoặc để thúc đẩy hiệu suất làm việc, và chúng thường được coi là một phần quan trọng của gói tổng thu nhập của người lao động.

- Các khoản bổ sung không xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động, trả thường xuyên hoặc không thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương gắn với quá trình làm việc, kết quả thực hiện công việc của người lao động:

Loại khoản bổ sung này khác biệt với trường hợp trên ở chỗ số tiền phụ cấp không được xác định trước trong hợp đồng lao động. Thay vào đó, số tiền này phụ thuộc vào các yếu tố như hiệu suất làm việc của người lao động hoặc kết quả công việc cụ thể. Các khoản bổ sung này có thể được trả thường xuyên hoặc không thường xuyên, tùy thuộc vào thỏa thuận giữa các bên và tùy theo tình hình công việc cụ thể. Ví dụ, nếu người lao động đạt được mục tiêu làm việc hoặc hoàn thành một dự án đặc biệt, họ có thể được thưởng hoặc nhận khoản bổ sung dựa trên thành tích. Loại khoản bổ sung này thường được sử dụng để thúc đẩy hiệu suất làm việc, tạo động lực cho người lao động, và tạo sự linh hoạt trong việc quản lý thu nhập của họ.

Tuy nhiên, trong thực tế, hợp đồng lao động thường chỉ ghi nhận cụ thể về số tiền lương theo công việc, trong khi các khoản phụ cấp thường được điều chỉnh và quản lý theo nội quy và quy chế của doanh nghiệp. Mặc dù có sự thỏa thuận về các khoản phụ cấp, hợp đồng lao động không bắt buộc phải ghi cụ thể số tiền phụ cấp dành cho người lao động, tạo điều kiện cho tính linh hoạt trong quản lý và thay đổi các khoản phụ cấp theo thời gian và tình hình công việc.

Mọi thắc mắc quý khách hàng xin vui lòng gửi về số Hotline  1900.868644 hoặc địa chỉ email [email protected] để được giải đáp. Trân trọng!