Chưa đăng ký kết hôn, nam có được nghỉ thai sản không?

1. Quy định về thời gian hưởng thai sản đối với lao động nam 

Căn cứ theo  quy định tại khoản 2, khoản 4, khoản 5, khoản 6 Điều 34, Điều 36, Điều 37Luật Bảo hiểm xã hội 2014 (Luật BHXH) quy định thời gian hưởng chế độ thai sản của lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội khi vợ sinh con như sau:

Khi vợ sinh con:

- Vợ sinh thường: 05 ngày làm việc;

- Vợ sinh con phải phẫu thuật, sinh con dưới 32 tuần tuổi: 07 ngày làm việc;

- Vợ sinh đôi thì được nghỉ 10 ngày làm việc (từ sinh ba trở lên thì cứ thêm mỗi con được nghỉ thêm 03 ngày làm việc)

- Vợ sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật: 14 ngày làm việc.

Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản được tính trong khoảng thời gian 30 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con.

Sau khi vợ sinh con:

- Trường hợp chỉ có mẹ tham gia bảo hiểm xã hội hoặc cả cha và mẹ đều tham gia bảo hiểm xã hội mà mẹ chết sau khi sinh con thì cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản đối với thời gian còn lại của người mẹ theo quy định tại khoản 1 Điều 34 Luật BHXH 2014. 

Trường hợp mẹ tham gia bảo hiểm xã hội nhưng không đủ điều kiện quy định tại khoản 2 hoặc khoản 3 Điều 31 Luật BHXH 2014mà chết thì cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.

- Trường hợp cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng tham gia bảo hiểm xã hội mà không nghỉ việc theo quy định tại khoản 4 Điều 34 Luật BHXH 2014 thì ngoài tiền lương còn được hưởng chế độ thai sản đối với thời gian còn lại của mẹ theo quy định tại khoản 1 Điều này.

- Trường hợp chỉ có cha tham gia bảo hiểm xã hội mà mẹ chết sau khi sinh con hoặc gặp rủi ro sau khi sinh mà không còn đủ sức khỏe để chăm sóc con theo xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì cha được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.

Trong trường hợp lao động nam nhận nuôi con nuôi:

Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi thì được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi. 

Trường hợp cả cha và mẹ cùng tham gia bảo hiểm xã hội đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản quy định tại khoản 2 Điều 31 Luật BHXH 2014thì chỉ cha hoặc mẹ được nghỉ việc hưởng chế độ.

Người lao động nam thực hiện biện pháp triệt sản:

Khi thực hiện các biện pháp tránh thai thì người lao động được hưởng chế độ thai sản theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền. 

Thời gian nghỉ việc tối đa 15 ngày đối với người lao động thực hiện biện pháp triệt sản.

Lưu ý: Thời gian hưởng chế độ thai sản tính cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần.

2. Lao động nam có được nghỉ thai sản khi chưa đăng ký kết hôn không?

Điều kiện về đối tượng hưởng chế độ thai sản nêu rõ, phải là “lao động nam đang đóng BHXH có vợ sinh con”.

Theo khoản 5 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, kếthôn là việc nam và nữ xác lập quan hệ vợ chồng với nhau theo quy định về điều kiện kết hôn và đăng ký kết hôn do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thực hiện.

Điều này đồng nghĩa với việc, quan hệ vợ chồng chỉ được công nhận khi nam và nữ kết hôn hợp pháp theo quy định của pháp luật. Và như vậy, đối với người lao động chưa đăng ký kết hôn hoặc không đăng ký kết hôn sẽ không được xác định là vợ chồng hợp pháp. 

Và như vậy, đối với người lao động chưa đăng ký kết hôn hoặc không đăng ký kết hôn sẽ không được xác định là vợ chồng hợp pháp. Do vậy, sẽ không được hưởng chế độ thai sản dành cho lao động nam.

3. Đề xuất tăng thời gian nghỉ thai sản cho lao động nam

Dựa theo tình hình thực tế, cha và mẹ cần được hưởng thời gian nghỉ thai sản bình đẳng. Điều này giúp trẻ phát triển tốt hơn, đảm bảo bình đẳng giới trong xã hội, giảm khoảng cách tiền lương giữa các giới.

Dự thảo Luật bảo hiểm xã hội sửa đổi hiện quy định lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội khi vợ sinh con được nghỉ 5 ngày làm việc, khi vợ sinh con phải phẫu thuật, sinh con dưới 32 tuần tuổi, được nghỉ 7 ngày làm việc.

Tháng nghỉ thai sản rất cần thiết cho cả mẹ và con, tuy nhiên, các doanh nghiệp có thể giảm cơ hội cạnh tranh nghề nghiệp cũng như đưa ra lương khởi điểm thấp hơn với ứng viên nữ khi tuyển dụng nhằm giảm chi phí khi phụ nữ nghỉ thai sản. 

Việc tăng thời gian nghỉ thai sản cho nam giới ở Việt Nam từ 5 - 14 ngày lên 6 tháng là cần thiết. Tuy vậy, với dự thảo Luật bảo hiểm xã hội sửa đổi lần này, hai cơ quan trên đề xuất tăng thời gian nghỉ nói trên lên tối thiểu 30 ngày.

Lao động nam hiện có nhiều quyền lợi trong chính sách thai sản: ngoài được nghỉ 5 - 14 ngày theo quy định, trường hợp vợ không đủ sức khỏe chăm sóc cho con, đối tượng này vẫn được nghỉ và hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 6 tháng tuổi. 

Bộ luật lao động 2019 còn khuyến khích doanh nghiệp hỗ trợ người lao động khi hưởng thai sản như bỉm sữa, hưởng lương.

Do vậy, dự thảo Luật bảo hiểm xã hội sửa đổi chưa đề cập việc tăng thời gian nghỉ thai sản cho nam giới, về lâu dài, cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu tác động của việc tăng thời gian nghỉ thai sản cho nam giới. 

4.  Hồ sơ và mức hưởng chế độ thai sản cho lao động nam nước ngoài

 Hồ sơ hưởng chế độ thai sản:

- Bản sao giấy chứng sinh hoặc bản sao giấy khai sinh hoặc trích lục khai sinh của con.

- Trường hợp vợ sinh con phải phẫu thuật hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi mà giấy chứng sinh không thể hiện: Chuẩn bị thêm giấy tờ của cơ sở khám, chữa bệnh thể hiện điều này.

- Trường hợp con chết ngay sau khi sinh mà chưa có giấy chứng sinh: Sử dụng trích sao hoặc tóm tắt hồ sơ bệnh án hoặc giấy ra viện của người mẹ thể hiện con chết.

Lưu ý: Các giấy tờ kể trên mà do nước ngoài cấp thì phải được dịch ra tiếng Việt và chứng thực.

Mức hưởng chế độ thai sản:

Căn cứ khoản 3 Điều 7 Nghị định 143/2018/NĐ-CP và hướng dẫn tại Công văn 2161/LĐTBXH-BHXH năm 2020, lao động nam là người nước ngoài đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản sẽ có cơ hội được nhận các khoản tiền sau đây:

Tiền chế độ thai sản:

Lao động nam nước ngoài chỉ cần tham gia BHXH bắt buộc thì khi sinh con sẽ được nhận tiền chế độ thai sản.

- Trường hợp thông thường:

Tiền chế độ thai sản = Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 6 tháng trước khi vợ sinh con : 24 x Số ngày  nghỉ chế độ

- Trường hợp vợ chết sau khi sinh con:

Tiền chế độ thai sản = Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 6 tháng trước khi vợ sinh con x Số tháng nghỉ

Tiền trợ cấp 1 lần khi vợ sinh con:

Khi vợ sinh con, lao động nam là người nước ngoài còn có cơ hội được nhận trợ cấp 01 lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

- Chỉ có lao động nam đóng BHXH bắt buộc: Phải đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong 12 tháng trước khi vợ sinh con.

- Vợ có tham gia BHXH nhưng không đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản khi sinh con: Lao động nam phải đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong 12 tháng trước khi vợ sinh con.

Tiền trợ cấp 1 lần khi vợ sinh con/con = 2 x Lương cơ sở

Theo khoản 1 Điều 15 Nghị định 143/2018/NĐ-CP, thủ tục giải quyết chế độ thai sản cho người lao động nước ngoài sẽ được thực hiện tương tự như đối với người lao động Việt Nam.

Như vậy trên đây là toàn bộ thông tin về Chưa đăng ký kết hôn, nam có được nghỉ thai sản không? mà Công ty Luật Hòa Nhựt muốn gửi đến quý khách mang tính tham khảo. Nếu quý khách còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến theo số điện thoại 1900.868644 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài kịp thời hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc.

Nếu quý khách cần báo giá dịch vụ pháp lý thì quý khách có thể gửi yêu cầu báo phí dịch vụ đến địa chỉ email: [email protected] để nhận được thông tin sớm nhất! Rất mong nhận được sự hợp tác và tin tưởng của quý khách! Luật Hòa Nhựt xin trân trọng cảm ơn!