Hai bên tự nguyện ly hôn nhưng không thỏa thuận được về tài sản chung án phí như thế nào?

1. Ai là người chịu án phí sơ thẩm trong vụ án ly hôn?

Điều 147 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, nghĩa vụ chịu án phí sơ thẩm được quy định như sau:

- Yêu cầu không được chấp nhận: Đương sự phải chịu án phí sơ thẩm khi yêu cầu của họ không được Tòa án chấp nhận, trừ trường hợp được miễn hoặc không phải chịu án phí sơ thẩm.

- Chia tài sản chung: Trong trường hợp các đương sự không tự xác định được phần tài sản của mình trong khối tài sản chung và yêu cầu Tòa án giải quyết chia tài sản, mỗi đương sự phải chịu án phí sơ thẩm tương ứng với giá trị phần tài sản mà họ được hưởng.

- Hòa giải trước phiên tòa: Trước khi mở phiên tòa, Tòa án thực hiện hòa giải. Nếu các đương sự đạt được thỏa thuận về giải quyết vụ án, họ chỉ phải chịu 50% mức án phí sơ thẩm so với quy định tại khoản 1 và khoản 2.

- Ly hôn: Trong vụ án ly hôn, nguyên đơn phải chịu án phí sơ thẩm, không phụ thuộc vào việc Tòa án chấp nhận hay không chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn. Trong trường hợp ly hôn thuận tình, mỗi bên đương sự chịu một nửa án phí sơ thẩm.

- Miễn án phí sơ thẩm: Trong trường hợp đương sự được miễn án phí sơ thẩm, đương sự khác vẫn phải nộp án phí sơ thẩm theo quy định tại các khoản 1, 2, 3 và 4. 6. Tạm đình chỉ giải quyết: Nếu vụ án bị tạm đình chỉ giải quyết, nghĩa vụ chịu án phí sơ thẩm được quyết định khi vụ án được tiếp tục giải quyết theo quy định tại Điều này.

Trong lĩnh vực pháp luật, quy định về nghĩa vụ chịu án phí sơ thẩm trong các vụ án ly hôn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo công bằng và minh bạch trong quá trình giải quyết tranh chấp hôn nhân. Theo Điều 147 của Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, quy định về án phí sơ thẩm được xác định một cách cụ thể và rõ ràng. Điều này đặt ra nguyên tắc cơ bản là nguyên đơn trong vụ án ly hôn sẽ phải chịu án phí sơ thẩm, mà không phụ thuộc vào việc Tòa án có chấp nhận hay không chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn. Điều này thể hiện sự công bằng và tính chất không phân biệt đối xử đối với đương sự trong quá trình giải quyết vụ án.

Một điểm đáng chú ý là trong trường hợp cả hai bên đương sự đều đồng thuận với quyết định ly hôn và không có sự tranh chấp, thì mỗi bên sẽ chịu một nửa án phí sơ thẩm. Điều này khẳng định tinh thần hòa giải và thỏa thuận giữa các bên liên quan đến việc chia tay, tạo điều kiện cho quá trình giải quyết diễn ra một cách êm đẹp hơn.

Quy định này không chỉ làm rõ nghĩa vụ chịu án phí sơ thẩm mà còn thúc đẩy sự thỏa thuận và hòa giải giữa các bên, nhằm giảm thiểu mức độ tranh chấp và tăng cường sự hiệu quả trong quá trình tư pháp. Điều này cũng thể hiện sự quan tâm của pháp luật đối với việc duy trì hòa bình và sự công bằng trong các mối quan hệ hôn nhân.

2. Trong một số loại việc cụ thể thì nghĩa vụ chịu án phí dân sự sơ thẩm được quy định như nào? 

Theo khoản 5 Điều 27 của Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14, quy định về nghĩa vụ chịu án phí dân sự sơ thẩm trong vụ án hôn nhân gia đình được trình bày như sau:

- Ly Hôn: Trong vụ án ly hôn, nguyên đơn phải chịu án phí dân sự sơ thẩm mà không phụ thuộc vào quyết định của Tòa án về việc chấp nhận hay không chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn. Nếu đây là trường hợp ly hôn thuận tình, mỗi bên đương sự sẽ phải chịu 50% mức án phí.

- Tranh chấp tài sản chung: Trong trường hợp có tranh chấp về việc chia tài sản chung của vợ chồng, các đương sự sẽ không chỉ chịu án phí dân sự sơ thẩm theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 24 của Nghị quyết này mà còn phải chịu án phí đối với phần tài sản có tranh chấp. Mức án phí sẽ tương ứng với giá trị phần tài sản mà họ đang tranh chấp.

- Nghĩa vụ tài sản của người khác: Trường hợp vợ chồng yêu cầu người khác thực hiện nghĩa vụ về tài sản và Tòa án chấp nhận yêu cầu, người đó sẽ phải chịu án phí dân sự sơ thẩm đối với giá trị phần tài sản mà họ phải thực hiện. Nếu không có thỏa thuận và có yêu cầu Tòa án giải quyết, mỗi người sẽ chịu án phí tương ứng với giá trị phần tài sản mà họ được chia.

- Thỏa thuận tài sản chung: Trường hợp đương sự tự thỏa thuận phân chia tài sản chung của vợ chồng và yêu cầu Tòa án ghi nhận trong bản án trước khi Tòa án tiến hành hòa giải, đương sự không phải chịu án phí dân sự sơ thẩm đối với việc phân chia tài sản chung. Những quy định này nhằm tạo ra sự minh bạch, công bằng và khuyến khích thỏa thuận giữa các bên liên quan đến việc giải quyết các vấn đề hôn nhân và gia đình trước khi đưa vụ án đến Tòa án. Đồng thời, chúng thể hiện tinh thần hòa giải và giảm bớt mức độ tranh chấp trong quá trình xử lý vụ án.

- Thỏa thuận trước phiên tòa và hòa giải: Nếu Tòa án đã tiến hành hòa giải và tại phiên hòa giải đương sự không đạt thỏa thuận về việc phân chia tài sản chung của vợ chồng, nhưng trước khi mở phiên tòa, các bên đương sự tự thỏa thuận được về phân chia tài sản chung và yêu cầu Tòa án ghi nhận trong bản án, quyết định, thì đây được xem là thỏa thuận giữa các bên về giải quyết vụ án. Các bên đương sự thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết vụ án trong trường hợp Tòa án hòa giải trước khi mở phiên tòa. Trong tình huống này, họ sẽ phải chịu 50% mức án phí dân sự sơ thẩm tương ứng với giá trị phần tài sản mà họ đã tự thỏa thuận.

- Hòa giải về tranh chấp tài sản chung: Trường hợp các đương sự có tranh chấp về việc chia tài sản chung và nghĩa vụ về tài sản chung của vợ chồng, và Tòa án tiến hành hòa giải, nếu các đương sự đạt thỏa thuận về phần của tài sản và nghĩa vụ về tài sản, thì phần đó không được tính vào án phí. Nếu vẫn còn một số tài sản và nghĩa vụ về tài sản chung không thỏa thuận được, các đương sự vẫn phải chịu án phí đối với việc chia toàn bộ tài sản chung và nghĩa vụ về tài sản chung của vợ chồng. Những quy định này nhằm khuyến khích thỏa thuận giữa các bên liên quan trước khi đưa vụ án đến phiên tòa, đồng thời, cung cấp cơ chế ánh xạ mức độ đồng thuận trong quá trình hòa giải và giải quyết tranh chấp về tài sản trong các vụ án hôn nhân và gia đình.

Trong quá trình giải quyết vụ án ly hôn, quy định về nghĩa vụ chịu án phí dân sự sơ thẩm đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính công bằng và minh bạch của hệ thống pháp luật. Theo quy định của pháp luật, nguyên đơn đối diện với một loạt các quy định liên quan đến án phí, không phụ thuộc vào quyết định của Tòa án về việc chấp nhận hay không chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn. Trong trường hợp ly hôn được thực hiện một cách thuận tình, nơi mỗi bên đương sự đồng lòng với quyết định ly hôn, mức án phí dân sự sơ thẩm sẽ được chia đều giữa hai bên, mỗi bên phải chịu 50% mức án phí. Điều này khuyến khích sự hòa giải và đồng thuận giữa các bên, tạo điều kiện cho quá trình giải quyết diễn ra một cách trơn tru và tích cực.

3. Hai bên tự nguyện ly hôn nhưng không thỏa thuận được về tài sản chung án phí như thế nào?

Dựa vào các quy định chi tiết đã được nêu trên và hướng dẫn tại tiểu mục 11 Mục IV Công văn 02/TANDTC-PC năm 2021, quy định về nghĩa vụ chịu án phí dân sự sơ thẩm trong vụ án ly hôn trở nên rõ ràng và cụ thể hơn, mang lại sự minh bạch và công bằng trong quá trình giải quyết các vụ án hôn nhân.

- Nghĩa vụ chịu án phí sơ thẩm: Trong vụ án ly hôn, nguyên đơn phải chịu toàn bộ án phí dân sự sơ thẩm theo quy định. Điều này tập trung trách nhiệm pháp lý lên bên yêu cầu ly hôn, không phụ thuộc vào quyết định của Tòa án về việc chấp nhận hay không chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn.

- Thuận tình ly hôn và 50% mức phí: Trường hợp các bên đương sự đồng thuận với nhau về việc ly hôn thuận tình, mỗi bên phải chịu 50% mức án phí quy định (tức là mỗi bên chịu 25% mức án phí quy định). Điều này khích lệ sự đồng thuận giữa các bên và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình giải quyết.

- Vụ án đưa ra xét xử: Trong trường hợp các bên không thỏa thuận được về giải quyết toàn bộ vụ án, Tòa án quyết định đưa vụ án ra xét xử và ra bản án sơ thẩm. Do đây là quá trình xét xử mà các đương sự không thỏa thuận, nguyên đơn sẽ phải chịu 100% mức án phí dân sự sơ thẩm.

- Thỏa thuận ly hôn và án phí: Trong trường hợp thỏa thuận tự nguyện ly hôn, các đương sự chỉ phải chịu 50% mức án phí quy định đối với yêu cầu xin ly hôn (mỗi bên chịu 25% mức án phí quy định). Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho những trường hợp mà các bên tự giải quyết được vấn đề hôn nhân một cách thoả thuận.

- Án phí theo giá trị tài sản: Đối với vấn đề quan hệ tài sản, mức án phí mỗi bên phải chịu sẽ được tính dựa trên giá trị tài sản mà mỗi bên được chia theo quy định của pháp luật về án phí. Điều này nhằm đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong việc xác định nghĩa vụ chịu án phí đối với từng bên liên quan đến tài sản chung.

Những quy định này không chỉ mở rộng và chi tiết hóa các nghĩa vụ chịu án phí trong vụ án ly hôn mà còn thể hiện sự linh hoạt và hiệu quả của hệ thống pháp luật trong việc giải quyết các tranh chấp hôn nhân và gia đình.

Liên hệ qua 1900.868644 hoặc [email protected]