Người bán có được từ chối xuất hoá đơn hay không theo quy định?

1. Người bán có được từ chối xuất hoá đơn hay không theo quy định?

Hóa đơn, bao gồm hóa đơn giá trị gia tăng và hóa đơn đỏ, không chỉ là văn bản thể hiện giá trị của sản phẩm hoặc dịch vụ (gọi chung là hàng hóa), mà còn là một bằng chứng ghi nhận doanh số giao dịch của doanh nghiệp và làm chứng minh việc người tiêu dùng đã mua hàng hóa từ người bán. Tuy nhiên, thực tế cho thấy không phải lúc nào người bán đều cung cấp hóa đơn cho người tiêu dùng. Đồng thời, một số người tiêu dùng thường không thường xuyên yêu cầu hoặc thậm chí không lưu trữ hóa đơn khi nhận được.

Tình trạng này đặt ra nhiều vấn đề cho người tiêu dùng, đặc biệt là khi cần áp dụng bảo hành, khiếu nại hoặc giải quyết tranh chấp. Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (CT&BVNTD) đã nhận được một trường hợp liên quan đến người tiêu dùng A, người đã mua một chiếc tủ lạnh tại siêu thị điện máy X. Sau khi sử dụng được 2 tháng, trong thời hạn bảo hành, tủ lạnh bị hỏng. Tuy nhiên, khi liên lạc với siêu thị, người tiêu dùng A bị từ chối bảo hành với lý do sản phẩm không liên quan đến siêu thị. Sau khi tìm lại hóa đơn và phiếu bảo hành, người tiêu dùng mới phát hiện rằng nhân viên siêu thị không cung cấp các tài liệu này khi mua hàng.

Một trường hợp khác là của người tiêu dùng C, khiến người này phải đưa ra phản ánh và yêu cầu tư vấn về việc đi ăn tối tại nhà hàng Z. Khi thanh toán, nhà hàng chỉ xuất biên lai cho người tiêu dùng, đã bao gồm 10% thuế VAT. Người tiêu dùng hỏi nhà hàng về việc có được giảm trừ 10% thuế VAT nếu không lấy hóa đơn đỏ. Tuy nhiên, nhà hàng cho biết rằng trong mọi trường hợp, người tiêu dùng phải thanh toán đầy đủ tiền thuế, kể cả khi không yêu cầu xuất hóa đơn.

Có nghĩa là, nếu người tiêu dùng không yêu cầu xuất hóa đơn, nhà hàng hoàn toàn có thể không phát hóa đơn. Mặc nhiên, số tiền thuế 10% sẽ không được nộp vào ngân sách nhà nước theo quy định.

Cơ quan bảo vệ người tiêu dùng nhấn mạnh rằng việc thiếu hóa đơn đồng nghĩa với việc người tiêu dùng không có bằng chứng giao dịch, gây ra rủi ro trong trường hợp tranh chấp hoặc khiếu nại, và có thể dẫn đến từ chối giải quyết vấn đề. Điều này tạo ra thách thức lớn cho cơ quan bảo vệ người tiêu dùng khi phải xử lý các vụ tranh chấp, khiếu nại, đặc biệt là trong các lĩnh vực như bảo hành thiết bị điện tử, vấn đề liên quan đến thực phẩm, và những vấn đề tương tự.

Không chỉ vậy, việc không cung cấp hóa đơn còn đóng góp vào việc làm giảm tính minh bạch và cạnh tranh lành mạnh trên thị trường. Hành vi này không chỉ làm mất đi quyền lợi của người tiêu dùng mà còn gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước do việc thất thu thuế.

Cơ quan này đề xuất rằng để khắc phục tình trạng hiện tại, cả người bán và người mua đều cần chấm dứt việc bỏ qua hóa đơn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy để thay đổi này xảy ra, cần có sự hỗ trợ và chủ động từ phía người tiêu dùng. Họ cần nhận ra rằng hóa đơn không chỉ là quyền lợi mà còn là chứng cứ quan trọng trong việc giải quyết khiếu nại và hưởng các chính sách sau bán hàng.

Trong một buổi trả lời chất vấn của Quốc hội gần đây, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cũng thông tin rằng theo quy định hiện hành, việc bán hàng trên 200.000 đồng phải được kèm theo hóa đơn. Dưới 200.000 đồng, nếu người mua yêu cầu, người bán vẫn phải cung cấp hóa đơn. Nếu không tuân thủ, người bán có thể bị áp đặt mức thuế 10%. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuyên truyền mạnh mẽ để thúc đẩy thói quen lấy hóa đơn từ phía người tiêu dùng.

Đối với giải pháp, theo Bộ trưởng, ngành thuế đang xem xét lại các luật Thuế và xây dựng nghị định về hóa đơn, chứng từ điện tử để triển khai trong năm 2018 trên toàn bộ nền kinh tế. Sự phối hợp giữa các tỉnh thành trong việc triển khai mô hình hóa đơn điện tử, kết nối thông tin quản lý hóa đơn bán lẻ và thúc đẩy thanh toán không sử dụng tiền mặt cũng được đặt ra để tăng cường tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý giao dịch.

2. Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính về hóa đơn

Điều 5 của Nghị định 125/2020/NĐ-CP quy định về nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến xuất hóa đơn có các điểm chính như sau:

- Nguyên tắc 1: Xử phạt vi phạm hành chính về xuất hóa đơn được thực hiện theo quy định của pháp luật về quản lý thuế và pháp luật về xử lý vi phạm hành chính. Điều này đặt ra nguyên tắc cơ bản rằng các hình phạt sẽ được áp dụng dựa trên các quy định của luật thuế và luật xử lý vi phạm hành chính.

- Nguyên tắc 2: Tổ chức và cá nhân chỉ sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính về thuế và hóa đơn khi có hành vi vi phạm hành chính về thuế và hóa đơn. Điều này làm rõ rằng việc xử phạt chỉ được áp dụng khi có hành vi vi phạm liên quan đến thuế và hóa đơn.

- Nguyên tắc 3: Tổ chức và cá nhân thực hiện nhiều hành vi vi phạm hành chính sẽ bị xử phạt cho từng hành vi, trừ một số trường hợp đặc biệt. Cụ thể:

+ Người nộp thuế khai sai một hoặc nhiều chỉ tiêu trên các hồ sơ thuế của cùng một sắc thuế tại một thời điểm sẽ bị xử phạt chỉ về một hành vi khai sai thuộc trường hợp xử phạt về thủ tục thuế, và chỉ bị xử phạt về một hành vi có khung phạt tiền cao nhất trong số các hành vi đã thực hiện.

+ Tổ chức và cá nhân bị xử phạt hành chính khi trong cùng một thời điểm chậm nộp nhiều hồ sơ khai thuế của nhiều kỳ tính thuế nhưng cùng một sắc thuế chỉ sẽ bị xử phạt về một hành vi chậm nộp hồ sơ khai thuế có khung phạt tiền cao nhất trong số các hành vi đã thực hiện.

3. Lỗi không xuất hóa đơn bị phạt bao nhiêu?

Việc không xuất hóa đơn đầu ra được xem xét là vi phạm hành chính về thuế và hóa đơn, với các quy định xử phạt được chi tiết trong Nghị định 125/2020/NĐ-CP.

3.1. Xử phạt về hành vi trốn thuế

Dựa trên Điều c, Khoản 1, Điều 17, Nghị định 125/2020/NĐ-CP về xử phạt hành vi trốn thuế, các hình phạt được quy định như sau:

Người nộp thuế sẽ bị phạt một lần số tiền thuế trốn, trong trường hợp có ít nhất một tình tiết giảm nhẹ trở lên, khi thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:

- Không lập hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ, trừ trường hợp người nộp thuế đã khai thuế đối với giá trị hàng hóa, dịch vụ đã bán, đã cung ứng vào kỳ tính thuế tương ứng.

- Lập hóa đơn bán hàng hóa, dịch vụ sai về số lượng, giá trị hàng hóa, dịch vụ để khai thuế thấp hơn thực tế và bị phát hiện sau thời hạn nộp hồ sơ khai thuế.

Theo Khoản 2, Khoản 3, Khoản 4 và Khoản 5, Điều 17, Nghị định 125/2020/NĐ-CP, trong trường hợp không xuất hóa đơn mà có tình tiết tăng nặng hoặc không có tình tiết giảm nhẹ, hình phạt có thể được áp dụng như sau:

- Phạt tiền bằng 1,5 lần số tiền trốn thuế đối với người nộp thuế không lập hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ mà không có tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ.

- Phạt tiền 2 lần số tiền trốn thuế đối với người nộp thuế không lập hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ mà có một tình tiết tăng nặng.

- Phạt tiền 1,5 lần số tiền trốn thuế đối với người nộp thuế không lập hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ mà có hai tình tiết tăng nặng.

- Phạt tiền ba lần số tiền trốn thuế đối với người nộp thuế không lập hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ mà có ba tình tiết tăng nặng trở lên.

Do đó, việc không xuất hóa đơn đầu ra khi bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ có thể bị xem là hành vi trốn thuế và sẽ bị phạt theo quy định trên.

3.2. Xử phạt vi phạm quy định về lập hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ

Theo Khoản 2, Điều 24, Nghị định 125/2020/NĐ-CP, các hình phạt được áp dụng như sau:

Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.500.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:

   - Không lập hóa đơn tổng hợp theo quy định của pháp luật về hóa đơn bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ.

   - Không lập hóa đơn đối với các hàng hóa, dịch vụ được sử dụng cho mục đích khuyến mãi, quảng cáo, hàng mẫu; cũng như hàng hóa, dịch vụ được sử dụng để tặng, biếu, trao đổi hoặc trả thay lương cho người lao động, trừ hàng hóa được luân phiên nội bộ và tiêu thụ nội bộ để duy trì quá trình sản xuất.

Vì vậy, hành vi không lập hóa đơn tổng hợp khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, hoặc khi xuất hàng hóa để tặng, biếu, trao đổi, trả thay lương, luân phiên nội bộ, tiêu thụ nội bộ sẽ bị xem là vi phạm hành chính về hóa đơn và bị phạt theo quy định.

Mặt khác, theo Khoản 5, Điều 24, Nghị định 125/2020/NĐ-CP, người bán sẽ bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng khi thực hiện hành vi không lập hóa đơn khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ cho người mua, trừ những trường hợp được quy định tại Điểm b, Khoản 2 của Điều này.

Mọi thắc mắc quý khách hàng xin vui lòng gửi về số Hotline 1900.868644 hoặc địa chỉ email [email protected] để được giải đáp. Trân trọng!