Dấu hiệu nghi ngờ và biện pháp phòng ngừa bệnh cúm A H7N9 là gì?

1. Trường hợp nghi ngờ bệnh cúm A H7N9

Dịch bệnh cúm A(H7N9) đã xuất hiện lần đầu tiên tại Trung Quốc từ tháng 3 năm 2013 và xuất phát từ cúm gia cầm. Mặc dù gia cầm nhiễm vi rút không thể nhận biết bằng các triệu chứng bệnh, nhưng chúng có khả năng chuyển giao vi rút này cho con người. Tính đến thời điểm hiện tại, phương thức truyền nhiễm của cúm A(H7N9) vẫn chưa được xác định một cách rõ ràng.

Tuy nhiên, phần lớn những người mắc bệnh đã tiếp xúc trực tiếp với gia cầm, các sản phẩm từ gia cầm và môi trường nơi nhiễm vi rút cúm A(H7N9) tồn tại. Điều quan trọng là cho đến nay, chưa có bằng chứng nào về việc lây truyền từ người này sang người khác. Các triệu chứng của người bệnh thường bao gồm viêm đường hô hấp cấp tính, phát triển nhanh chóng với sốt, ho, khó thở, viêm phổi nặng và suy hô hấp. Bệnh tình có thể diễn biến nặng, với tỷ lệ tử vong cao khoảng 40%, tạo nên một thách thức đáng kể đối với nỗ lực kiểm soát và phòng chống dịch bệnh.

Theo quy định tại Quyết định 1482/QĐ-BYT năm 2017 thì trường hợp bệnh nghi ngờ được đặc tả như một biểu hiện đầy đủ về các triệu chứng, bao gồm sốt (>38°C), ho, đau họng, và viêm đường hô hấp với những biểu hiện như khó thở và đau ngực. Quan trọng hơn, những triệu chứng này phát triển trong vòng 14 ngày trước khi bệnh nhân bắt đầu. Điều này trở thành một dấu hiệu rõ ràng, đặt ra yêu cầu chặt chẽ về sự quan sát và đánh giá các yếu tố dịch tễ liên quan.

Các yếu tố dịch tễ cụ thể bao gồm việc có tiền sử di chuyển đến, ở, hoặc trở về từ các khu vực được xác định là nơi lưu hành vi rút cúm A(H7N9). Ngoài ra, việc tiếp xúc gần với trường hợp nghi ngờ hoặc bệnh nhân đã xác định mắc bệnh cúm A(H7N9) trở thành một yếu tố quyết định. Điều này có thể xảy ra trong quá trình chăm sóc y tế, sống chung, làm việc chung, hoặc thậm chí là khi di chuyển cùng chuyến xe, toa tàu, hoặc máy bay - đặc biệt nếu ở cùng một hàng hoặc ở trước hoặc sau một hàng ghế trong khoảng thời gian từ 1 ngày trước khi người bệnh bắt đầu triệu chứng cho đến khi hoàn toàn hồi phục.

Ngoài ra, việc tiếp xúc với gia cầm và chim trong vùng mà vi rút cúm A(H7N9) đang lưu hành cũng được xem xét kỹ lưỡng. Điều này có thể bao gồm những hoạt động như nuôi, buôn bán, vận chuyển, giết mổ, chế biến, tiêu thụ thịt gia cầm chưa nấu chín và thậm chí cả việc ăn tiết canh. Tất cả những yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong quá trình xác định và đối phó với trường hợp nghi ngờ của cúm A(H7N9).

2. Nội dung giám sát khi chưa có trường hợp bệnh cúm A H7N9 trên người

Cũng tại Quyết định 1482/QĐ-BYT năm 2017 thì hiện tại, chưa có bất kỳ trường hợp nào dương tính với vi rút cúm A(H7N9) được ghi nhận tại Việt Nam. Tình huống này đặt ra yêu cầu quan trọng về giám sát và phòng ngừa, trong đó mục tiêu chính là phát hiện sớm bất kỳ trường hợp mắc bệnh cúm A(H7N9) nào có thể xâm nhập vào Việt Nam hoặc xuất hiện trong cộng đồng. Điều này đòi hỏi sự tập trung và hiệu quả trong việc xử lý mỗi trường hợp bệnh một cách toàn diện, nhằm ngăn chặn lây lan của bệnh dịch này ra khỏi cộng đồng.

Quá trình giám sát cần được triển khai một cách toàn diện, từ quốc gia đến cấp địa phương, để đảm bảo rằng mọi trường hợp nghi ngờ đều được theo dõi và đánh giá kịp thời. Đồng thời, việc tăng cường các biện pháp phòng ngừa, như tăng cường giáo dục cộng đồng và kiểm soát an toàn thực phẩm, sẽ giúp nâng cao khả năng ứng phó với nguy cơ lây lan của cúm A(H7N9) trong cộng đồng Việt Nam.

Chiến lược giám sát trong bối cảnh này được xây dựng một cách chi tiết như sau, nhằm tối ưu hóa khả năng đối phó với nguy cơ lây lan của vi rút cúm A(H7N9):

- Tại khu vực xác định nhiễm vi rút cúm A(H7N9): Lập danh sách chi tiết và thực hiện theo dõi sức khỏe hàng ngày đối với những người có tiếp xúc gần với gia cầm, sản phẩm gia cầm hoặc môi trường đã được xác định nhiễm vi rút cúm A(H7N9) trong vòng 14 ngày. Khi có bất kỳ biểu hiện bệnh nào, người dân cần đến cơ sở y tế để kiểm tra và nhận tư vấn điều trị.

- Điều tra dịch tễ và lấy mẫu xét nghiệm: Thực hiện điều tra dịch tễ theo hướng dẫn chi tiết tại Phụ Lục 1 và Phụ Lục 2. Báo cáo kịp thời mọi trường hợp bệnh nghi ngờ để tăng cường sự quan sát và xử lý.

- Lấy mẫu và xét nghiệm tại các bệnh viện quốc gia: Tiến hành lấy mẫu và xét nghiệm để xác định nhiễm cúm A(H7N9) đối với các trường hợp viêm phổi nặng nghi ngờ. Tập trung vào các bệnh viện trên toàn quốc và các trường hợp Nhiễm Trùng Đường Hô Hấp Cấp Tính Nặng (SARI), cũng như các trường hợp mắc Hội Chứng Cúm.

- Lấy mẫu và xét nghiệm chùm trường hợp nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính nặng: Tập trung vào các chùm trường hợp nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính nặng, đặc biệt là khi có hai hoặc nhiều người có tiền sử sốt hoặc sốt với nhiệt độ đo được ≥ 38°C, ho, khởi phát trong vòng 10 ngày và cần nhập viện. Xác định mối liên quan dịch tễ, như học cùng một lớp, cùng làm việc, cùng gia đình, cùng bệnh viện, cùng doanh trại quân đội, để có cái nhìn rõ ràng về quy mô và phạm vi của nguy cơ lây nhiễm.

- Lấy mẫu và xét nghiệm nhân viên y tế và thú y: Tiến hành lấy mẫu và xét nghiệm cho những nhân viên y tế và thú y mà sau khi chăm sóc cho người bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính nặng đã cho kết quả xét nghiệm dương tính với cúm A hoặc có tiếp xúc trực tiếp với gia cầm, môi trường, sản phẩm gia cầm bị nhiễm cúm A(H7N9). Đây là một bước quan trọng để ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm từ những người tiếp xúc trực tiếp với người bệnh nhiễm trùng.

- Nghiên cứu và điều tra sự lưu hành của vi rút: Triển khai các dự án nghiên cứu để đánh giá sự lưu hành của vi rút cúm A(H7N9) trên các đối tượng nguy cơ cao như người chăn nuôi, người buôn bán, người vận chuyển, người giết mổ gia cầm, và mẫu môi trường. Mục tiêu của chúng tôi là phát hiện sớm các trường hợp nhiễm vi rút trong cộng đồng, từ đó áp đặt biện pháp kiểm soát và phòng ngừa một cách linh hoạt và kịp thời.

- Nâng cao công tác đánh giá nguy cơ: Thực hiện đánh giá nguy cơ một cách thường xuyên, không ngừng cập nhật để đồng bộ với tình hình biến động của dịch bệnh. Phân tích số liệu từ hệ thống giám sát đặc biệt chú trọng vào việc phát hiện bất thường và nhận biết các trường hợp nhiễm khuẩn hô hấp cấp mà nguyên nhân chưa rõ.

- Giám sát chặt chẽ tại các cửa khẩu quốc tế và vùng biên giới: Tăng cường giám sát người, phương tiện và hàng hóa nhập cảnh tại các cửa khẩu quốc tế và các khu vực biên giới nơi có tiềm ẩn nguy cơ xâm nhập của vi rút. Áp dụng biện pháp kiểm soát chặt chẽ để ngăn chặn vi rút cúm A(H7N9) từ việc bước vào lãnh thổ và lưu hành trong cộng đồng.

- Phối hợp chặt chẽ và chia sẻ thông tin: Tổ chức sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để đảm bảo hiệu quả trong việc giám sát và chống lại dịch bệnh. Kịp thời chia sẻ thông tin về tình hình dịch bệnh ở gia cầm, nhập lậu gia cầm, buôn bán gia cầm và các sản phẩm gia cầm không rõ nguồn gốc trên thị trường. Thông tin chính xác và kịp thời giúp chủ động đối mặt với những tình huống rủi ro và triển khai các biện pháp phòng ngừa một cách có hiệu quả.

Những biện pháp chi tiết này sẽ tăng cường khả năng phát hiện và ứng phó với cúm A(H7N9) tại Việt Nam, đồng thời giữ cho cộng đồng an toàn khỏi nguy cơ lây lan của dịch bệnh.

3. Các biện pháp chung phòng bệnh cúm A H7N9 

Để đối mặt với mối đe dọa của cúm A(H7N9), nhóm chúng tôi đã công bố một loạt các biện pháp phòng ngừa và an toàn, được miêu tả chi tiết trong tiểu mục 4.1 của Mục 1 Phần III trong Hướng dẫn giám sát và phòng chống bệnh cúm A(H7N9), theo Quyết định 1482/QĐ-BYT năm 2017. Dưới đây là một cái nhìn sâu sắc và chi tiết về những biện pháp quan trọng này:

- Tuyên truyền hiệu quả: Mở rộng chiến dịch tuyên truyền về cúm A(H7N9) cho cộng đồng, giúp nâng cao ý thức và sự hiểu biết về bệnh và các biện pháp phòng bệnh. Kêu gọi người dân tham gia tích cực trong việc chia sẻ thông tin và tham gia các hoạt động tuyên truyền cộng đồng.

- Hành động vệ sinh cá nhân hiệu quả: Khuyến khích việc rửa tay thường xuyên, đặc biệt là trước và sau khi chế biến thức ăn, trước khi ăn, và sau khi tiếp xúc với gia cầm. Nhấn mạnh việc tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng, giảm rủi ro nhiễm trùng qua đường hô hấp.

- An toàn thực phẩm đảm bảo: Tăng cường vệ sinh an toàn thực phẩm thông qua việc ăn chín, uống chín, và tuyệt đối không sử dụng gia cầm không rõ nguồn gốc hoặc gia cầm từ các khu vực đã được xác định nhiễm vi rút cúm A(H7N9). Hướng dẫn người dân về các biện pháp an toàn khi vận chuyển, chế biến, và sử dụng các sản phẩm gia cầm.

- Tránh tiếp xúc trực tiếp: Hạn chế tiếp xúc với những người đang mắc bệnh đường hô hấp cấp tính và tránh tiếp xúc với gia cầm, sản phẩm gia cầm, cũng như môi trường nhiễm bẩn do chất thải gia cầm. Nếu không thể tránh khỏi việc tiếp xúc, hãy đảm bảo sử dụng đầy đủ phương tiện bảo hộ cá nhân, bao gồm khẩu trang y tế và giữ khoảng cách an toàn.

- Hành động hắt hơi: Che miệng và mũi khi hoặc hắt hơi, ưu tiên sử dụng khăn vải hoặc khăn giấy để giảm thiểu phát tán các dịch tiết từ đường hô hấp. Ngay sau khi sử dụng, hủy hoặc giặt sạch khăn để tránh lây nhiễm qua tay.

- Tăng cường thông khí: Mở rộng thông khí tại nơi làm việc, nhà ở, trường học, cơ sở y tế bằng cách mở cửa ra vào và cửa sổ. Hạn chế sử dụng hệ thống điều hòa và thay vào đó tăng cường lưu thông không khí tự nhiên.

- Súc họng thường xuyên: Hãy duy trì thói quen súc họng bằng nước sát khuẩn miệng, đặc biệt sau khi tiếp xúc với môi trường có nguy cơ nhiễm vi rút cúm A(H7N9). Điều này giúp giảm bớt vi khuẩn và vi rút trong đường hô hấp, làm giảm nguy cơ lây nhiễm.

- Tăng cường sức khỏe: Hỗ trợ cơ thể bằng việc duy trì chế độ ăn uống cân đối, nghỉ ngơi đủ giấc, và duy trì sinh hoạt hợp lý. Sức khỏe tốt giúp cơ thể có khả năng đối phó tốt hơn với các tác động của bệnh truyền nhiễm.

- Hành động khi có biểu hiện bệnh: Nếu xuất hiện bất kỳ biểu hiện nào của bệnh viêm đường hô hấp cấp tính, như sốt, ho, đau họng, khó thở, hãy liên hệ ngay với cơ sở y tế gần nhất để được hướng dẫn, kiểm tra và điều trị kịp thời. Sự chủ động trong việc thông báo và xử lý sớm các triệu chứng giúp ngăn chặn sự lây nhiễm và giữ cho tình trạng sức khỏe được kiểm soát.

- Phối hợp thú y và giám sát dịch bệnh: Liên tục hợp tác chặt chẽ với cơ quan thú y địa phương để giám sát và chia sẻ thông tin về tình hình dịch bệnh. Cùng nhau thực hiện các biện pháp phòng chống để ngăn chặn sự lây nhiễm từ gia cầm sang người, đặt ra sự an toàn của cả cộng đồng là ưu tiên hàng đầu.

Những biện pháp này không chỉ là một cách hiệu quả để đảm bảo an toàn của cộng đồng trước nguy cơ lây nhiễm cúm A(H7N9), mà còn là một sự cam kết rõ ràng về sức khỏe cộng đồng và tình thần đoàn kết trong cuộc chiến chống lại dịch bệnh.

Còn khúc mắc, liên hệ 1900.868644hoặc gửi email tới: [email protected] để được hỗ trợ. Xin cảm ơn.