Quy định về thời gian giám định pháp y cập nhật mới nhất

1. Thế nào là giám định pháp y?

Chắc chắn rằng vai trò của pháp y trong quá trình phát triển khoa học, ngăn chặn tội phạm, và bảo đảm sự công bằng cũng như minh bạch trong các hoạt động tố tụng là không thể phủ nhận. Thông thường, chúng ta thường thấy từ "pháp y" xuất hiện trong các bộ phim tội phạm, tuy nhiên, vai trò quan trọng của giám định y khoa thì luôn được thấy rõ trong hành trình dài để xác định thủ phạm trong các vụ án hấp dẫn. Tuy nhiên, thực tế không phải ai cũng có kiến thức đầy đủ về lĩnh vực khoa học pháp y và những công việc mà những nhà nghiên cứu bệnh học pháp y phải thực hiện.

Thuật ngữ "giám định pháp y" được sử dụng trong lĩnh vực y tế và là một phần của quá trình giám định y khoa, bao gồm nhiều công đoạn như giám định vấn đề trên cơ thể người, phân tích cơ thể, đọc bệnh án, và tìm kiếm dấu vết bất thường trên cơ thể người bệnh.

Tính rộng lớn hơn, giám định pháp y là một nhánh của khoa học, trong đó những người làm nghề này sử dụng kiến thức từ nhiều lĩnh vực như y học, hóa học, sinh học, vật lý, và nhiều lĩnh vực khác để thực hiện các hoạt động rà soát và đánh giá liên quan đến việc tiến hành tố tụng dân sự và hình sự theo yêu cầu của các cơ quan. Những người thực hiện công việc này được gọi là giám định viên pháp y.

2. Quy định về thời gian giám định pháp y mới nhất

Thông tư 13/2022/TT-BYT được Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành vào ngày 30/11/2022 để quy định quy trình, biểu mẫu giám định pháp y, thời hạn và nhân lực thực hiện giám định pháp y. Điều 2 của thông tư này chi tiết hóa về thời hạn giám định pháp y, đặc biệt là đối với các trường hợp cần giám định theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Cụ thể, đối với trường hợp bắt buộc giám định theo quy định Bộ luật Tố tụng hình sự, thời hạn giám định sẽ tuân theo quy định của Bộ luật đó. Đối với các trường hợp khác, thời hạn giám định được xác định như sau:

- Không quá 09 ngày đối với các trường hợp liên quan đến giám định xâm hại tình dục, hành hạ ngược đãi, xác định giới tính, sự có thai, và khả năng tình dục nam; không quá 18 ngày đối với trường hợp phải hội chẩn.

- Không quá 20 ngày đối với các trường hợp giám định độc chất, mô bệnh học, ADN; không quá 01 tháng đối với trường hợp phải hội chẩn.

- Đối với các trường hợp không thuộc quy định trên, thời hạn giám định tuân theo quy định tại khoản 3 Điều 26a Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp.

Nguyên tắc tính thời hạn giám định, gia hạn thời hạn giám định pháp y và giải quyết vướng mắc trong trường hợp phát sinh vấn đề hoặc có cơ sở cho rằng không thể hoàn thành giám định đúng thời hạn, sẽ tuân theo quy định tại Điều 26a Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp.

Thông tư này sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01/3/2023. Thông tư số 47/2013/TT-BYT ngày 31/12/2013 của Bộ trưởng Bộ Y tế, về quy trình giám định pháp y, sẽ hết hiệu lực từ ngày có hiệu lực của Thông tư 13/2022/TT-BYT. Đối với các trường hợp đã được giám định lần đầu trước ngày Thông tư 13/2022/TT-BYT, các lần giám định lại (nếu có), kể cả trường hợp trưng cầu, yêu cầu sau thời điểm Thông tư này có hiệu lực, sẽ áp dụng theo quy định của Thông tư 47/2013/TT-BYT.

3. Trách nhiệm của các cơ quan trong việc tổ chức thực hiện giám định pháp y

Quy định tại Điều 4 của Thông tư 13/2022/TT-BYT (có hiệu lực từ ngày 01/03/2023) mô tả nhiệm vụ của các cơ quan trong việc tổ chức thực hiện giám định pháp y như sau:

- Cục Quản lý Khám, Chữa bệnh thuộc Bộ Y tế sẽ chủ trì và phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan để chỉ đạo, kiểm tra, thanh tra, sơ kết và tổng kết công tác thực hiện Thông tư này trên toàn quốc.

- Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Bộ Y tế và các ngành liên quan sẽ chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra tổ chức thực hiện giám định pháp y theo thẩm quyền theo quy định ban hành tại Thông tư này.

- Viện Pháp y Quốc gia - Bộ Y tế sẽ:

+ Tổ chức tập huấn về quy trình giám định pháp y và các biểu mẫu ban hành theo Thông tư này đối với các cá nhân, tổ chức thực hiện giám định pháp y trên toàn quốc;

+ Chủ đạo tuyến, kiểm tra, sơ kết, tổng kết, và báo cáo kết quả thực hiện quy định tại Thông tư này của các tổ chức giám định pháp y và đơn vị thực hiện giám định pháp y trên toàn quốc, đồng thời báo cáo về Bộ Y tế và Bộ Tư pháp theo quy định tại Điều g khoản 1 Điều 3 của Nghị định số 85/2013/NĐ-CP ngày 29 tháng 7 năm 2013 của Chính phủ về việc quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Giám định tư pháp.

- Các tổ chức giám định pháp y và đơn vị thực hiện giám định pháp y trên toàn quốc sẽ:

+ Hàng năm, báo cáo kết quả thực hiện đến cơ quan quản lý trực tiếp, đồng thời gửi báo cáo về Viện Pháp y Quốc gia theo quy định tại Điều c khoản 1 của Nghị định số 85/2013/NĐ-CP ngày 29 tháng 7 năm 2013 của Chính phủ về việc quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Giám định tư pháp;

+ Thủ trưởng tổ chức giám định pháp y sẽ căn cứ vào văn bằng chuyên môn, đào tạo, kinh nghiệm, và nghiệp vụ của giám định viên để phân công người thực hiện giám định, đảm bảo phù hợp với các quy trình giám định pháp y ban hành kèm theo Thông tư này.

4. Bộ Y tế siết chặt quản lý giám định pháp y, tâm thần

Tăng cường quản lý và chỉ đạo trong lĩnh vực giám định pháp y, đặc biệt là trong giám định pháp y tâm thần, là một nội dung đáng chú ý được nhấn mạnh trong thông báo mà Bộ Y tế đã gửi đến Sở Y tế các tỉnh, thành phố và các viện, bệnh viện liên quan. Yêu cầu này xuất phát từ việc trong thời gian gần đây, một số đối tượng đã lợi dụng hồ sơ bệnh án tâm thần để thực hiện tội ác hoặc trốn tránh trách nhiệm hình sự, gây khó khăn cho các cơ quan tư pháp trong quá trình điều tra và xử lý các vụ án.

Để đảm bảo công tác giám định pháp y và giám định pháp y tâm thần diễn ra chặt chẽ, minh bạch và tuân thủ đúng quy định của pháp luật, đồng thời đáp ứng đúng yêu cầu của cơ quan tư pháp; đánh giá chính xác tỷ lệ tổn thương cơ thể và tình trạng tâm thần của đối tượng giám định, tránh việc làm giả hồ sơ bệnh án tâm thần, Bộ Y tế đã có văn bản về việc tăng cường quản lý và chỉ đạo trong lĩnh vực giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần gửi đến Sở Y tế các tỉnh, thành phố; Viện Pháp y Quốc gia; Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 và Trung ương 2; Viện Pháp y tâm thần Trung ương, Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa; Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực và các cơ sở y tế thuộc các bộ, ngành.

Bộ Y tế đề nghị các đơn vị thực hiện nghiêm túc các quy định về khám bệnh, chữa bệnh, lưu trữ hồ sơ bệnh án và cấp tóm tắt bệnh án tâm thần cho người bệnh. Các cán bộ được giao nhiệm vụ khám bệnh tâm thần cần không ngừng học tập, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và bản lĩnh chính trị trong thực hiện nhiệm vụ được giao.

Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và cơ sở y tế thuộc các bộ, ngành cần tăng cường chỉ đạo, thanh tra, kiểm tra và giám sát hoạt động khám, điều trị, cấp bệnh án ngoại trú điều trị bệnh tâm thần tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thuộc thẩm quyền quản lý. Viện Pháp y Quốc gia và Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần tăng cường kiểm tra, hướng dẫn các tổ chức pháp y trong việc triển khai thực hiện hướng dẫn chuyên môn theo Thông tư do Bộ Y tế ban hành và tại các văn bản pháp luật liên quan.

Đối với Viện Pháp y tâm thần Trung ương, Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa và Trung tâm pháp y tâm thần khu vực, Bộ Y tế đặt ra các yêu cầu cụ thể sau đây:

- Tiếp nhận trưng cầu/yêu cầu từ cơ quan tố tụng, tổ chức và cá nhân, và thực hiện giám định một cách khách quan, trung thực, chính xác, tuân thủ đúng quy trình, và đúng quy định của Luật Giám định tư pháp và Thông tư số 23 của Bộ Y tế.

- Đảm bảo rằng các giám định viên đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn quy định; hàng năm, báo cáo kết quả hoạt động theo biểu mẫu báo cáo của Bộ Y tế.

- Thực hiện tự kiểm tra đánh giá hoạt động của đơn vị đúng tiêu chí và bảng điểm quy định của Bộ Y tế.

- Phối hợp chặt chẽ với cấp ủy địa phương và các cơ quan chuyên môn để chủ động triển khai ký hợp đồng và hợp tác mật thiết với đơn vị y tế để thực hiện các hoạt động khám chuyên khoa, khám cận lâm sàng cho đối tượng một cách hiệu quả, tiết kiệm và tránh lãng phí.

- Thiết lập hình thức khen thưởng và kỷ luật đối với tổ chức và cá nhân trong cơ quan, đơn vị khi thực hiện nhiệm vụ được giao.

Bộ Y tế yêu cầu các đơn vị tổ chức thực hiện việc rà soát, tổng hợp và đề xuất sửa đổi văn bản quy phạm pháp luật, hướng dẫn chuyên môn không còn phù hợp, đồng thời đề xuất phương án và giải pháp cụ thể, sau đó báo cáo về Bộ Y tế (qua Cục Quản lý Khám, chữa bệnh).

Trong trường hợp vi phạm những nguyên tắc như thiếu khách quan, trung thực, không chính xác, không tuân thủ quy trình, quy định, Thủ trưởng đơn vị phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Luật Hòa Nhựt xin tiếp nhận yêu cầu tư vấn của quý khách hàng qua số hotline: 1900.868644 hoặc email: [email protected]. Xin trân trọng cảm ơn!