Cosplay theo nhân vật trong anime có vi phạm bản quyền hình ảnh?

1. Cosplay được hiểu là gì?

Cosplay là một hoạt động nghệ thuật, nơi những người tham gia, được gọi là cosplayer, đóng vai những nhân vật từ truyện tranh, phim ảnh, hoặc video game. Thuật ngữ "cosplay" xuất phát từ sự kết hợp của hai từ tiếng Anh: "costume" (trang phục) và "play" (biểu diễn), thể hiện rằng nó không chỉ là việc mặc đồ, mà còn là một hình thức biểu diễn nghệ thuật sáng tạo.

Trong tiếng Nhật, Cosplay được phát âm là “kosupure,” chỉ đến những người hâm mộ của các nhân vật từ truyện tranh, anime, manga, tiểu thuyết, video game, và phim giả tưởng. Những người này thường hóa trang thành những nhân vật mà họ yêu thích, cố gắng làm cho bản thân giống hệt nhân vật đó.

Trào lưu cosplay không phân biệt giới tính hay độ tuổi, chỉ cần bạn có đam mê và muốn biến thành nhân vật yêu thích, bạn đều có thể tham gia và thể hiện tài năng của mình.

Cosplay có nguồn gốc từ Nhật Bản và bắt đầu phổ biến từ những năm 1970. Nó trở thành một phần quan trọng của văn hóa otaku, thuật ngữ chỉ những người yêu thích và nghiên cứu về văn hóa Nhật Bản, bao gồm manga, anime, và truyện tranh.

Ở giai đoạn đầu, Cosplay chỉ được thực hiện trong phạm vi hẹp tại Nhật Bản, chủ yếu xuất hiện trong các sự kiện và hội chợ truyện tranh tại các thành phố lớn như Tokyo và Osaka. Các cosplayer thời kỳ này thường tự tay làm các bộ trang phục và phụ kiện để tái hiện những nhân vật mà họ yêu thích từ manga, anime, hoặc trò chơi điện tử.

2. Cosplay theo nhân vật trong anime có vi phạm bản quyền hình ảnh hay không?

Khi nhắc đến Nhật Bản, nhiều người liên tưởng ngay đến một quốc gia có nền văn hóa Á Đông tiên tiến và lâu đời. Hệ thống pháp luật chặt chẽ của họ kết hợp giữa truyền thống và ảnh hưởng từ pháp luật phương Tây. Đất nước mặt trời mọc không chỉ là nơi xuất phát của nền văn hóa 2D mà còn là nơi cosplayer hay coser xuất hiện. Đây là những người hóa trang thành những nhân vật trong anime-manga. Hơn nữa, văn hóa 2D đã đạt được những thành công nổi bật. Cosplayer không chỉ được đánh giá vì trang phục đẹp mắt mà còn bởi sự sáng tạo xuất sắc trong thẩm mỹ, thần thái biểu cảm của họ, cũng như khả năng nhập vai và độ chính xác, sự tỉ mỉ của quá trình làm việc.

Cosplay, ban đầu chỉ là niềm đam mê cá nhân, đã phát triển thành một ngành nghề độc đáo được ưa chuộng, đặc biệt là trong cộng đồng giới trẻ. Mọi người đều có thể tự do hóa trang thành những nhân vật mà họ yêu thích mà không tốn kém chi phí nào.

Tuy nhiên, tin tức mới nhất từ chính phủ Nhật Bản đang gây sốc cho cộng đồng cosplayer. Nikkan Sports thông báo rằng chính phủ đang xem xét khả năng áp đặt quy định về bản quyền và thu nhập đối với hoạt động cosplay. Theo đó, cosplayer có thể bị xem là vi phạm bản quyền nếu họ kiếm tiền từ việc hóa trang. Luật sư Ookuma Yuuji tại văn phòng luật sư Toranomon Law and Patent Office đã lên tiếng xác nhận rằng hóa trang thành nhân vật được coi là hành vi vi phạm bản quyền, đặc biệt là theo các điều 21 - 27 của Luật bản quyền Nhật Bản.

Tại Nhật Bản, việc sử dụng trang phục nhân vật trong hoạt động cosplay không vi phạm quyền tác giả. Tuy nhiên, nếu một người cosplay với mục đích thu lợi bằng cách tham gia vào các hoạt động thương mại, xuất hiện trong các sự kiện quảng cáo, thì họ có thể bị coi là vi phạm quy định.

Trước đây, hoạt động cosplay thường chỉ được coi là một hình thức quảng cáo hoặc một loại giải trí. Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ đã biến cosplay thành một hoạt động thương mại. Cách cosplayer kiếm tiền có thể đa dạng, từ việc được thuê để hóa trang nhằm mục đích quảng cáo và truyền thông đến việc đăng ký dịch vụ thành viên, bán trang phục tự sản xuất, hoặc cung cấp album ảnh cosplay.

Điều đáng chú ý là ngày nay, cosplayer có thể tự do sáng tạo, điều chỉnh hoặc thậm chí tạo mới trang phục của họ. Đương nhiên, số tiền kiếm được thông qua những cách này là không nhỏ. Một ví dụ điển hình là cosplayer Enako, với thu nhập hàng tháng ước khoảng 90.000 đô la. Số tiền này chủ yếu đến từ việc xuất hiện trước công chúng, tham gia talkshow, và hoạt động trên các mạng xã hội.

Là quê hương của văn hóa cosplay, những cosplayer sau khi nắm được thông tin này đã trở nên rất lo lắng trước sự nghiêm khắc của Luật bản quyền. Việc hóa trang thường nhằm thể hiện sự đam mê đặc biệt với những nhân vật và tác phẩm, và không chỉ ở nước Nhật, mà còn ở Việt Nam, các cosplayer cũng sẽ phải đối mặt với tác động của luật lệ này. Không ai nghĩ rằng việc cosplay anime-manga với mục đích thương mại sẽ bị xem là vi phạm bản quyền. Điều này có thể tạo ra sự không nhất quán giữa cộng đồng cosplayer và chính phủ Nhật Bản, vì hoạt động này thực sự là một yếu tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp này.

3. Trào lưu Cosplay trong giới trẻ Việt Nam

Các sự kiện lễ hội cosplay, nơi những người tham gia hóa thân thành nhân vật trong truyện tranh, phim hoạt hình, phim giả tưởng, và game, diễn ra hàng tháng, thu hút sự quan tâm của hàng trăm bạn trẻ đến từ khắp mọi nơi. Trào lưu hóa thân đã trở thành thú chơi tinh tế và thời thượng của giới trẻ Việt Nam, đặc biệt là ở các thành phố lớn.

Cosplay không nhất thiết phải đảm bảo sự giống hệt với nguyên mẫu trong truyện tranh hay phim. Đẹp của nhân vật hóa thân thường được định nghĩa bởi mong muốn sống cùng với nhân vật đó, thể hiện sự mê đắm và tình yêu thích.

Để trở thành cosplayer, người chơi phải chuẩn bị kỹ lưỡng với những bộ trang phục, phụ kiện, và quá trình trang điểm để thật sự nhập vai. Nghề "ăn theo" cosplay cũng ngày càng hình thành, mang lại nguồn thu nhập cho nhiều bạn trẻ.

Hình ảnh các nhân vật từ truyện tranh và phim hoạt hình thường gắn liền với ký ức tuổi thơ của mỗi người. Do đó, khi lớn lên, họ vẫn duy trì sự đam mê này bằng cách đọc sách và muốn hóa thân để sống cùng với nhân vật, dù là một nàng công chúa, chàng hoàng tử hay thậm chí là một cô hầu bàn.

Mặc dù trào lưu hóa thân đã lan tỏa ở nhiều quốc gia với đa dạng nhân vật, nhưng ở Việt Nam, các bạn trẻ vẫn chủ yếu ưa thích hóa thân thành những nhân vật trong truyện tranh Nhật Bản. Một số ít còn lựa chọn từ truyện và game của một số nước lân cận. Đặc biệt, trong vài năm trở lại đây, đã xuất hiện một số người hóa thân thành những nhân vật trong truyện cổ tích Việt Nam, nhưng do thiếu hình mẫu cụ thể, nên ít người chọn đầu tư để hóa trang theo hình thức này.

Mỗi năm, có khoảng 20 lễ hội hóa trang được tổ chức ở nhiều địa điểm khác nhau, từ nhà hàng, sân vận động cho đến các trung tâm thương mại. Điều độc đáo là không chỉ giới hạn trong nước, cosplay Việt Nam đã có được sự thừa nhận quốc tế. Nhiều bạn trẻ ở Hà Nội và TP.HCM được mời biểu diễn tại các lễ hội hóa thân quốc tế lớn ở Thái Lan, Singapore, Philippines, Malaysia hoặc "thánh đường" của cosplay là Nhật Bản.

Sự phát triển của cosplay đã tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh. Xuất hiện những cửa hàng bán và cho thuê phụ kiện, trang phục cosplay, cũng như các dịch vụ chụp ảnh, trang điểm do các bạn học sinh, sinh viên và người chơi mở ra. Đặc biệt, có những bạn trẻ không chỉ theo đuổi đam mê mà còn học hỏi và mày mò để trở thành người thợ chế tạo phụ kiện cho những nhân vật hóa thân.

Cosplay chỉ trở nên không đáng khi chúng ta hóa thân thành những nhân vật không mang tính đạo đức, quá lệch lạc so với thực tế, khiến chúng ta mất đi sự tỉnh táo, hoặc khi nó tiêu tốn quá nhiều thời gian, tiền bạc và năng lượng cá nhân. Nếu không đủ điều kiện để thực hiện sở thích cosplay một cách hợp lý, chúng ta nên ưu tiên cho gia đình, học tập và tương lai vì đó là những yếu tố thực sự quan trọng và mang lại giá trị cho cuộc sống và sự nghiệp của chúng ta. Hơn nữa, mỗi người tham gia cosplay cần duy trì sự cân bằng và đừng để bị cuốn vào thế giới hóa thân quá đà.

Mọi thắc mắc về mặt pháp lý vui lòng liên hệ đến số hotline: 1900.868644 hoặc email: [email protected]. Xin trân trọng cảm ơn!