Có được kê biên tài sản đang thế chấp tại ngân hàng không?

1. Có được kê biên tài sản đang thế chấp tại ngân hàng hay không?

Việc thế chấp tài sản đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo thực hiện nghĩa vụ theo quy định tại điều 292, Bộ luật Dân sự năm 2015. Khi thực hiện thế chấp tài sản, quy định tại khoản 8, Điều 320 của Bộ luật Dân sự rõ ràng quy định rằng tài sản thế chấp không được bán, thay thế, trao đổi, tặng cho, trừ khi có các trường hợp được quy định tại khoản 4 và khoản 5, Điều 321 của Bộ luật này.

Theo khoản 4 và khoản 5, Điều 321, Bộ luật Dân sự, hàng hoá luân chuyển trong quá trình sản xuất, kinh doanh có thể được bán, trao đổi, tặng cho nếu có sự đồng ý của bên nhận thế chấp hoặc theo quy định của Luật. Ngoài ra, cũng có khả năng cho thuê, cho mượn, nhưng điều này phải được thông báo cho bên thuê, bên mượn, và bên nhận thế chấp.

Đối với việc kê biên và xử lý tài sản thế chấp, Điều 90 của Luật Thi hành án dân sự năm 2008 quy định rằng nếu người phải thi hành án không có tài sản khác hoặc có nhưng không đủ để thi hành án, thì tài sản thế chấp sẽ được kê biên và xử lý, với điều kiện là giá trị của tài sản thế chấp lớn hơn nghĩa vụ được bảo đảm cộng với chi phí cưỡng chế thi hành án.

Trong trường hợp tài sản đang thế chấp tại ngân hàng, ngân hàng phải được thông báo ngay về quá trình kê biên và xử lý thi hành án. Khi bán tài sản hoặc xử lý tài sản đang thế chấp để đảm bảo thi hành một nghĩa vụ cụ thể, số tiền nhận được phải được ưu tiên thanh toán cho ngân hàng sau khi trừ đi án phí của bản án hoặc quyết định đó cùng với chi phí cưỡng chế.

Đặc biệt, nếu ngân hàng không phải là người được thi hành án, ngân hàng sẽ được ưu tiên thanh toán trước trước khi thanh toán các khoản khác, theo quy định tại khoản 20, Điều 1, Luật sửa đổi Luật Thi hành án dân sự năm 2014.

Ví dụ, khi thực hiện thi hành án để thanh toán nợ đối với ngân hàng, thứ tự ưu tiên thanh toán sẽ là như sau: trước hết là án phí, tiếp theo là chi phí cưỡng chế, sau đó là tiền thuê nhà trong 01 năm (nếu đây là nhà ở duy nhất của người thi hành án và sau thanh toán không còn đủ tiền để thuê nhà), cuối cùng là tiền nợ đối với ngân hàng.

Ngược lại, trong trường hợp kê biên tài sản đang thế chấp để bồi thường thiệt hại cho nạn nhân trong một vụ tai nạn giao thông, số tiền từ việc bán tài sản thế chấp sẽ được ưu tiên thanh toán trước cho ngân hàng, và sau đó mới đến việc bồi thường thiệt hại.

Từ các ví dụ trên, có thể nhận thấy rằng tài sản đang thế chấp có thể được sử dụng để kê biên và thi hành án, đặc biệt khi người bị thi hành án không có tài sản khác hoặc tài sản của họ không đủ để thi hành án. Trong trường hợp này, giá trị của tài sản thế chấp cần phải lớn hơn nghĩa vụ được bảo đảm và cộng thêm chi phí cưỡng chế thi hành án.

2. Những lưu ý khi kê biên nhà, đất đang thế chấp tại ngân hàng

Theo quy định tại Điều 88 của Luật Thi hành án dân sự năm 2008, trước khi thực hiện việc kê biên tài sản, ít nhất 03 ngày làm việc, Chấp hành viên phải thông báo cho đại diện chính quyền cấp xã hoặc đại diện tổ dân phố tại địa điểm tổ chức cưỡng chế, đồng thời bao gồm đương sự và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Thông báo này sẽ đề cập đến thông tin về thời gian, địa điểm, và tài sản sẽ được kê biên.

Khi tiến hành kê biên đối với nhà đất đang thế chấp, Chấp hành viên cũng phải thông báo cho ngân hàng biết về quá trình này. Trong quá trình xử lý tài sản kê biên, ngân hàng sẽ được ưu tiên thanh toán theo các quy định đã được trình bày trước đó.

Trong trường hợp đương sự được thông báo nhưng vắng mặt, anh ta có thể uỷ quyền cho người khác thay mặt. Nếu thông báo đã được tiến hành đúng cách nhưng đương sự vẫn vắng mặt, quy trình kê biên vẫn sẽ được thực hiện, tuy nhiên, phải mời người làm chứng và chi tiết của sự vắng mặt này sẽ được ghi vào biên bản kê biên.

Biên bản kê biên phải được lập thành văn bản, ghi rõ thông tin như giờ, ngày, tháng, năm kê biên, tên của Chấp hành viên, đương sự, người lập biên bản, người làm chứng, và những người có liên quan. Nó cũng cần mô tả chi tiết về diễn biến và tình trạng của từng tài sản được kê biên.

3. Tài sản kê biên không bán được thì có trả lại cho người phải thi hành án?

Theo quy định của Luật thi hành án dân sự năm 2008, tài sản kê biên để thi hành án dân sự có thể được bán thông qua hai hình thức chính: bán đấu giá hoặc bán không qua thủ tục đấu giá.

Trong trường hợp bán đấu giá, tài sản được xem là động sản khi có giá trị từ trên 10.000.000 đồng và là bất động sản khi việc bán đấu giá được thực hiện bởi tổ chức chuyên nghiệp.

Đương sự được quyền thỏa thuận về tổ chức bán đấu giá trong khoảng thời gian không quá 05 ngày làm việc, tính từ ngày định giá. Chấp hành viên sẽ ký hợp đồng dịch vụ bán đấu giá tài sản với tổ chức bán đấu giá do đương sự chọn lựa. Trong trường hợp không đạt được thỏa thuận, Chấp hành viên sẽ lựa chọn tổ chức bán đấu giá và ký hợp đồng dịch vụ bán đấu giá tài sản. Quy trình ký hợp đồng dịch vụ bán đấu giá tài sản phải hoàn thành trong khoảng thời gian 10 ngày, kể từ ngày định giá.

Việc bán đấu giá đối với động sản phải hoàn thành trong khoảng thời gian là 30 ngày, còn với bất động sản là 45 ngày, tính từ ngày ký hợp đồng.

Các thủ tục liên quan đến việc bán đấu giá tài sản kê biên để thi hành án dân sự sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật về bán đấu giá tài sản.

Trong trường hợp tài sản được kê biên và đưa ra bán đấu giá để thi hành án dân sự theo bản án, quyết định của Tòa án nhân dân đã có hiệu lực pháp luật, nhưng không có người mua, ngay cả khi giảm giá nhiều lần, quy trình xử lý tài sản kê biên sẽ được thực hiện như sau:

Trường hợp thứ nhất: Người được thi hành án đồng ý nhận tài sản để trừ vào số tiền được thi hành án.

- Sau lần giảm giá thứ hai, nếu không có người tham gia đấu giá, trả giá hoặc bán đấu giá không thành công, người được thi hành án có quyền đồng ý nhận tài sản để trừ vào số tiền được thi hành án.

- Nếu người được thi hành án đồng ý nhận tài sản, Chấp hành viên sẽ thông báo cho họ trong thời hạn 10 ngày, tính từ ngày không có người tham gia đấu giá, trả giá hoặc bán đấu giá không thành công.

- Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày người phải thi hành án nhận được thông báo về việc người được thi hành án đồng ý nhận tài sản, nếu người phải thi hành án không thanh toán đủ số tiền thi hành án và chi phí thi hành án để lấy lại tài sản đưa ra bán đấu giá, Chấp hành viên sẽ giao tài sản cho người được thi hành án. Đối với tài sản là bất động sản, Chấp hành viên sẽ ra quyết định để người được thi hành án thực hiện thủ tục đăng ký và cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu, sử dụng tài sản.

Trường hợp thứ hai: Người được thi hành án không đồng ý nhận tài sản để trừ vào số tiền được thi hành án.

- Nếu người được thi hành án không đồng ý nhận tài sản, Chấp hành viên sẽ ra quyết định giảm giá tài sản để tiếp tục bán đấu giá theo quy định pháp luật.

- Nếu giá trị tài sản đã giảm xuống bằng hoặc thấp hơn chi phí cưỡng chế và người được thi hành án vẫn không đồng ý nhận tài sản để trừ vào số tiền được thi hành án, tài sản sẽ được giao lại cho người phải thi hành án để quản lý và sử dụng.

- Khi tài sản được giao lại cho người phải thi hành án để quản lý và sử dụng, họ không được tham gia vào các giao dịch dân sự cho đến khi hoàn thành nghĩa vụ thi hành án.

Lưu ý: Nếu tài sản kê biên bán đấu giá để thi hành nghĩa vụ đối với các khoản nộp ngân sách nhà nước, Chấp hành viên có thể quyết định giảm giá để tiếp tục bán đấu giá mà không giao lại cho người phải thi hành án quản lý, sử dụng. Mỗi lần giảm giá không quá 10% so với giá khởi điểm của lần bán đấu giá trước đó.

Luật Hòa Nhựt xin tiếp nhận yêu cầu tư vấn của quý khách hàng qua số hotline: 1900.868644 hoặc email: [email protected]. Xin trân trọng cảm ơn!