Hậu quả pháp lý của việc đình chỉ giải quyết vụ án dân sự?

1. Một số vấn đề pháp lý liên quan đến đình chỉ giải quyết vụ án dân sự

Đình chỉ giải quyết vụ án dân sự là quyết định của Tòa án ngừng tiến hành mọi hoạt động tố tụng trong việc giải quyết một vụ án dân sự đã được thụ lý, khi có căn cứ do pháp luật quy định. Căn cứ cho việc đình chỉ này được quy định cụ thể trong Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, các điều 217, 218, và 219.

Đối với các trường hợp sau đây, Tòa án có thể quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự:

- Nguyên đơn hoặc bị đơn là cá nhân đã qua đời mà quyền, nghĩa vụ của họ không được thừa kế;

- Cơ quan hoặc tổ chức đã giải thể, phá sản mà không có cá nhân hoặc tổ chức nào kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng của họ;

- Người khởi kiện rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện hoặc đã bị triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt, trừ khi có yêu cầu xét xử vắng mặt hoặc vì sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan;

- Đã có quyết định mở thủ tục phá sản đối với doanh nghiệp, hợp tác xã là một bên trong vụ án và việc giải quyết vụ án có liên quan đến nghĩa vụ, tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã đó;

- Nguyên đơn không nộp tiền tạm ứng chi phí định giá tài sản và chi phí tố tụng khác theo quy định của BLTTDS.

Nếu bị đơn yêu cầu phản tố và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan yêu cầu độc lập nhưng không nộp tiền tạm ứng chi phí, Tòa án cũng có thể đình chỉ việc giải quyết yêu cầu phản tố hoặc yêu cầu độc lập.

- Trường hợp đương sự yêu cầu áp dụng thời hiệu trước khi Tòa án cấp sơ thẩm ra bản án, quyết định giải quyết vụ án và thời hiệu khởi kiện đã hết.

- Các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 192 của Bộ luật này mà Tòa án đã thụ lý.
Các trường hợp khác theo quy định của pháp luật.

Khi nguyên đơn rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện hoặc đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt không có lý do chính đáng, không đề nghị xét xử vắng mặt và trong vụ án đó có bị đơn yêu cầu phản tố, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập, thì quy trình giải quyết như sau:

- Bị đơn rút toàn bộ yêu cầu phản tố và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan rút toàn bộ yêu cầu độc lập: Tòa án sẽ ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án.

- Bị đơn không rút hoặc chỉ rút một phần yêu cầu phản tố: Tòa án sẽ ra quyết định đình chỉ giải quyết đối với yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn; trong trường hợp này, bị đơn trở thành nguyên đơn và nguyên đơn trở thành bị đơn.

- Trong trường hợp bị đơn rút toàn bộ yêu cầu phản tố, và người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan không rút hoặc chỉ rút một phần yêu cầu độc lập, Tòa án sẽ ra quyết định đình chỉ giải quyết đối với yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn và yêu cầu phản tố của bị đơn. Trong trường hợp này, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan sẽ trở thành nguyên đơn, và người nào bị khởi kiện theo yêu cầu độc lập sẽ trở thành bị đơn.

- Tòa án sẽ ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự, xóa tên vụ án khỏi sổ thụ lý và trả lại đơn khởi kiện, tài liệu, chứng cứ kèm theo cho các đương sự nếu có yêu cầu. Tòa án cũng sẽ sao chụp và lưu lại để làm cơ sở cho việc giải quyết khiếu nại, kiến nghị khi có yêu cầu.

- Trong vòng 03 ngày làm việc, tính từ ngày ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự, Tòa án sẽ gửi quyết định này cho các đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện và Viện kiểm sát cùng cấp.

- Đối với vụ án được xét xử lại theo thủ tục sơ thẩm sau khi có quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm và Tòa án quyết định đình chỉ việc giải quyết vụ án, Tòa án sẽ cũng giải quyết hậu quả của việc thi hành án và các vấn đề khác liên quan (nếu có). Trong trường hợp nguyên đơn rút đơn khởi kiện hoặc đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt, việc đình chỉ giải quyết vụ án phải được sự đồng ý của bị đơn và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

2. Hậu quả của việc đình chỉ giải quyết vụ án dân sự

Căn cứ theo quy định tại Điều 218 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định về hậu quả của việc đình chỉ giải quyết vụ án dân sự như sau:

- Khi có quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự, đương sự không có quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết lại vụ án dân sự đó, nếu việc khởi kiện vụ án sau không có gì khác với vụ án trước về nguyên đơn, bị đơn và quan hệ pháp luật có tranh chấp, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 192, điểm c khoản 1 Điều 217 của Bộ luật này và các trường hợp khác theo quy định của pháp luật.

- Trường hợp Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự theo quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều 217 hoặc vì lý do nguyên đơn đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt quy định tại điểm c khoản 1 Điều 217 của Bộ luật này thì tiền tạm ứng án phí mà đương sự đã nộp được sung vào công quỹ nhà nước.

- Trường hợp Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự do người khởi kiện rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện quy định tại điểm c và trường hợp khác quy định tại các điểm d, đ, e và g khoản 1 Điều 217 của Bộ luật này thì tiền tạm ứng án phí mà đương sự đã nộp được trả lại cho họ.

- Quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự có thể bị kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm.

Về thẩm quyền ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự, theo quy định trước khi mở phiên tòa, Thẩm phán được phân công giải quyết vụ án dân sự có thẩm quyền ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự.

Tại phiên tòa, Hội đồng xét xử có thẩm quyền ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự.

3. Tòa án phải hỏi ý kiến của bị đơn khi đình chỉ giải quyết vụ án dân sự

Quy định về đình chỉ giải quyết vụ án dân sự đóng vai trò quan trọng trong quá trình giải quyết các vụ án, được coi là một biện pháp xử lý đặc biệt của Tòa án trong lĩnh vực này.

Trước đây, Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2004 (sửa đổi, bổ sung năm 2011) quy định tại điểm c và điểm e, khoản 1 Điều 192 như sau: "Sau khi thụ lý vụ án thuộc thẩm quyền của mình, Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự trong các trường hợp sau đây: người khởi kiện rút đơn khởi kiện và được Tòa án chấp nhận hoặc người khởi kiện không có quyền khởi kiện."

Hiện nay, vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể nào từ các cơ quan tiến hành tố tụng về những trường hợp nào thì Tòa án được chấp nhận việc rút đơn khởi kiện và những trường hợp nào thì không. Do đó, đã xuất hiện nhiều vấn đề phức tạp trong việc áp dụng quy định này. Trong số các vụ án mà Tòa án đã ra quyết định đình chỉ giải quyết, có những trường hợp mà Tòa án đình chỉ sau khi vụ án được thụ lý lại theo quyết định giám đốc thẩm xử, và sau đó nguyên đơn rút đơn khởi kiện. Trong những trường hợp như vậy, có những vụ án mà quyền lợi của bị đơn đã bị vi phạm, nhưng Viện kiểm sát không có căn cứ để kháng nghị bảo vệ quyền lợi cho đương sự. Khi bị đơn kháng cáo, cấp phúc thẩm cũng không có căn cứ để hủy quyết định đình chỉ giải quyết vụ án của Tòa án cấp sơ thẩm.

Để khắc phục những hạn chế đã nêu trên, Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 đã quy định rõ tại khoản 4 của Điều 217 như sau: Đối với vụ án được xét xử lại theo thủ tục sơ thẩm sau khi có quyết định của giám đốc thẩm, tái thẩm mà Tòa án quyết định đình chỉ việc giải quyết vụ án, Tòa án cũng phải đồng thời giải quyết hậu quả của việc thi hành án và các vấn đề khác có liên quan (nếu có). Trong trường hợp nguyên đơn rút đơn khởi kiện hoặc đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt, việc đình chỉ giải quyết vụ án phải được sự đồng ý của bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

 Đây là một quy định mới trong Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, cung cấp cơ sở pháp lý cho ngành Tòa án nhân dân thực hiện các biện pháp thống nhất, đồng bộ. Đồng thời, nó cũng là cơ sở pháp lý để các cơ quan Viện kiểm sát các cấp thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn của mình, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các đương sự.Như vậy trên đây là toàn bộ thông tin về Hậu quả pháp lý của việc đình chỉ giải quyết vụ án dân sự? mà Công ty Luật Hòa Nhựt muốn gửi đến quý khách mang tính tham khảo. Nếu quý khách còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến theo số điện thoại 1900.868644 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tiếp qua tổng đài kịp thời hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc.

Nếu quý khách cần báo giá dịch vụ pháp lý thì quý khách có thể gửi yêu cầu báo phí dịch vụ đến địa chỉ email:[email protected] để nhận được thông tin sớm nhất! Rất mong nhận được sự hợp tác và tin tưởng của quý khách! Luật Hòa Nhựt xin trân trọng cảm ơn!