Nguyên tắc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước trong cộng đồng dân cư

1. Những nguyên tắc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước trong cộng đồng dân cư 

Trong việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước trong cộng đồng dân cư, việc áp dụng các nguyên tắc được quy định là một phần không thể thiếu, nhằm đảm bảo tính minh bạch, công bằng và sự phát triển bền vững của xã hội. Cụ thể, theo Nghị định 61/2023/NĐ-CP được ban hành ngày 16/08/2023, có tổng cộng bốn nguyên tắc cơ bản như sau:

Đầu tiên, nguyên tắc phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước được đặt ra nhằm đảm bảo rằng mọi hành động, quyết định trong quá trình xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước đều tuân thủ theo các quy định đã được ban hành. Việc này giúp tránh xa tình trạng mâu thuẫn, xung đột giữa các quy định và tạo ra sự nhất quán, ổn định trong hoạt động của cộng đồng dân cư.

Thứ hai, nguyên tắc xuất phát từ nhu cầu tự quản của người dân đặt lên tầm cao và khẳng định quyền tự chủ của họ trong việc xây dựng hương ước, quy ước. Điều này có nghĩa là mọi quyết định, hành động sẽ được thực hiện dựa trên sự thỏa thuận, thống nhất từ phía cộng đồng dân cư, không có sự ép buộc từ bất kỳ tổ chức nào. Điều này cũng nhấn mạnh vai trò và trách nhiệm của mỗi cá nhân trong cộng đồng đối với việc xây dựng môi trường sống chung một cách tích cực và bền vững.

Thứ ba, nguyên tắc tôn trọng tính tự chủ và đa dạng văn hóa của cộng đồng dân cư là một yếu tố quan trọng trong quá trình hình thành và thực hiện hương ước, quy ước. Việc này đảm bảo rằng mọi quyết định được đưa ra sẽ không làm ảnh hưởng đến quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của cá nhân và nhóm cộng đồng, từ đó tạo nên một môi trường sống thoải mái và hòa hợp cho tất cả các thành viên.

Cuối cùng, nguyên tắc phù hợp với đạo đức xã hội và bảo vệ các giá trị văn hóa truyền thống cũng được đặt ra nhằm đảm bảo rằng mọi hương ước, quy ước không chỉ tuân thủ các quy định pháp luật mà còn phản ánh những giá trị văn hóa và đạo đức xã hội của cộng đồng. Điều này cũng góp phần xây dựng và phát triển các giá trị văn hóa mới, thúc đẩy sự tiến bộ và phát triển bền vững của xã hội

2. Theo quy định, mục đích của việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước như thế nào?

Mục đích của việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước là một trong những khía cạnh quan trọng nhất của việc quản lý và phát triển cộng đồng dân cư, nó được đặt ra để đảm bảo sự phát triển bền vững và hòa bình của xã hội. Theo quy định tại Điều 3 của Nghị định 61/2023/NĐ-CP, mục đích này được thể hiện qua hai điểm chính:

Trước hết, mục đích là phát huy vai trò tự quản của cộng đồng dân cư trong việc duy trì trật tự, an toàn xã hội và bảo vệ môi trường. Điều này bao gồm việc tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong việc giữ gìn trật tự, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường, đồng thời kết hợp với việc thực hiện dân chủ ở cơ sở. Mục tiêu này không chỉ là để đảm bảo sự tự chủ và tự quản của cộng đồng mà còn là để thúc đẩy sự phát triển toàn diện và ổn định của xã hội, từ đó góp phần tích cực vào quá trình quản lý nhà nước bằng pháp luật.

Thứ hai, mục đích là bảo vệ, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, phong tục và tập quán tốt đẹp trong cộng đồng. Điều này đòi hỏi việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước phải đi kèm với việc hạn chế và từng bước loại bỏ các phong tục, tập quán lạc hậu. Bằng cách này, cộng đồng có thể phát triển một nền văn hóa sống đẹp, vừa bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, vừa thích ứng và hòa nhập với các giá trị mới mẻ và hiện đại. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một cộng đồng dân cư văn minh, nơi mà mọi người sống và làm việc theo các quy tắc ứng xử nhân văn, phù hợp với đặc điểm và tình hình cụ thể của cộng đồng.

Như vậy, mục đích của việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước là tạo ra một môi trường sống và làm việc lý tưởng, nơi mà mọi người cảm thấy an toàn, tự tin và hòa hợp. Đồng thời, mục tiêu cũng là để bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa, đạo đức và xã hội, từ đó đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và phát triển bền vững của cộng đồng và xã hội nói chung

3. Quy định về phạm vi nội dung và hình thức của hương ước, quy ước

Phạm vi nội dung và hình thức của hương ước, quy ước được quy định một cách cụ thể và chi tiết tại Điều 5 và Điều 6 của Nghị định 61/2023/NĐ-CP, làm nổi bật vai trò quan trọng của các văn bản này trong việc quản lý và phát triển cộng đồng dân cư.

Đầu tiên, phạm vi nội dung của hương ước, quy ước được định rõ tại Điều 5. Theo đó, cộng đồng dân cư có quyền lựa chọn và chọn lọc các nội dung phù hợp với nhu cầu tự quản, tình hình kinh tế - xã hội, cũng như phong tục, tập quán ở từng địa phương. Các nội dung này phải phản ánh mục đích và nguyên tắc quy định tại các Điều 3 và 4 của Nghị định, nhằm đảm bảo tính tích cực và phát triển bền vững của cộng đồng. Một số nội dung chính bao gồm các biện pháp thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng trong quản lý nhà nước và xã hội, bảo tồn và phát triển giá trị văn hóa truyền thống, bảo vệ tài sản, môi trường và an ninh trật tự. Điều này đồng nghĩa với việc hương ước, quy ước không chỉ là một bản văn bản trừu tượng mà còn là công cụ cụ thể để cộng đồng thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình.

Các nội dung chi tiết cụ thể bao gồm các biện pháp như khuyến học, khuyến tài, thúc đẩy phong trào học tập suốt đời, đẩy mạnh hướng nghiệp, đào tạo nghề, khuyến công, khuyến nông ở địa phương. Điều này nhấn mạnh sự đa dạng và linh hoạt trong việc xây dựng hương ước, quy ước, giúp nó phản ánh và đáp ứng được nhu cầu và điều kiện cụ thể của từng cộng đồng dân cư.

Ngoài ra, Điều 5 cũng chỉ rõ các biện pháp thưởng, phạt phù hợp để bảo đảm thực hiện hương ước, quy ước, đồng thời nhấn mạnh không thay thế các biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật. Điều này thể hiện tính cân nhắc và cân đối trong việc áp dụng các biện pháp điều chỉnh hành vi của cộng đồng dân cư.

Hình thức của hương ước, quy ước cũng được quy định rất cụ thể tại Điều 6. Theo quy định này, hương ước, quy ước được thể hiện dưới hình thức văn bản, có chữ ký xác nhận của các đại diện của cộng đồng dân cư, trong đó có Trưởng thôn (Tổ trưởng tổ dân phố), Trưởng ban công tác Mặt trận và 02 đại diện của các hộ gia đình trong cộng đồng. Điều này nhấn mạnh tính minh bạch và sự tham gia của toàn bộ cộng đồng trong quá trình xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước.

Hơn nữa, việc lựa chọn tên gọi "Hương ước" hoặc "Quy ước" cũng là một quyền của cộng đồng, thể hiện tính linh hoạt và đa dạng trong cách gọi và giao tiếp. Điều này cũng giúp tạo ra sự đồng thuận và sự nhận thức chung trong cộng đồng.

Các nội dung của hương ước, quy ước cũng được trình bày một cách ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện. Điều này giúp cho các thành viên trong cộng đồng dễ dàng tiếp cận và hiểu rõ về những cam kết và quy định của mình.

Cuối cùng, việc dịch hương ước, quy ước sang các ngôn ngữ khác nhau nếu cộng đồng có nhiều dân tộc cũng được quy định rõ ràng, giúp tăng cường tính đa dạng và tính bao dung trong quá trình xây dựng và thực hiện các văn bản này

Nội dung trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Trường hợp nếu quý khách còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến theo số điện thoại 1900.868644 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài kịp thời hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc.

Nếu quý khách cần báo giá dịch vụ pháp lý thì quý khách có thể gửi yêu cầu báo phí dịch vụ đến địa chỉ email: [email protected] để nhận được thông tin sớm nhất! Rất mong nhận được sự hợp tác và tin tưởng của quý khách! Luật Hòa Nhựt xin trân trọng cảm ơn quý khách hàng!