Hãy tìm hiểu về những thay đổi quan trọng về quy định sử dụng súng đối với công an được cập nhật gần đây. Cùng khám phá những điểm mới và những ảnh hưởng của chúng đến công tác bảo đảm an ninh và trật tự xã hội.
1. Công an được trang bị loại súng gì?
Nhằm thực hiện trách nhiệm bảo vệ trật tự an ninh xã hội và tham gia vào các hoạt động có tính chất đặc thù đòi hỏi sử dụng súng, chúng ta có thể tìm thấy những đối tượng được trang bị vũ khí quân dụng theo quy định tại Điều 3 của Thông tư 17/2018/TT-BCA ban hành ngày 17 tháng 12 năm 2018:
- Công an cấp tỉnh - tức là các đơn vị trực thuộc trung ương ở cấp tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương;
- Công an cấp huyện, quận, thị xã và thành phố nằm trong tỉnh;
- Công an cấp xã, phường và thị trấn.
Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ năm 2017 tại Điều 3 đã liệt kê súng là vũ khí quân dụng bao gồm:
- Súng cầm tay: gồm súng ngắn, súng trường, súng tiểu liên, súng trung liên, súng chống tăng và súng phóng lựu.
- Vũ khí hạng nhẹ: bao gồm súng đại liên, súng cối, súng ĐKZ và súng máy phòng không.
Để được trang bị súng là vũ khí quân dụng, những đối tượng này cần đáp ứng đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều 7 của Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ năm 2017:
- Phải có khả năng thực hiện hành vi dân sự đầy đủ;
- Phải có phẩm chất đạo đức tốt và sức khỏe đủ để thực hiện công việc được giao;
- Không đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính và không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, hoặc đã được xóa án tích trong trường hợp bị kết tội theo quyết định của Tòa án;
- Đã hoàn thành đào tạo, huấn luyện và được cấp giấy chứng nhận về việc sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ.
2. Nguyên tắc sử dụng súng là vũ khí quân dụng
Sau khi được cấp trang bị súng, những cán bộ của lực lượng công an vẫn phải tuân theo và thực hiện các quy định, nguyên tắc được ghi tại khoản 2 của Điều 22 trong Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ năm 2017 khi tiến hành sử dụng súng như một biện pháp quân dụng. Điều này đồng nghĩa với việc họ cần có sự linh hoạt và tinh thần quyết đoán trong việc đưa ra quyết định liên quan đến việc sử dụng vũ khí quân dụng, phải căn cứ vào bối cảnh tình huống cụ thể, xem xét tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi mà đối tượng thực hiện.
Một nguyên tắc quan trọng mà họ phải tuân theo là chỉ sử dụng vũ khí quân dụng khi không còn biện pháp nào khác có thể ngăn chặn hành vi của đối tượng, và sau khi họ đã cảnh báo mà đối tượng không tuân theo. Nếu không kịp thời sử dụng vũ khí quân dụng, tình hình có thể đe doạ trực tiếp đến tính mạng và sức khỏe của người thi hành công vụ, cũng như của những người khác. Trong trường hợp như vậy, việc sử dụng vũ khí quân dụng trở thành hành động cần thiết để ngăn chặn các hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra.
Không chỉ vậy, một quy tắc đặc biệt cần tuân theo là không sử dụng vũ khí quân dụng khi cán bộ công an biết rõ rằng đối tượng là phụ nữ, người khuyết tật, trẻ em hoặc người cao tuổi, trừ trường hợp những người này tự sử dụng vũ khí hoặc vật liệu nổ để tấn công hoặc phản kháng, đe dọa tính mạng và sức khỏe của người thi hành công vụ hoặc của những người khác.
Điều quan trọng khác mà cán bộ công an cần lưu ý và tuân theo là trong mọi tình huống, họ phải hạn chế thiệt hại mà việc sử dụng vũ khí quân dụng có thể gây ra. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xem xét cẩn thận và chính xác trước khi sử dụng vũ khí, để đảm bảo rằng các biện pháp quân dụng chỉ được áp dụng một cách cần thiết và có mức độ phù hợp.
Tóm lại, việc sử dụng vũ khí quân dụng trong lực lượng công an đòi hỏi sự thông minh, sáng suốt và khả năng đánh giá tình huống một cách tỉ mỉ. Các cán bộ công an phải luôn tuân thủ các nguyên tắc quy định, để đảm bảo tính an toàn và bình đẳng cho tất cả mọi người.
3. Công an được nổ súng trong trường hợp nào?
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ đảm bảo an ninh và trật tự, những người thi hành nhiệm vụ độc lập được yêu cầu tuân theo những quy định sau đây khi phải sử dụng súng:
Cảnh báo trước khi sử dụng súng: Trước khi tiến hành nổ súng vào đối tượng, người thi hành nhiệm vụ cần thực hiện cảnh báo bằng hành động, mệnh lệnh lời nói hoặc bắn chỉ thiên. Các trường hợp yêu cầu cảnh báo trước nổ súng bao gồm:
- Đối tượng đang sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, hoặc các công cụ, phương tiện tấn công hoặc đe dọa đến tính mạng và sức khỏe của người thi hành nhiệm vụ hoặc người khác;
- Đối tượng đang sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, hoặc các công cụ, phương tiện gây rối trật tự công cộng, đe dọa tính mạng, sức khỏe, hoặc tài sản của người khác;
- Trường hợp người đang bị truy nã, bắt giữ, tạm giữ, tạm giam, áp giải, xét xử hoặc chấp hành hình phạt tù đang chống trả, đe dọa tính mạng của người thi hành nhiệm vụ hoặc người khác; hoặc đối tượng đang ngăn cản, tháo người đang bị áp giải, bắt giữ;
- Khi biết rõ đối tượng thực hiện hành vi phạm tội nghiêm trọng hoặc đối tượng đang thực hiện hành vi phạm tội nghiêm trọng, phạm tội đặc biệt nghiêm trọng;
- Khi phương tiện giao thông cơ giới đường bộ hoặc phương tiện giao thông đường thủy nội địa cần bị dừng lại để ngăn chặn đối tượng tấn công hoặc đe dọa trực tiếp tính mạng người thi hành nhiệm vụ hoặc người khác. Điều này không áp dụng đối với phương tiện giao thông của các cơ quan đại diện ngoại giao, lãnh sự, và tổ chức quốc tế;
- Khi phương tiện đang bị điều khiển bởi đối tượng phạm tội tấn công hoặc đe dọa trực tiếp tính mạng người thi hành nhiệm vụ hoặc người khác, trừ trường hợp phương tiện đang chở người hoặc con tin;
- Khi trên phương tiện đang chở đối tượng phạm tội hoặc vũ khí, vật liệu nổ trái phép, tài liệu phản động, bí mật nhà nước, ma túy, bảo vật quốc gia, đối tượng cố tình chạy trốn. Điều này không áp dụng đối với trường hợp phương tiện đang chở người hoặc con tin.
Nổ súng mà không cần cảnh báo trước: Người thi hành nhiệm vụ độc lập được phép nổ súng vào đối tượng mà không cần cảnh báo trước trong những tình huống sau đây:
- Đối tượng đang sử dụng vũ khí, vật liệu nổ trực tiếp thực hiện hành vi phạm tội khủng bố, giết người, bắt cóc con tin hoặc đang trực tiếp sử dụng vũ khí, vật liệu nổ chống lại việc bắt giữ khi vừa thực hiện xong hành vi phạm tội đó;
- Đối tượng sản xuất, mua bán, tàng trữ, vận chuyển hoặc tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy trực tiếp sử dụng vũ khí, vật liệu nổ chống lại việc bắt giữ;
- Đối tượng đang sử dụng vũ khí, vật liệu nổ tấn công hoặc uy hiếp trực tiếp đến an toàn của đối tượng cảnh vệ, công trình quan trọng về an ninh quốc gia, mục tiêu quan trọng được bảo vệ theo quy định của pháp luật;
- Đối tượng đang sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, vũ lực đe dọa trực tiếp đến tính mạng của người thi hành nhiệm vụ hoặc người khác;
- Đối tượng đang trực tiếp thực hiện hành vi cướp súng của người thi hành nhiệm vụ;
- Nếu động vật đang tỏ ra có nguy cơ đe dọa trực tiếp tính mạng và sức khỏe của người thi hành nhiệm vụ hoặc người khác.
-
Chúng ta có thể thấy rằng trong việc thực hiện nhiệm vụ đảm bảo an ninh và trật tự, sự cẩn trọng và tuân thủ quy định được đặt lên hàng đầu để đảm bảo tính mạng và an toàn của cả người thi hành nhiệm vụ và các cá nhân liên quan.
4. Trách nhiệm mà công an phải chịu khi nổ súng
Dựa trên khoản 4 của Điều 22 trong Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ năm 2017, người được giao trách nhiệm sử dụng vũ khí quân dụng không chỉ là người thực hiện hành động mà còn là người đảm bảo tuân thủ những nguyên tắc và hướng dẫn đã được quy định. Trong trường hợp việc sử dụng vũ khí quân dụng đáp ứng đúng các quy định trên, người này sẽ không chịu trách nhiệm về mọi hậu quả hay thiệt hại có thể phát sinh.
Tuy nhiên, khi việc sử dụng vũ khí quân dụng vượt qua giới hạn của việc tự vệ đúng mức, dẫn đến việc gây ra thiệt hại rõ ràng vượt quá yêu cầu cụ thể của tình thế cấp thiết, hoặc lợi dụng, lạm dụng quyền sử dụng vũ khí quân dụng để xâm phạm tính mạng, sức khỏe, quyền lợi hợp pháp của cơ quan, tổ chức, hoặc cá nhân, những người này sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Một số trường hợp cụ thể về hành vi sai phạm có thể dẫn đến hình phạt hành chính hoặc trách nhiệm hình sự. Cụ thể, cán bộ công an khi sử dụng vũ khí có giấy phép nhưng không tuân theo đúng quy định của pháp luật, có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng theo quy định tại điểm e, khoản 2 của Điều 11 trong Nghị định 144/2021/NĐ-CP.
Hơn nữa, những cán bộ công an còn phải đối mặt với trách nhiệm hình sự trong một số tình huống cụ thể. Đó có thể là tội làm chết người trong quá trình thi hành công vụ, như đã quy định tại Điều 127 trong Bộ luật hình sự năm 2015. Hoặc có thể là tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, theo quy định tại Điều 356 của Bộ luật hình sự năm 2015 đã được sửa đổi và bổ sung vào năm 2017. Ngoài ra, tội lạm quyền trong quá trình thi hành công vụ cũng là một tình huống mà những cán bộ công an có thể phải đối diện, theo quy định tại Điều 357 của Bộ luật hình sự năm 2015 đã được sửa đổi và bổ sung vào năm 2017.
Công ty Luật Hòa Nhựt rất tự hào và vinh dự được chia sẻ những thông tin tư vấn vô cùng hữu ích đến toàn bộ quý khách hàng thân thương của chúng tôi. Chúng tôi luôn đặt lên hàng đầu sứ mệnh hỗ trợ và giúp đỡ quý khách hàng trong mọi vấn đề liên quan đến pháp luật, bất kể những thách thức phức tạp nào mà quý khách đang đối mặt.
Mọi thắc mắc quý khách hàng xin vui lòng gửi về số Hotline 1900.868644 hoặc địa chỉ email luathoanhut.vn@gmail.com để được giải đáp. Trân trọng!