1. Đất nhà thờ có được cấp sổ đỏ không?
Luật Đất đai năm 2013 đã chia thành hai loại đất liên quan đến khía cạnh tâm linh và tôn giáo. Theo quy định của Điều 159, đất cơ sở tôn giáo bao gồm những địa điểm như chùa, nhà thờ, nhà nguyện, thánh thất, và thánh đường của các tôn giáo. Điều 160 xác định về đất tín ngưỡng, bao gồm đất có công trình đình, đền, miếu, am, và từ đường, cũng như nhà thờ họ. Các loại đất này được xây dựng và sử dụng như nơi thờ cúng chung, dựa vào nguồn gốc hình thành theo tập quán và sự đóng góp của các thành viên trong dòng họ. Đất và công trình từ đường, nhà thờ họ được xác định là tài sản chung của cộng đồng, đặc biệt là của các dòng họ.
Theo điều 1 của Điều 211 trong Bộ Luật Dân sự năm 2015, việc sở hữu chung trong cộng đồng được xác định là quyền sở hữu thuộc về dòng họ đối với tài sản được tạo thành thông qua các thói quen, đóng góp chung của các thành viên cộng đồng, quyên góp, hoặc từ những nguồn khác phù hợp theo quy định của pháp luật. Mục đích của việc này là để thỏa mãn lợi ích chung hợp pháp của cộng đồng.
Theo quy định của khoản 5 trong Điều 100 của Luật Đất đai 2013, đất của nhà thờ họ có thể được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và các tài sản khác liên quan nếu đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật. Trong trường hợp cộng đồng dân cư sử dụng đất có công trình nhà thờ họ, đất không có tranh chấp và được Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận là đất sử dụng chung cho cộng đồng, họ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.
Tuy nhiên, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã gây ra tranh chấp liên quan đến việc liệu sổ đỏ sẽ đăng tên cá nhân hay tập thể dòng họ. Đối với vấn đề này, một số ý kiến đề xuất rằng để tránh những mâu thuẫn không cần thiết về tín ngưỡng đất, cần phải hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của những người được ghi tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của nhà thờ họ.
Vì nhà thờ họ thuộc sở hữu chung của cộng đồng, nếu dòng họ đồng thuận để người đại diện đứng tên trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thì đất đó sẽ mang tên của người đại diện đó. Trong trường hợp không có thỏa thuận, sổ đỏ có thể ghi tên của cộng đồng dân cư và địa chỉ sinh hoạt của cộng đồng đó. Đối với tình huống này, dòng họ cần họp và bầu ra một người đại diện để thực hiện các thủ tục. Để cộng đồng dân cư có thể ghi tên trên giấy chứng nhận, ngoài các thủ tục quy định, dòng họ cần có văn bản xác nhận từ Ủy ban nhân dân xã về việc dòng họ đang hoạt động trên địa bàn xã. Trong trường hợp muốn ghi tên một cá nhân, dòng họ phải có văn bản chấp thuận từ toàn bộ dòng họ, và sau đó, dòng họ phải họp và bầu người đại diện, kèm theo văn bản ủy quyền.
Về việc tham gia cuộc họp, theo tập quán, thành viên có thể bao gồm những người đứng đầu, người đại diện, và cháu đích tôn của các ngành, nhánh trong dòng họ. Quyết định trong cuộc họp thường được đưa ra thông qua hình thức biểu quyết đa số. Trong quá trình thực hiện các thủ tục liên quan đến xây dựng công trình, người đại diện của dòng họ thường đại diện thực hiện.
Do nhà thờ họ thuộc sở hữu chung của cộng đồng, việc thỏa thuận để người đại diện đứng tên trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không có nghĩa là đất đó thuộc quyền sử dụng riêng của cá nhân đó.
Dựa trên kinh nghiệm thực tế, để tránh những tranh chấp liên quan đến đất của nhà thờ họ, mỗi dòng họ nên chọn người cá nhân đứng tên trên giấy chứng nhận để thuận tiện cho các thủ tục sau này liên quan đến xây dựng nhà thờ họ. Nhà thờ họ thường được phân loại vào nhóm đất tín ngưỡng.
2. Quyền đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhà thờ họ thuộc về ai?
Theo quy định, dòng họ thuộc đối tượng sử dụng đất là cộng đồng dân cư, khi đó nhà thờ họ sẽ là sở hữu chung của cộng đồng. Tài sản chung của cộng đồng được coi là tài sản chung hợp nhất, mà các thành viên của cộng đồng cùng quản lý, sử dụng, và định đoạt theo thoả thuận hoặc theo tập quán, nhưng luôn tuân theo pháp luật và đạo đức xã hội, với mục đích thực hiện lợi ích chung hợp pháp của cộng đồng.
Do đó, đất nhà thờ họ được xem là sở hữu chung của dòng họ. Đất này sẽ thuộc sở hữu chung của các thành viên trong dòng họ, và mọi quản lý, sử dụng, định đoạt tài sản sẽ tuân theo quy định của pháp luật.
Trong trường hợp cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho nhà thờ họ, nếu dòng họ đồng thuận chọn một người đại diện để đứng tên, thì người đó sẽ được ghi tên. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc đứng tên trên Giấy chứng nhận chỉ là đại diện mà không có nghĩa là quyền sử dụng đất thuộc về quyền sở hữu riêng của người đó.
Nếu dòng họ không thể thống nhất về việc ai sẽ đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thì tên của cộng đồng dân cư sẽ được ghi và cần được xác nhận bởi Ủy ban nhân dân cấp xã, kèm theo thông tin địa chỉ nơi sinh hoạt chung của cộng đồng dân cư.
Ví dụ: Dòng họ Đào Công thuộc thôn Động Xá, xã Lương Bằng, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên.
Lưu ý: đất nhà thờ dòng họ thuộc nhóm đất tín ngưỡng. Do đó, cần tuân thủ mục đích sử dụng đất tín ngưỡng, phù hợp với quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất, cũng như quy hoạch xây dựng điểm dân cư và đô thị đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
3. Thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhà thờ họ thực hiện thế nào?
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ cấp Giấy chứng nhận
Thực hiện chuẩn bị hồ sơ để được cấp Giấy chứng nhận, bao gồm những tài liệu sau đây:
- Điền đơn đăng ký theo mẫu số 04a/ĐK.
- Cung cấp một trong các giấy tờ được quy định tại các Điều 31, 32, 33 và 34 của Nghị định số 43/2014/NĐ-CP.
- Đính kèm sơ đồ mô tả về tài sản gắn liền với đất.
- Kèm theo chứng từ chứng minh việc thực hiện nghĩa vụ tài chính.
- Bổ sung giấy tờ có liên quan đến quá trình miễn hoặc giảm nghĩa vụ tài chính đối với tài sản gắn liền với đất.
Bước 2: Gửi hồ sơ
Người nộp đơn (có thể là hộ gia đình hoặc cá nhân) có thể nộp hồ sơ tại Ủy ban nhân dân cấp xã, nơi đất đai đang nằm. Trong trường hợp không muốn nộp tại Ủy ban nhân dân cấp xã, họ cũng có thể lựa chọn nộp hồ sơ tại:
- Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai cấp huyện hoặc Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất cấp huyện nếu có Chi nhánh.
- Bộ phận một cửa của địa phương đã tổ chức để tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính.
Bước 3: Tiếp nhận và xử lý hồ sơ
Ngay sau khi nhận hồ sơ từ cá nhân hoặc hộ gia đình, cán bộ chịu trách nhiệm sẽ ghi đầy đủ thông tin vào sổ tiếp nhận và cung cấp phiếu tiếp nhận cho người nộp hồ sơ. Cơ quan tiếp nhận và xử lý hồ sơ có trách nhiệm thông báo và hướng dẫn người nộp hồ sơ bổ sung trong vòng 03 ngày nếu hồ sơ chưa đầy đủ hoặc không hợp lệ.
Cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành các công việc theo nhiệm vụ để đăng ký và cấp Giấy chứng nhận. Người nộp đơn và hộ gia đình sau đó sẽ nhận thông báo về việc nộp tiền từ cơ quan thuế, và họ cần nộp đúng số tiền và trong thời hạn được thông báo, đồng thời giữ biên lai và chứng từ để xuất trình khi nhận Giấy chứng nhận.
Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Luật Hòa Nhựt về thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhà thờ họ. Luật Hòa Nhựt xin tiếp nhận yêu cầu tư vấn của quý khách hàng thông qua số hotline: 1900.868644 hoặc email: luathoanhut.vn@gmail.com. Xin trân trọng cảm ơn