1. Nhà nước định giá đối với những loại hàng hóa, dịch vụ nào?
Theo quy định tại Điều 19 Luật Giá năm 2012,Điều 2 Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi năm 2022 và Điều 2 Luật Hàng không dân dụng Việt Nam sửa đổi năm 2014 thì tổ chức quản lý nhà nước thực hiện việc áp đặt giá trị đối với một loạt hàng hóa và dịch vụ quan trọng, nhằm đảm bảo sự cân bằng và hiệu quả trong hoạt động kinh tế và xã hội của đất nước. Các loại hàng hóa và dịch vụ này bao gồm:
- Hàng hóa và dịch vụ thuộc lĩnh vực độc quyền của nhà nước sản xuất và kinh doanh: Điều này áp dụng cho những ngành công nghiệp mà chính phủ có quyền quyết định và kiểm soát chặt chẽ, bất kể có liên quan đến sự an toàn quốc gia, sức kháng kinh tế hoặc mục tiêu xã hội quan trọng khác. Thông qua việc xác định giá trị cho các sản phẩm và dịch vụ trong lĩnh vực này, chính phủ có thể đảm bảo rằng các hoạt động này được quản lý và phát triển một cách bền vững, đồng thời đảm bảo rằng họa hầu hết lợi ích cho toàn xã hội.
- Tài nguyên quan trọng: Các tài nguyên quan trọng bao gồm cả tài nguyên thiên nhiên và tài nguyên văn hóa mà việc quản lý, sử dụng, và bảo vệ chúng có tác động lớn đến phát triển và sự bền vững của đất nước. Đặt giá trị cho tài nguyên này là một cách để đảm bảo rằng họ được sử dụng một cách có trách nhiệm và theo hướng phát triển bền vững, đồng thời cũng đảm bảo rằng lợi ích từ tài nguyên quan trọng này được chia sẻ công bằng.
- Hàng dự trữ quốc gia, sản phẩm và dịch vụ công ích, dịch vụ sự nghiệp công: Các sản phẩm và dịch vụ này thường liên quan đến việc cung cấp cơ sở hạ tầng, dịch vụ cơ bản và tiện ích quan trọng cho cộng đồng và xã hội. Những quyết định về giá trị đối với chúng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo rằng họa hầu hết phục vụ mục tiêu cộng đồng, đồng thời đảm bảo tính bền vững và hiệu quả của hệ thống công cộng.
- Tác phẩm, bản ghi âm và ghi hình với các hạn chế về quyền tác giả: Điều này áp dụng khi quyền tác giả và quyền liên quan đang bị giới hạn theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ. Việc đặt giá cho các tác phẩm này đảm bảo rằng họ được sử dụng một cách hợp pháp và công bằng, đồng thời tạo điều kiện cho sự phát triển và tiếp cận của công chúng đối với kiến thức và nền văn hóa.
2. Giá thị trường là một trong những căn cứ để Nhà nước định giá?
Theo quy định tại Điều 21 Luật Giá năm 2012 thì các yếu tố quan trọng đóng vai trò quan trọng trong việc định giá sản phẩm và dịch vụ bao gồm:
- Giá thành toàn bộ, chất lượng của sản phẩm và dịch vụ tại thời điểm định giá; mức lợi nhuận dự kiến: Để đảm bảo mức giá hợp lý cho sản phẩm hoặc dịch vụ, việc xem xét tổng chi phí sản xuất, cùng với chất lượng và giá trị mà nó mang lại, là quan trọng. Mức lợi nhuận dự kiến đóng vai trò quan trọng để đảm bảo rằng doanh nghiệp có đủ nguồn lực để duy trì và phát triển.
- Quan hệ cung cầu của sản phẩm hoặc dịch vụ và sức mua của đồng tiền; khả năng thanh toán của người tiêu dùng: Sự cân nhắc về quan hệ giữa cung cầu và sức mua của người tiêu dùng là quyết định quan trọng khi định giá. Nó bao gồm việc xem xét khả năng của người tiêu dùng thanh toán cho sản phẩm hoặc dịch vụ, cũng như tầm quan trọng của sản phẩm đối với họ.
- Giá thị trường trong nước, quốc tế và sự cạnh tranh của sản phẩm hoặc dịch vụ tại thời điểm định giá: Để hiểu rõ ngữ cảnh thị trường, việc theo dõi giá trị tại cả thị trường trong nước và quốc tế là quan trọng. Cũng cần xem xét mức độ cạnh tranh và khả năng sản phẩm hoặc dịch vụ đáp ứng nhu cầu thị trường.
Quá trình định giá là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự kết hợp thông minh của các yếu tố trên để đảm bảo sự công bằng và bền vững cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng. Cách tiếp cận về phương pháp định giá được xác định bằng các quy định và sự hợp tác như sau:
- Quy định chung về phương pháp định giá của Bộ Tài chính: Bộ Tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc xác định phương pháp định giá chung đối với hàng hóa và dịch vụ. Bằng cách này, họ cung cấp một khung hệ thống và hướng dẫn cơ bản để đảm bảo tính nhất quán và công bằng trong việc định giá.
- Hướng dẫn và sự phối hợp từ các cơ quan liên quan: Để tạo sự linh hoạt và đáp ứng tốt hơn cho các ngành hoặc loại hàng hóa và dịch vụ cụ thể, các bộ và cơ quan ngang bộ có thẩm quyền định giá của họ cùng với Bộ Tài chính phối hợp để hướng dẫn phương pháp định giá. Điều này giúp đảm bảo rằng quy trình định giá phản ánh được đặc điểm cụ thể của từng lĩnh vực và đảm bảo sự phù hợp với mục tiêu chung của chính phủ về tài chính và phát triển.
Phương pháp định giá là một phần quan trọng trong quá trình quản lý kinh tế của quốc gia, và sự hợp tác giữa các cơ quan và Bộ Tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự công bằng và hiệu quả trong việc xác định giá trị của hàng hóa và dịch vụ. Từ nội dung trên, có thể khẳng định rằng, giá thị trường cũng là một trong những căn cứ để Nhà nước định giá theo quy định của luật pháp hiện hành.
3. Vì sao Nhà nước lại căn cứ vào giá thị trường làm căn cứ để định giá?
Nhà nước thường căn cứ vào giá thị trường làm căn cứ để định giá vì có một số lý do quan trọng sau đây:
- Khả năng cân đối cung cầu: Giá thị trường phản ánh sự cân đối giữa cung cầu trên thị trường. Nếu giá của một sản phẩm hoặc dịch vụ được đặt quá cao, cầu sẽ giảm, và ngược lại, nếu giá quá thấp, cầu sẽ tăng. Nhà nước muốn đảm bảo rằng sản phẩm hoặc dịch vụ đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng một cách hiệu quả và công bằng, do đó giá thị trường là một phương tiện quan trọng để đảm bảo sự cân đối này.
- Sự cạnh tranh: Sự cạnh tranh trên thị trường là một yếu tố quan trọng mà giá thị trường thể hiện. Khi môi trường kinh doanh đầy cạnh tranh, các doanh nghiệp phải thiết lập giá cạnh tranh để thu hút và duy trì khách hàng. Giá cạnh tranh không chỉ là một thách thức mà còn là một cơ hội để cung cấp giá trị tốt hơn cho khách hàng. Sự cạnh tranh mạnh mẽ thúc đẩy các doanh nghiệp phải nỗ lực để cải thiện sản phẩm và dịch vụ của họ, tối ưu hóa quá trình sản xuất, và giảm giá thành để duy trì hoặc tăng thị phần. Nhà nước thường ưa thích căn cứ vào giá thị trường trong trường hợp này, bởi giá thị trường thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh và khuyến khích sự đổi mới trong doanh nghiệp
- Điều tiết tự nhiên: Giá thị trường thường phản ánh tác động của các yếu tố tự nhiên và sự biến đổi trong thị trường quốc tế. Nhà nước có thể sử dụng giá thị trường để điều tiết sự biến đổi tự nhiên trong nguồn cung ứng hoặc sự thay đổi trong giá trị tiền tệ, giúp duy trì sự ổn định kinh tế và tài chính.
- Sự minh bạch: Giá thị trường thường là thông tin dễ dàng tiếp cận và theo dõi cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp. Sử dụng giá thị trường làm căn cứ giúp tạo ra sự minh bạch và sự hiểu biết trong quá trình định giá, giúp người tiêu dùng và doanh nghiệp dễ dàng đánh giá tính hợp lý và công bằng của giá.
Mặc dù giá thị trường có nhiều ưu điểm, nhà nước cũng có thể can thiệp và áp dụng các biện pháp điều tiết để đảm bảo sự công bằng và phát triển bền vững trong một số trường hợp, đặc biệt là khi cần bảo vệ lợi ích cộng đồng hoặc giảm thiểu sự thiệt hại xã hội.
Mọi thắc mắc quý khách hàng xin vui lòng gửi về số Hotline 1900.868644 hoặc địa chỉ email luathoanhut.vn@gmail.com để được giải đáp. Trân trọng!