1. Cảnh quan thiên nhiên có phải di tích danh thắng quốc gia đặc biệt?
Theo quy định tại Điều 29 Luật Di sản văn hóa năm 2001, sửa đổi bổ sung năm 2009 thì di sản quốc gia đặc biệt gồm bốn mục cơ bản sau đây:
- Công trình lịch sử và nhân vật quan trọng: Đây là những địa điểm và công trình xây dựng quan trọng, những chứng nhân sống về những sự kiện lịch sử đáng nhớ của dân tộc. Đây là những nơi đã chứng kiến và gắn kết với những bước chuyển biến lịch sử quan trọng, nơi mà những anh hùng và danh nhân nổi tiếng đã đặt dấu ấn vĩ đại, để lại di sản vô giá cho quốc gia. Những công trình này thường là biểu tượng của sự phát triển văn hóa và xã hội của một quốc gia và thường được bảo tồn và bảo vệ cẩn thận để thế hệ sau có thể tận hưởng và học hỏi từ chúng.
- Kiến trúc và nghệ thuật độc đáo: Đây là những tác phẩm kiến trúc và nghệ thuật tinh tế, những di tích độc đáo, là biểu hiện tinh thần sáng tạo và văn hóa của quốc gia. Đây là những công trình kiến trúc độc đáo, quần thể kiến trúc tương truyền và những nơi cư trú có giá trị đặc biệt, mang trong mình câu chuyện về sự phát triển của kiến trúc và nghệ thuật Việt Nam qua các giai đoạn lịch sử khác nhau. Chúng thể hiện sự sáng tạo và bản sắc văn hóa của quốc gia, đồng thời còn là nguồn cảm hứng cho người dân và nghệ sĩ hiện đại trong việc bảo tồn và phát triển di sản văn hóa.
- Di tích khảo cổ quý báu: Đây là những di tích khảo cổ đáng quý, những vùng đất tạo ra các dấu vết của quá khứ và chứng nhân về sự phát triển của văn hóa khảo cổ quan trọng của Việt Nam và thế giới. Những di tích này thường là bảo bối lịch sử, những tài liệu sống về cuộc sống, văn hóa, và xã hội của các thời kỳ đã qua. Có thể thấy sự tiến bộ của con người qua thời gian, từ những di tích đáng kinh ngạc tạo ra từ tay người tiền sử cho đến những công trình kiến trúc và tượng đài kiệt xuất từ thời kỳ cổ đại và trung đại. Các di tích khảo cổ này là kho tàng vô giá của sự hiểu biết và học hỏi về quá khứ của chúng ta.
- Cảnh quan thiên nhiên và địa điểm độc đáo: Đây là nơi chúng ta tìm thấy các cảnh quan thiên nhiên nổi tiếng, nơi sự tạo hóa tạo nên những kỳ quan đáng kinh ngạc, và cả những công trình kiến trúc và nghệ thuật có giá trị đặc biệt của quốc gia hoặc khu vực. Các địa điểm này thường là nơi giao thoa giữa tự nhiên và văn hóa, tạo nên một sự pha trộn độc đáo của những yếu tố này. Ngoài ra, còn có những khu vực thiên nhiên độc đáo về địa chất, địa mạo, địa lý, đa dạng sinh học và hệ sinh thái đặc thù, đóng góp vào việc bảo tồn và nghiên cứu về sự đa dạng của thiên nhiên và môi trường sống.
2. Có thể thực hiện dự án công trình xây dựng tại khu vực di tích danh thắng quốc gia đặc biệt?
Tại Điều 32 Luật Di sản văn hóa năm 2001 thì các khu vực bảo vệ di tích được phân chia thành hai loại chính, mỗi loại đóng góp một phần quan trọng trong việc bảo tồn và bảo vệ di sản quý báu của quốc gia:
- Khu vực bảo vệ I: Khu vực bảo vệ I đại diện cho trái tim và tâm hồn của di tích. Đây là phần vùng chứa các yếu tố gốc cấu thành di tích, những yếu tố quan trọng và không thể thay thế trong việc hiểu rõ lịch sử, văn hóa và giá trị của di sản này. Nó thường bao gồm các thành phần trực tiếp liên quan đến sự phát triển và sự tồn tại của di tích. Khu vực bảo vệ I là nơi thần kỳ của di sản được bảo tồn với sự cẩn thận tối đa, giúp tạo nên một khoảnh khắc thời gian thực sự đáng quý, nơi khách tham quan có thể hòa mình vào câu chuyện của di tích và thấu hiểu sâu hơn về tầm quan trọng của nó.
- Khu vực bảo vệ II: Khu vực bảo vệ II bao quanh hoặc tiếp giáp với khu vực bảo vệ I, tạo ra một vùng bảo vệ mở rộng để bảo đảm sự an toàn và bảo vệ cho di tích. Đây là nơi mà di sản "giao thoa" với thế giới bên ngoài, thể hiện tầm quan trọng của việc tạo ra một môi trường bảo vệ xung quanh để đảm bảo tính nguyên vẹn và sự bền vững của di tích. Khu vực bảo vệ II không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn văn hóa và lịch sử, mà còn là nơi giao lưu văn hóa và tạo ra sự hiểu biết và tham gia từ cộng đồng và khách tham quan.
Trong trường hợp không thể xác định một khu vực bảo vệ II cụ thể, quá trình quyết định về việc bảo vệ di tích cấp tỉnh hoặc quốc gia sẽ thực hiện theo các quy định dưới đây:
- Đối với di tích cấp tỉnh: Quyền quyết định thuộc về Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Chủ tịch này, như người đại diện của cộng đồng và lãnh đạo cấp tỉnh, sẽ đảm bảo rằng di tích cấp tỉnh được xem xét và bảo vệ một cách tận tâm và chính xác, thể hiện cam kết của cộng đồng đối với di sản và di tích của họ.
- Đối với di tích quốc gia: Quyền quyết định này sẽ nằm trong tay của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, người có trách nhiệm cao cả trong việc bảo tồn và quản lý di tích quốc gia. Bộ trưởng sẽ đảm bảo rằng việc bảo vệ di tích quốc gia được thực hiện theo các tiêu chuẩn và quy tắc cao cấp, đồng thời đảm bảo tính toàn vẹn và giá trị của di sản quốc gia.
- Đối với di tích quốc gia đặc biệt: Trong trường hợp này, quyền quyết định thuộc về Thủ tướng Chính phủ. Thủ tướng sẽ đảm bảo rằng việc quyết định về di tích quốc gia đặc biệt được đưa ra dưới tầm nhìn chiến lược và với sự quan tâm tối đa đến bảo tồn và thể hiện tầm quan trọng của di sản đối với quốc gia và cả thế giới. Thủ tướng sẽ đánh giá sâu rộng và nắm bắt tầm quan trọng của di tích này trong việc bảo tồn văn hóa và di sản quốc gia.
3. Phá hoại di tích danh thắng cấp quốc gia đặc biệt trong quá trình thực hiện công trình xây dựng chủ đầu tư có bị truy cứu?
Tại Điều 345 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tội vi phạm các quy định về bảo vệ và sử dụng di tích lịch sử - văn hóa, danh lam, thắng cảnh gây hậu quả nghiêm trọng cụ thể như sau:
- Các hành vi vi phạm về bảo vệ và sử dụng di tích lịch sử, văn hóa, danh lam, và thắng cảnh, gây hại hoặc gây hủy hoại cho những di tích đáng quý với giá trị lịch sử và văn hóa của đất nước đều đáng bị xem xét một cách nghiêm túc. Theo quy định, những hành vi này sẽ bị xử lý như sau:
+ Người vi phạm, trong trường hợp gây hại hoặc gây hủy hoại cho di tích lịch sử - văn hóa, danh lam, và thắng cảnh có giá trị, sẽ phải chịu mức phạt tài chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ và bảo tồn những di sản quý báu, và đồng thời thúc đẩy sự nhận thức và trách nhiệm của mọi người trong việc bảo vệ di tích quốc gia.
+ Trong trường hợp người vi phạm trước đây đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc đã bị kết án về tội vi phạm liên quan đến bảo vệ và bảo tồn di tích, và họ tiếp tục vi phạm, họ sẽ đối mặt với các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc hơn, bao gồm cả cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ trong khoảng thời gian không quá 3 năm, hoặc thậm chí phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của việc thúc đẩy nâng cao ý thức và tuân thủ quy định liên quan đối với di sản lịch sử - văn hóa của quốc gia.
- Trong trường hợp vi phạm làm hại cho những di tích có giá trị vượt quá 500.000.000 đồng hoặc gây hủy hoại hoặc làm thay đổi yếu tố gốc cấu thành di tích lịch sử - văn hóa, danh lam, thắng cảnh cấp quốc gia hoặc cấp quốc gia đặc biệt, hành vi này đặt ra một mức độ tuyệt đối nghiêm trọng. Trong trường hợp này, người phạm tội sẽ phải chịu mức án tù nặng từ 3 năm đến 7 năm. Điều này tạo ra một thông điệp mạnh mẽ về tầm quan trọng của việc bảo vệ và bảo tồn di sản quốc gia, đồng thời đảm bảo rằng những hành vi đe dọa tới sự toàn vẹn và giá trị của di tích lịch sử - văn hóa sẽ bị trừng phạt một cách nghiêm minh.
Như vậy, việc bảo vệ di tích danh thắng cấp quốc gia là một nhiệm vụ nghiêm trọng và không thể coi thường, ngay cả khi một dự án đầu tư công trình xây dựng đã nhận được phê duyệt từ cơ quan nhà nước. Trong trường hợp chủ đầu tư không thực hiện đầy đủ các điều kiện và biện pháp cần thiết để bảo vệ di tích, việc truy cứu trách nhiệm hình sự có thể được áp dụng. Nếu có đủ các yếu tố cấu thành tội phạm làm hư hại di tích danh thắng cấp quốc gia đặc biệt, chủ đầu tư có thể phải đối diện với hình phạt nặng nề về mặt hình sự, với mức án tù lên đến 7 năm. Điều này đặt ra một thông điệp về tầm quan trọng của việc bảo vệ di sản quốc gia và nhấn mạnh sự ràng buộc của mọi bên tham gia vào các dự án xây dựng để đảm bảo tính toàn vẹn và giá trị của di tích danh thắng của đất nước.
Còn khúc mắc, liên hệ 1900.868644 hoặc gửi email tới: luathoanhut.vn@gmail.com để được hỗ trợ. Xin cảm ơn.