1. Khái quát về bản án số 180/2020/DS-ST
1.1. Các đương sự tham gia
Tòa án nhân dân tỉnh Tiền Giang tổ chức phiên xử phúc thẩm công khai ngày 22 tháng 6 năm 2020 về vụ án thụ lý số 256/2020/TLPT-DS ngày 29 tháng 4 năm 2020, liên quan đến tranh chấp về "Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất". Vụ án này là kết quả của kháng cáo đối với Bản án dân sự sơ thẩm số 85/2019/DS-ST ngày 27 tháng 11 năm 2019 của Tòa án nhân dân huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang. Theo Quyết định số 276/2020/QĐ-PT ngày 25 tháng 5 năm 2020, các đương sự bao gồm:
- Nguyên đơn: ông Lương Văn S
Nguyên đơn Lương Văn S được đại diện bởi anh Dương Thành C, sinh năm 1991, có địa chỉ tại Ấp C, xã Trung A, thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang.
- Bị đơn: ông Nguyễn Văn U và bà Nguyễn Thị N, cùng với người đại diện theo ủy quyền.
Bị đơn Nguyễn Văn U và Nguyễn Thị N có người đại diện là anh Phạm Thiên N, sinh năm 1994, cư trú tại Ấp Long Hòa A, xã Đạo Thạnh, thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang.
- Các người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan khác như: Nguyễn Thị Y, Nguyễn Văn H, Nguyễn Thị Phương Th, Nguyễn Thị Ti, Nguyễn Đức Y, đều cùng cư trú tại Ấp Hội T, xã Hội X, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang. Họ được đại diện bởi anh Phạm Thiên N theo văn bản ủy quyền lập ngày 14/10/2019.
- Người kháng cáo là bị đơn: ông Nguyễn Văn U.
1.2. Nội dung vụ án
Nguyên đơn ông Lương Văn S, trong án sơ thẩm, đã trình bày rằng vào năm 1991, vợ chồng ông Nguyễn Văn U và bà Nguyễn Thị N đã chuyển nhượng cho ông ba lô đất với tổng diện tích khoảng 2.000m2, sử dụng giá 10 chỉ vàng 24K cho mỗi lô đất. Ông U và bà N sau đó đã chuyển nhượng từng lô đất cho ông theo hợp đồng không có giấy tờ chứng nhận, chỉ bằng việc giao và nhận vàng.
Vì mối quan hệ gia đình và việc ông U, bà N thế chấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để vay vốn, nên không có thủ tục chính thức về chuyển nhượng đất. Năm 2004, ông U và bà N mới lập hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, tuy nhiên, do ông U không biết liệu vợ con ông đã ký hay không. Hợp đồng này còn gặp khó khăn khi còn giữ thế chấp ở ngân hàng.
Ông Lương Văn S đã khởi kiện, đòi hỏi ông U, bà N và thành viên khác trong hộ gia đình phải thực hiện hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất hoặc ông có quyền liên hệ với cơ quan nhà nước để thực hiện thủ tục chuyển nhượng đất, đặc biệt là đối với lô đất 2.000m2 mà ông Nguyễn Văn U đang đại diện hộ đứng tên theo giấy chứng nhận số H02867 ngày 22-6-2009, tại ấp Hội Tín, xã Hội Xuân, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang.
Ông Nguyễn Văn U, bị đơn trong vụ án, trình bày rằng vào năm 1991, ông đã bán cho ông Lương Văn S ba lô đất với tổng giá 20 chỉ vàng 24K. Các giao dịch bán đất tiếp theo diễn ra vào năm 1992 và 1993, với giá 04 và 06 chỉ vàng 24K cho mỗi lô đất. Ông U khẳng định rằng ông đã nhận đủ số vàng từ ông S và đã chuyển đất ngay khi giao vàng.
Giữa ông và ông S có một thỏa thuận mặc dù chỉ được thực hiện qua lời nói và không có chứng nhận bằng văn bản. Thỏa thuận này nêu rõ rằng khi ông S không sử dụng đất nữa, ông U sẽ chuộc lại với giá 02 cây vàng 24K. Ông U không đồng ý thực hiện hợp đồng chuyển nhượng cho ông S và đề nghị chuộc lại đất với giá đã thỏa thuận.
Bà Nguyễn Thị N, cũng là bị đơn, xác nhận thông tin được ông S và ông U trình bày. Bà không tham gia trực tiếp vào việc bán đất nhưng biết và đồng ý với thỏa thuận giữa ông U và ông S. Bà cũng không đồng ý với yêu cầu của ông S và muốn chuộc lại đất.
Người liên quan khác như anh Nguyễn Văn H và chị Nguyễn Thị Y, con cái của ông U, cũng xác nhận rằng họ biết đến giao dịch bán đất giữa ông U và ông S từ khi còn nhỏ. Hiện nay, họ không đồng ý bán đất cho ông S và thống nhất với quyết định của ông U về việc chuộc lại đất với giá đã thỏa thuận.
Bản án dân sự sơ thẩm số 85/2019/DS-ST ngày 27 tháng 11 năm 2019 của Tòa án nhân dân huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang đã chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Lương Văn S.
Theo bản án, ông Nguyễn Văn U, bà Nguyễn Thị N và các thành viên trong hộ, gồm chị Nguyễn Thị Yến, anh Nguyễn Văn Hiền, chị Nguyễn Thị Phương Thành, chị Nguyễn Thị T, anh Nguyễn Đức Y, anh Nguyễn Văn L, bị buộc phải thực hiện hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho ông Lương Văn S. Phần đất có diện tích 1.768m2, được xác định là một phần của thửa đất số 241, tờ bản đồ 17, diện tích 9.945m2 tại ấp Hội Tín, xã Hội Xuân, huyện Cai Lậy. Đất này là một phần của quyền sử dụng đất được cấp cho hộ ông Nguyễn Văn U theo Giấy chứng nhận số H02867 ngày 22-6-2009 của Ủy ban nhân dân huyện Cai Lậy.
Ranh giới của phần đất này được mô tả chi tiết như sau:
- Phía Đông giáp: Phần đất còn lại của hộ ông Nguyễn Văn U.
- Phía Tây giáp: Nguyễn Văn Phường, Nguyễn Ngọc Anh.
- Phía Nam giáp: Nguyễn Văn U.
- Phía Bắc giáp: Lê Minh S, Dương Văn S1.
Ông Lương Văn S được quyền liên hệ với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để tiến hành đăng ký kê khai và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với phần đất nêu trên. Bản án cũng tuyên bố về án phí và quyền kháng cáo của các đương sự.
Ngày 11/12/2019, bị đơn Nguyễn Văn U đã nộp đơn kháng cáo với các yêu cầu sau đây:
- Tuyên bố vô hiệu "Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất" được lập tại Ủy ban nhân dân xã Hội Xuân, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang vào ngày 27/2/2004.
- Từ chối bác đơn kiện của nguyên đơn trong vụ tranh chấp "Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất". Buộc bị đơn trả lại số vàng cho nguyên đơn và đồng thời buộc nguyên đơn trả lại phần đất đang tranh chấp cho bị đơn. Tại phiên tòa phúc thẩm, cả nguyên đơn và bị đơn vẫn giữ nguyên yêu cầu của mình. Đại diện Viện kiểm sát phát biểu rằng cả Thẩm phán và Hội đồng xét xử đã tuân theo đúng quy định của Bộ luật tố tụng dân sự và các bên tham gia tố tụng cũng đã chấp hành đúng theo quy định pháp luật. Hội đồng xét xử không chấp nhận yêu cầu kháng cáo của bị đơn ông Nguyễn Văn U, duy trì nguyên bản án sơ thẩm.
Sau khi nghiên cứu toàn bộ tài liệu và chứng cứ trong hồ sơ vụ án, nội dung yêu cầu kháng cáo của ông Nguyễn Văn U, lời trình bày của các bên và kết quả tranh tụng tại phiên tòa phúc thẩm, Hội đồng xét xử quyết định không thay đổi bản án sơ thẩm.
2. Nhận định của Tòa án
- Về tố tụng, án sơ thẩm đã xác định quan hệ pháp luật của vụ án là tranh chấp "Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất" có căn cứ.
- Về nội dung, theo trình bày thống nhất của ông Lương Văn S, ông Nguyễn Văn U và bà Nguyễn Thị N, trong các năm 1991, 1992 và 1993, ông U và bà N đã chuyển nhượng cho ông S 04 liếp đất có diện tích 1.768m2 (theo đo đạc thực tế của Công ty trách nhiệm hữu hạn đo đạc Đông Hải, ngày 03/10/2019) là một phần của thửa đất số 241, tờ bản đồ số 17, diện tích 9.945 m2 tại ấp Hội Tín, xã Hội Xuân, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang. Điều này được xác nhận bằng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số H02867 ngày 22/6/2009 của Ủy ban nhân dân huyện Cai Lậy cấp cho hộ ông Nguyễn Văn U.
- Trong hồ sơ vụ án, ông U và bà N thừa nhận đã chuyển nhượng cho ông S phần đất là 1.768m2 với giá 20 chỉ vàng 24K. Tuy nhiên, họ cho rằng việc chuyển nhượng có điều kiện và ông U có quyền chuộc lại khi ông S không canh tác. Tuy nhiên, không có chứng cứ chứng minh việc thỏa thuận chuộc lại. Các bên đương sự thống nhất rằng ông S đã thanh toán đủ tiền cho ông U và bà N và đã nhận đất canh tác từ các năm 1991, 1992 và 1993.
- Ở cấp sơ thẩm, ông Lương Văn S cung cấp Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông và ông U vào ngày 27/02/2004, được xác nhận bởi Ủy ban nhân dân xã Hội Xuân, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang. Tại phiên tòa, đại diện theo ủy quyền của bị đơn ông U, bà N và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan thừa nhận rằng người nhận chuyển nhượng đất là ông S đã thanh toán đủ tiền cho ông U và bà N và đang quản lý đất trực tiếp. Các bên thừa nhận Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông S và ông U và cho rằng cần công nhận hợp đồng này.
- Án sơ thẩm chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông S, buộc ông U, bà N và các thành viên trong hộ thực hiện chuyển nhượng 1.768m2 đất cho ông S. Quyết định này được coi là căn cứ và phù hợp với quy định của Nghị quyết số 02/2004/NQ-HĐTP và Án lệ số 04/2016/AL của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. Ông U đã kháng cáo, nhưng không cung cấp chứng cứ mới để chứng minh. Do đó, yêu cầu kháng cáo của ông U không được chấp nhận.
- Về án phí, do ông U và bà N là người cao tuổi, nên họ được miễn án phí theo quy định của Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH. Tuy nhiên, cấp sơ thẩm buộc họ phải chịu án phí dân sự, nhưng cấp phúc thẩm đã điều chỉnh lại phần này của bản án sơ thẩm để phù hợp.
- Ý kiến phát biểu và đề nghị của đại diện Viện kiểm sát được xem xét và chấp nhận, được cho là phù hợp với nhận định của Hội đồng xét xử.
3. Quyết định của Tòa án
Tòa án quyết định như sau:
- Không chấp nhận yêu cầu kháng cáo của ông Nguyễn Văn U, duy trì nguyên bản án sơ thẩm số 85/2019/DS-ST ngày 27/11/2019 của Toà án nhân dân huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang.
- Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Lương Văn S. Buộc ông Nguyễn Văn U, bà Nguyễn Thị N và các thành viên trong hộ (chị Nguyễn Thị Yến, anh Nguyễn Văn Hiền, chị Nguyễn Thị Phương Thành, chị Nguyễn Thị Tiếng, anh Nguyễn Đức Yên, anh Nguyễn Văn Lượm) thực hiện chuyển nhượng 1.768m2 đất cho ông Lương Văn S.
- Về án phí: Ông Nguyễn Văn U, bà Nguyễn Thị N được miễn án phí dân sự sơ thẩm. Ông U không phải chịu án phí dân sự phúc thẩm. Hoàn lại ông U 300.000 đồng tiền tạm ứng án phí phúc thẩm. Hoàn lại ông Lương Văn S 300.000 đồng tiền tạm ứng án phí sơ thẩm.
- Về chi phí tố tụng: Ông Nguyễn Văn U, bà Nguyễn Thị N phải chịu chi phí tố tụng là 13.900.000 đồng. Ông Lương Văn S đã nộp tạm ứng, nên ông U và bà N có nghĩa vụ hoàn trả cho ông S số tiền 13.900.000 đồng.
- Lãi suất: Từ ngày có đơn yêu cầu thi hành án đến khi thi hành xong, ông Nguyễn Văn U và bà Nguyễn Thị N phải chịu khoản lãi của số tiền còn phải thi hành án theo mức lãi suất quy định tại Điều 357, Điều 468 của Bộ luật dân sự.
Bản án phúc thẩm có hiệu lực kể từ ngày tuyên án.
Liên hệ qua 1900.868644 hoặc [email protected]
