1. Thiết kế bố trí được hiểu là như thế nào?
Theo khoản 15 của Điều 4 trong Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi và bổ sung năm 2019, được quy định rằng: “Thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn (sau đây gọi là thiết kế bố trí) là cấu trúc không gian của các phần tử mạch và mối liên kết các phần tử đó trong mạch tích hợp bán dẫn.”
Thiết kế bố trí, trong bối cảnh của công nghệ mạch tích hợp bán dẫn, là một khía cạnh quan trọng nhằm tạo ra sự tổ chức và sắp xếp hợp lý của các thành phần mạch trong một không gian nhỏ gọn. Thông qua việc thiết kế bố trí, các phần tử mạch như transistor, điốt, và dây dẫn được sắp xếp một cách tối ưu để đảm bảo hoạt động hiệu quả và ổn định của mạch. Điều này không chỉ liên quan đến việc kết nối các thành phần lại với nhau một cách logic, mà còn đảm bảo tính linh hoạt và tiết kiệm không gian, giúp tăng cường hiệu suất và hiệu quả năng lượng của mạch tích hợp bán dẫn.
Thiết kế bố trí không chỉ đơn thuần là việc sắp xếp các thành phần mạch một cách hợp lý, mà còn bao gồm cách các thành phần này tương tác với nhau và với môi trường xung quanh. Các yếu tố như độ dài dây dẫn, khoảng cách giữa các thành phần, và sự phân bố nhiệt độ cũng đóng vai trò quan trọng trong thiết kế bố trí, ảnh hưởng đến hiệu suất và độ tin cậy của mạch tích hợp bán dẫn.
Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, thiết kế bố trí đóng một vai trò ngày càng quan trọng trong việc tối ưu hóa hiệu suất và tính linh hoạt của các mạch tích hợp bán dẫn, đồng thời đảm bảo sự đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về tính nguyên gốc và tính mới thương mại, nhằm đảm bảo quyền bảo hộ và khuyến khích sáng tạo trong lĩnh vực này.
Thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn không chỉ liên quan đến việc đặt các phần tử trên một bề mặt, mà còn bao gồm cách chúng tương tác với nhau, đảm bảo dòng điện chính xác, giảm thiểu nhiễu và tối ưu hóa hiệu suất toàn bộ mạch. Các kỹ thuật tiên tiến như kỹ thuật phân giải cao (high-resolution lithography) và quy trình sản xuất tinh vi (nanoscale fabrication) đã làm cho thiết kế bố trí trở thành một phần không thể thiếu để tạo ra các sản phẩm điện tử mạch tích hợp hiện đại.
2. Các điều kiện bảo hộ thiết kế bố trí theo quy định pháp luật
Theo quy định tai Điều 68 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bổ sung 2019 quy định về thiết kế bố trí được bảo hộ nếu đáp ứng điều kiện: “có tính nguyên gốc” và “tính mới thương mại”:
Tính nguyên gốc của thiết kế bố trí đó thể hiện trong các điều kiện sau:
- Là kết quả của sự sáng tạo lao động từ chính tác giả: Thiết kế bố trí phải phản ánh sự đóng góp sáng tạo cá nhân của người tạo ra nó, không chỉ đơn thuần là sao chép hoặc tái sử dụng các mẫu có sẵn.
- Chưa được rộng rãi biết đến tại thời điểm tạo ra: Thiết kế bố trí cần phải là độc đáo và chưa được công bố hoặc biết đến rộng rãi bởi các người sáng tạo hoặc nhà sản xuất mạch tích hợp bán dẫn trước khi nó được tạo ra.
- Tính nguyên gốc của toàn bộ sự kết hợp: Một thiết kế bố trí được coi là có tính nguyên gốc chỉ khi cách các phần tử và mối liên kết trong nó tạo thành một tổng thể độc đáo và mang tính chất sáng tạo.
Tính mới thương mại của thiết kế bố trí thể hiện qua các điều kiện sau:
- Chưa được khai thác thương mại trước ngày nộp đơn đăng ký: Thiết kế bố trí cần phải là mới đối với thị trường thương mại, tức là nó không được khai thác hoặc sử dụng với mục đích thương mại tại bất kỳ nơi nào trên thế giới trước ngày nộp đơn đăng ký.
- Không mất tính mới thương mại sau khi đăng ký: Điều này ám chỉ rằng nếu thiết kế bố trí được đăng ký trong thời hạn hai năm kể từ ngày nó đã được người có quyền đăng ký theo quy định hoặc được người đó cho phép khai thác với mục đích thương mại lần đầu tiên, thì nó vẫn được xem là có tính mới thương mại.
Ngoài ra, thiết kế bố trí không bảo hộ đối với các đối tượng sau dưới danh nghĩa thiết kế bố trí, dựa trên quy định tại Điều 69 Luật Sở hữu trí tuệ 2005:
+ Nguyên lý, quy trình, hệ thống, phương pháp thực hiện bởi mạch tích hợp bán dẫn.
+ Thông tin, phần mềm được chứa trong mạch tích hợp bán dẫn.
3. Quy định về quyền đăng ký đối với thiết kế bố trí như thế nào?
Điều 86 của Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 quy định về các tổ chức và cá nhân có quyền đăng ký thiết kế bố trí như sau:
- Tác giả tạo ra thiết kế bố trí bằng công sức và chi phí của mình: Người tạo ra thiết kế bố trí có quyền đăng ký nó nếu thiết kế đó là kết quả của công sức và chi phí mà họ đã bỏ ra để sáng tạo.
- Tổ chức, cá nhân đầu tư kinh phí, phương tiện vật chất cho tác giả dưới hình thức giao việc, thuê việc: Trong trường hợp người tạo ra thiết kế bố trí được tài trợ hoặc đầu tư kinh phí, tài liệu và phương tiện vật chất từ một tổ chức hoặc cá nhân khác, người này cũng có quyền đăng ký thiết kế bố trí.
Trong trường hợp nhiều tổ chức hoặc cá nhân cùng nhau tạo ra hoặc đầu tư vào việc tạo ra thiết kế bố trí, thì mỗi tổ chức hoặc cá nhân đó đều có quyền đăng ký. Tuy nhiên, quyền đăng ký này chỉ có thể được thực hiện nếu tất cả các tổ chức hoặc cá nhân đó đồng ý.
Người có quyền đăng ký thiết kế bố trí cũng có quyền chuyển giao quyền đăng ký cho tổ chức hoặc cá nhân khác dưới hình thức hợp đồng bằng văn bản. Chuyển giao quyền đăng ký có thể diễn ra để thừa kế hoặc kế thừa theo quy định của pháp luật, ngay cả trong trường hợp đã nộp đơn đăng ký ban đầu.
Lưu ý: Chính phủ có quyền quy định về quyền đăng ký đối với các thiết kế bố trí được tạo ra bằng cách sử dụng cơ sở vật chất kỹ thuật và kinh phí từ ngân sách nhà nước.
Khi nộp đơn đăng ký bảo hộ cho thiết kế bố trí, đơn đăng ký cần phải bao gồm các tài liệu, mẫu vật hoặc thông tin xác định về thiết kế bố trí như sau:
- Bản vẽ hoặc ảnh chụp của thiết kế bố trí.
- Thông tin về chức năng và cấu tạo của mạch tích hợp bán dẫn sản xuất theo thiết kế bố trí.
- Mẫu mạch tích hợp bán dẫn sản xuất theo thiết kế bố trí (nếu đã khai thác thương mại).
4. Đối tượng không được bảo hộ với danh nghĩa thiết kế bố trí
Căn cứ vào quy định tại Điều 69 của Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi và bổ sung năm 2019, danh sách các đối tượng không được bảo hộ với danh nghĩa thiết kế bố trí gồm:
- Nguyên lý, quy trình, hệ thống, phương pháp được thực hiện bởi mạch tích hợp bán dẫn: Những nguyên lý cơ bản, quy trình, hệ thống hoặc phương pháp sử dụng trong mạch tích hợp bán dẫn, mặc dù có tính sáng tạo, không được bảo hộ với danh nghĩa thiết kế bố trí. Điều này bởi vì những yếu tố này thường không đảm bảo tính mới thương mại do đã được nhiều người biết đến và sử dụng.
- Thông tin, phần mềm chứa trong mạch tích hợp bán dẫn: Những thông tin hay phần mềm nằm bên trong mạch tích hợp bán dẫn cũng không được bảo hộ dưới danh nghĩa thiết kế bố trí. Các yếu tố này thường không thể được xem như một cấu trúc thiết kế bố trí và thường không có tính mới thương mại.
Các quy định trên dựa vào sự logic rằng những đối tượng được liệt kê không đáp ứng đầy đủ điều kiện để được xem xét và bảo hộ dưới danh nghĩa thiết kế bố trí. Những nguyên lý, quy trình, hệ thống, phương pháp đã được công khai và sử dụng rộng rãi trước đó thường không đủ để thỏa mãn yêu cầu về tính mới thương mại. Do đó, những đối tượng này không được bảo hộ dưới dạng thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn.
Tóm lại, các quy định trên cho thấy những đối tượng như nguyên lý, quy trình, hệ thống, phương pháp và thông tin, phần mềm không thỏa mãn các điều kiện cần thiết để được bảo hộ dưới danh nghĩa thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn.
Khi có thắc mắc về quy định pháp luật, hãy liên hệ đến hotline 1900.868644 hoặc gửi thư yêu cầu tư vấn đến địa chỉ email: [email protected]. Trân trọng cảm ơn.
