1. Quy định của pháp luật về đối tượng có quyền thờ cúng liệt sĩ
Hiện nay, pháp luật đã có những quy định cụ thể về quyền thờ cúng liệt sĩ, nhằm tôn vinh và bảo đảm quyền lợi cho những người đã hy sinh vì sự giải phóng cách mạng của dân tộc, bảo vệ tổ quốc và thực hiện nghĩa vụ quốc tế, đồng thời phục vụ lợi ích của nhà nước và toàn bộ nhân dân. Nhà nước đã trao tặng bằng "Tổ quốc ghi công" cho những người liệt sĩ này.
Theo các quy định của pháp luật, có một số chủ thể được xác định là người thờ cúng liệt sĩ trong một số trường hợp nhất định. Trước hết là cha mẹ, vợ chồng và con cái (bao gồm con đẻ và con nuôi) của liệt sĩ, cũng như những người đã có công nuôi dưỡng liệt sĩ. Ngoài ra, người được ủy quyền thờ cúng liệt sĩ theo quy định của pháp luật cũng được coi là một chủ thể có quyền thờ cúng. Các cơ quan và đơn vị được giao nhiệm vụ thờ cúng liệt sĩ cũng được công nhận là chủ thể có quyền thờ cúng liệt sĩ.
Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, chúng ta có thể tham khảo quy định tại Điều 15 củaPháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng năm 2020. Điều này quy định rằng nếu liệt sĩ không còn thân nhân hưởng trợ cấp tuất hàng tháng theo quy định tại Điều 16 của Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng năm 2020, thì người được giao hoặc được ủy quyền thờ cúng liệt sĩ sẽ được hưởng trợ cấp thờ cúng liệt sĩ theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, Nghị định 131/2021/NĐ-CP của Chính phủ cũng cung cấp hướng dẫn cụ thể về người được ủy quyền thờ cúng liệt sĩ và các cơ quan, đơn vị được giao nhiệm vụ thờ cúng liệt sĩ.
Việc có các quy định rõ ràng về quyền thờ cúng liệt sĩ là một bước tiến quan trọng trong việc thể hiện sự tôn trọng và biết ơn đối với những người đã hy sinh vì đất nước. Đồng thời, các quy định này cũng giúp đảm bảo rằng những người liệt sĩ và gia đình của họ được đối xử công bằng và nhận được sự quan tâm, chăm sóc xứng đáng từ xã hội và nhà nước.
2. Có được ủy quyền cho người khác thờ cúng liệt sĩ không?
Theo quy định tại khoản 5 Điều 28 của Nghị định 131/2021/NĐ-CP về hồ sơ và thủ tục giải quyết chế độ trợ cấp thờ cúng liệt sĩ, các điều kiện và quy định liên quan đến việc ủy quyền thờ cúng liệt sĩ được mô tả như sau.
- Đầu tiên, nếu liệt sĩ còn có thân nhân theo quy định của pháp luật, người được hưởng trợ cấp thờ cúng liệt sĩ sẽ là người được các thân nhân liệt sĩ ủy quyền bằng văn bản để đảm nhiệm quá trình thờ cúng liệt sĩ và nhận các khoản trợ cấp theo quy định của pháp luật.
- Trường hợp thân nhân của liệt sĩ chỉ có con cái (bao gồm cả con đẻ và con nuôi), người được ủy quyền thờ cúng liệt sĩ sẽ là những người con còn sống của liệt sĩ, trong trường hợp liệt sĩ có nhiều con. Tuy nhiên, nếu liệt sĩ chỉ có một con hoặc chỉ còn một con còn sống, không cần phải làm văn bản ủy quyền theo quy định của pháp luật. Nếu con của liệt sĩ được giao cho người khác thực hiện quá trình thờ cúng, người được hưởng trợ cấp thờ cúng liệt sĩ sẽ là người mà con liệt sĩ đã thống nhất để ủy quyền.
- Nếu liệt sĩ không còn thân nhân theo quy định của pháp luật, hoặc thân nhân còn lại bị hạn chế năng lực hành vi, hạn chế năng lực pháp luật, hoặc cư trú ngoài lãnh thổ của Việt Nam, thậm chí không xác định được nơi cư trú của thân nhân liệt sĩ, người được hưởng trợ cấp thờ cúng liệt sĩ sẽ được xác định theo quy định của Điều 651, khoản 1 của Bộ luật dân sự năm 2015 về hoạt động ủy quyền. Trong trường hợp những người này không còn sống, người được ủy quyền sẽ là những người thuộc quy định tại điểm c của khoản 1 Điều 651 của Bộ luật dân sự năm 2015.
- Nếu không xác định được người ủy quyền, cơ quan nhà nước có thẩm quyền, tức là Sở Lao động thương binh và xã hội, sẽ ban hành quyết định trợ cấp thờ cúng liệt sĩ theo mẫu do pháp luật quy định. Quyết định này sẽ được giao cho Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người hưởng trợ cấp trước khi tham gia hoạt động thờ cúng. Nếu không xác định được nơi liệt sĩ đã từng cư trú trước khi tham gia hoạt động cách mạng, quyết định sẽ được giao cho các đơn vị cấp giấy chứng nhận hy sinh để thực hiện nghi thức dâng hương liệt sĩ theo phong tục tập quán tại các địa phương.
Có thể thấy rằng, đối với vấn đề ủy quyền thờ cúng liệt sĩ, câu trả lời là có thể ủy quyền cho người khác thực hiện hoạt động này. Thông thường, người thờ cúng liệt sĩ sẽ là những thân nhân trực tiếp như cha mẹ, vợ chồng, con cái... Tuy nhiên, trong một số trường hợp cụ thể, có hoàn toàn thể ủy quyền việc thờ cúng liệt sĩ cho những người khác. Điều này có thể xảy ra trong những tình huống sau đây:
- Đầu tiên, khi người hưởng trợ cấp thờ cúng liệt sĩ đã qua đời, gia đình và người thân có thể ủy quyền cho một người khác thực hiện nhiệm vụ này. Việc ủy quyền giúp đảm bảo rằng hoạt động thờ cúng liệt sĩ vẫn được tiếp tục và được thực hiện đúng cách.
- Thứ hai, nếu người hưởng trợ cấp thờ cúng liệt sĩ không còn đáp ứng đủ điều kiện để tiếp tục thực hiện hoạt động thờ cúng, ví dụ như với tuổi tác cao, sức khỏe yếu, hoặc các lý do khác, gia đình có thể ủy quyền cho một người khác đảm nhận trách nhiệm này.
Việc ủy quyền thờ cúng liệt sĩ cho người khác mang ý nghĩa quan trọng trong việc bảo tồn và tôn vinh ký ức về những anh hùng đã hy sinh cho đất nước. Qua việc thực hiện nghi lễ thờ cúng, người thân và gia đình gửi tới những tưởng niệm, lòng biết ơn và tôn kính sâu sắc đối với những người đã hi sinh mạng sống để bảo vệ tổ quốc.
3. Quy trình hưởng trợ cấp thờ cũng liệt sĩ
Theo quy định tại Điều 28 của Nghị định số 131/2021/NĐ-CP, quy trình giải quyết chế độ trợ cấp thờ cúng liệt sĩ bao gồm các bước sau:
Bước 1: Người thờ cúng liệt sĩ cần lập và gửi hồ sơ đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đăng ký thường trú. Hồ sơ này bao gồm:
- Đơn đề nghị hưởng trợ cấp thờ cúng liệt sĩ, được xác nhận bởi Ủy ban nhân dân cấp xã.
- Văn bản ủy quyền từ những người được ủy quyền.
- Bản sao chứng thực của Bằng "Tổ quốc ghi công".
Bước 2: Trong vòng 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ hợp lệ, Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm kiểm tra và lập danh sách kèm giấy tờ, sau đó gửi cho Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội.
Bước 3: Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội có thời hạn 7 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ hợp lệ, có trách nhiệm tổng hợp và lập danh sách kèm giấy tờ, sau đó gửi cho Sở Lao động - Thương binh và Xã hội.
Bước 4: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội có thời hạn 12 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ hợp lệ, có trách nhiệm kiểm tra và so sánh hồ sơ gốc của liệt sĩ mà họ đang quản lý, sau đó sẽ đưa ra quyết định về việc trợ cấp thờ cúng liệt sĩ.
Qua quá trình này, hồ sơ và thủ tục giải quyết chế độ trợ cấp thờ cúng liệt sĩ sẽ được xử lý theo đúng quy trình và đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Việc trợ cấp thờ cúng liệt sĩ là một sự tôn vinh và tri ân đối với những người đã hi sinh vì đất nước, và quy trình này giúp đảm bảo rằng những người thờ cúng liệt sĩ sẽ nhận được sự quan tâm và trợ giúp xứng đáng.
Qua quy trình này, các cơ quan chức năng kiểm soát và đảm bảo tính toàn vẹn của hồ sơ, từ giai đoạn thu thập thông tin cho đến xét duyệt và đưa ra quyết định. Điều này giúp đảm bảo rằng những người thờ cúng liệt sĩ sẽ nhận được sự quan tâm và trợ giúp xứng đáng, tôn vinh tình yêu và tri ân đối với những người đã hy sinh vì đất nước.
Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của Luật Hòa Nhựt về vấn đề trên. Vui lòng liên hệ 1900.868644 hoặc [email protected] để được hỗ trợ nhanh chóng. Xin trân trọng cảm ơn!
