1. Có truy cứu TNHS hành vi xuất cảnh trái phép từ 3, 4 năm trước không
Trách nhiệm pháp lý liên quan đến hành vi xuất cảnh trái phép từ 3, 4 năm trước đem lại nhiều câu hỏi và tranh luận. Tuy nhiên, theo quy định của Điều 347 Bộ luật Hình sự 2015, việc truy cứu trách nhiệm hình sự cho hành vi này vẫn có thể được thực hiện, với điều kiện cần phải đảm bảo một số yếu tố quan trọng. Đầu tiên, Điều 347 của Bộ luật Hình sự 2015 quy định rõ ràng về tội phạm liên quan đến xuất cảnh, nhập cảnh trái phép, cũng như việc ở lại Việt Nam trái phép. Theo đó, cá nhân nào phạm hành vi này không chỉ có thể bị xử phạt hành chính mà còn có thể bị xử phạt tiền hoặc phạt tù theo quy định. Điều quan trọng là việc áp dụng tình tiết "đã bị xử phạt hành chính" để truy cứu trách nhiệm hình sự, và điều này được hướng dẫn rõ ràng trong Công văn 1557/VKSTC-V1 năm 2021.
Tiếp theo, việc áp dụng các quy định cụ thể trong Điều 347 là một yếu tố khác cần được xem xét. Điều này liên quan đến việc hiểu rõ về tình tiết "đã bị xử phạt hành chính", và trong trường hợp này, nó được hiểu là cá nhân đã bị xử phạt hành chính về hành vi tương ứng. Điều này có nghĩa là nếu cá nhân đã vi phạm quy định về xuất cảnh trái phép và đã bị xử phạt hành chính, nhưng sau đó lại tái phạm, thì trách nhiệm hình sự có thể được áp dụng. Mặc dù tội phạm liên quan đến xuất cảnh trái phép được xem là tội ít nghiêm trọng theo Điều 9 Bộ luật Hình sự 2015, nhưng vẫn có thể truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những hành vi này. Điều này được xác nhận bởi khoản 2 Điều 27 của cùng Bộ luật, mà theo đó, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các tội ít nghiêm trọng là 5 năm.
Vì vậy, trong trường hợp một cá nhân đã bị xử phạt hành chính về hành vi xuất cảnh trái phép và tiếp tục tái phạm trong vòng 3, 4 năm, thì trách nhiệm hình sự vẫn có thể được áp dụng. Dù tội phạm này được xem là ít nghiêm trọng, nhưng với việc tái phạm và vi phạm liên tục, sự truy cứu trách nhiệm pháp lý là hoàn toàn hợp lý và cần thiết để bảo vệ trật tự xã hội và giữ gìn an ninh quốc gia.
2. Có được xem là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội vi phạm quy định về xuất cảnh trái phép lần đầu không?
Tình trạng xuất cảnh trái phép, dù không phải là hành vi đáng khích tước, vẫn được coi là một hành vi vi phạm pháp luật, điều này đòi hỏi sự can thiệp của hệ thống pháp luật để giải quyết và đặt ra các hậu quả pháp lý tương ứng. Tuy nhiên, khi đánh giá xem liệu việc xuất cảnh trái phép có thể được coi là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự hay không, cần phải xem xét từ nhiều góc độ khác nhau. Điều quan trọng là phải xem xét mức độ nghiêm trọng của hành vi vi phạm này.
Trong một số trường hợp, việc xuất cảnh trái phép có thể chỉ là hậu quả của tình trạng kinh tế xã hội khó khăn, bất bình đẳng hoặc cảm giác bị bắt buộc vì các lý do cá nhân, nhưng không phản ánh một động cơ tội phạm cố ý hay sự nguy hiểm đối với xã hội. Trong những tình huống như vậy, việc xem xét việc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là có cơ sở. Có một số yếu tố mà luật pháp thường xem xét để xác định liệu một tội danh có thể được coi là ít nghiêm trọng hay không. Trong trường hợp của việc xuất cảnh trái phép, nếu người phạm tội không có tiền sử phạm tội và hành vi vi phạm chỉ là một lần duy nhất, thì điều này thường được coi là một tình tiết giảm nhẹ. Điều này cũng phản ánh tinh thần nhân văn và sự linh hoạt của hệ thống pháp luật, trong việc đánh giá và xử lý tội phạm.
Ngoài ra, việc xem xét mức độ ảnh hưởng của hành vi vi phạm cũng là một yếu tố quan trọng. Trong nhiều trường hợp, việc xuất cảnh trái phép không gây ra hậu quả nghiêm trọng hoặc không gây tổn thất lớn cho cộng đồng hoặc các bên liên quan. Trong những tình huống như vậy, việc xem xét việc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là hợp lý và phản ánh tinh thần của việc đặt những hậu quả pháp lý vào một bối cảnh rộng lớn hơn. Tuy nhiên, việc xem xét việc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không phải lúc nào cũng được áp dụng. Trong những trường hợp mà hành vi vi phạm có tính chất cố ý, nguy hiểm hoặc gây ra hậu quả nghiêm trọng, việc áp dụng các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ hơn là cần thiết để bảo vệ xã hội và đảm bảo sự công bằng trong hệ thống pháp luật. Do đó, mặc dù việc xuất cảnh trái phép lần đầu có thể được xem xét là một tình tiết giảm nhẹ, nhưng quyết định cuối cùng vẫn phụ thuộc vào sự đánh giá cẩn thận và công bằng của cơ quan pháp luật đối với từng trường hợp cụ thể.
3. Hành vi xuất cảnh trái phép không bị cơ quan chức năng phát hiện trực tiếp mà chỉ theo lời khai của người phạm tội thì có đủ căn cứ để khởi tố không?
Hành vi xuất cảnh trái phép, mặc dù không bị cơ quan chức năng phát hiện trực tiếp, nhưng chỉ thông qua lời khai của người phạm tội, liệu có đủ căn cứ để khởi tố không? Điều này được quy định trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, cụ thể là ở Điều 143 và Điều 144. Theo Điều 143, vụ án hình sự chỉ được khởi tố khi có xác định rõ dấu hiệu tội phạm. Việc này có thể dựa trên nhiều nguồn thông tin như tố giác cá nhân, tin báo từ cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân, tin tức trên phương tiện truyền thông, kiến nghị từ cơ quan nhà nước, hoặc từ việc cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện dấu hiệu tội phạm. Điều này đồng nghĩa với việc người phạm tội tự thú cũng có thể là một trong những căn cứ để khởi tố vụ án.
Điều 144 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 đi sâu hơn vào các loại thông tin có thể dùng để tố giác, tin báo hoặc kiến nghị khởi tố. Tố giác về tội phạm là hành động của cá nhân phát hiện và tố cáo hành vi có dấu hiệu tội phạm cho cơ quan có thẩm quyền. Trong khi đó, tin báo về tội phạm là thông tin về vụ việc có dấu hiệu tội phạm do các tổ chức, cá nhân hoặc phương tiện truyền thông gửi đến cơ quan có thẩm quyền. Kiến nghị khởi tố là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền đưa ra đề xuất bằng văn bản, kèm theo các chứng cứ và tài liệu liên quan để Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát có thẩm quyền tiến hành xem xét và xử lý vụ án. Nếu thông tin về hành vi xuất cảnh trái phép được biết đến thông qua lời khai của người phạm tội, có thể xem xét là tin báo hoặc tự thú, hai trong số các nguồn thông tin mà Bộ luật Tố tụng hình sự đã quy định. Tuy nhiên, việc xem xét và quyết định căn cứ để khởi tố vụ án sẽ phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể và sự đánh giá của cơ quan điều tra, viện kiểm sát. Điều quan trọng là phải đảm bảo tính minh bạch, công bằng và chính xác trong quá trình xác định dấu hiệu tội phạm và quyết định khởi tố vụ án.
Nếu quý khách có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến nội dung bài viết hoặc vấn đề pháp lý, chúng tôi luôn sẵn lòng hỗ trợ và giải quyết vấn đề của quý khách một cách nhanh chóng và tốt nhất có thể. Chúng tôi hiểu rằng trong quá trình đọc bài viết, có thể xuất hiện những vấn đề hay khó hiểu, hoặc quý khách có những ý kiến, đề xuất hoặc phản hồi về nội dung đã trình bày.
Để giữ liên lạc và nhận được sự hỗ trợ, quý khách có thể liên hệ với chúng tôi qua tổng đài 1900.868644 hoặc gửi email tới địa chỉ [email protected]. Đội ngũ chuyên gia và nhân viên của chúng tôi sẽ sẵn lòng lắng nghe và đáp ứng mọi yêu cầu của quý khách.
