1. Tội loạn luân được hiểu là gì?
Điều 184 của Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định rằng, nếu một người tình nguyện tham gia vào hành vi giao cấu với một người mà họ biết rõ là cùng dòng máu về trực hệ, tức là họ là anh chị em cùng cha mẹ, anh chị em cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha, thì họ sẽ bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Người có quan hệ cùng dòng máu trực hệ được định nghĩa cụ thể trong Khoản 17 của Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, cho biết rằng những người này có quan hệ huyết thống, trong đó, một người sinh ra sẽ là người tiếp theo trong dòng họ.
Ngoài ra, Khoản 18 của Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 cũng quy định rằng những người có họ trong phạm vi ba đời là những người cùng một gốc sinh ra, bao gồm cha mẹ là đời thứ nhất; anh, chị, em cùng cha mẹ, cùng cha khác mẹ, cùng mẹ khác cha là đời thứ hai; và anh, chị, em con chú, con bác, con cô, con cậu, con dì là đời thứ ba. Do đó, nếu hai người tình nguyện tham gia vào hành vi giao cấu và một trong hai biết rằng họ có quan hệ cùng dòng máu trực hệ như đã quy định ở trên, thì hành vi đó sẽ được coi là tội loạn luân.
Theo Điều 1 của Luật Trẻ em năm 2016, trẻ em được xác định là những người dưới 16 tuổi. Mọi trường hợp giao cấu (bao gồm cả tội loạn luân) với trẻ em chưa đủ 13 tuổi sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi. Căn cứ pháp lý cụ thể được quy định tại Điểm b, Khoản 1 của Điều 142 Bộ luật Hình sự năm 2015: Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây sẽ bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm: Giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 13 tuổi.
2. Các yếu tố cấu thành tội loạn luân
Các yếu tố cấu thành tội loạn luân được xác định như sau:
- Chủ thể: Người từ 16 tuổi trở lên, có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự.
- Khách thể: Đối tượng của tội phạm là người chưa đến tuổi trưởng thành, với điều kiện là sự phát triển bình thường về sinh lý và tình dục.
- Mặt khách quan: Hành vi phạm tội của tội phạm là giao cấu với người có quan hệ huyết thống như anh chị em cùng cha mẹ, anh chị em cùng cha khác mẹ, hoặc cùng mẹ khác cha. Hành vi giao cấu này phải được sự thỏa thuận, đồng ý của cả hai bên. Trong trường hợp một trong hai bên bị ép buộc hoặc bị cưỡng bức, người thực hiện hành vi ép buộc hoặc cưỡng bức sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội loạn luân, mà sẽ bị xem xét theo tội hiếp dâm hoặc cưỡng dâm tùy thuộc vào tình hình cụ thể.
- Hậu quả pháp lý: Hành vi loạn luân gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với tinh thần của người thân trong gia đình, danh dự và nhân phẩm cá nhân, cũng như ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của người thân và cả chính người phạm tội. Nó cũng gây ra sự xâm phạm nghiêm trọng vào truyền thống văn hóa và thuần phong mỹ tục của dân tộc.
- Mặt chủ quan: Người thực hiện hành vi loạn luân làm điều đó cố ý, tức là họ biết rõ về mối quan hệ huyết thống với người mà họ giao cấu.
3. Cưỡng ép cháu gái quan hệ tình dục có phạm vào tội loạn luân hay không?
Có thể thấy, hành vi cấu thành tội loạn luân là hành vi mang tính tự nguyện giữa hai bên, không có hành vi cưỡng ép hay dùng vũ lực. Để truy cứu trách nhiệm hình sự về tội loạn luân, cần xác định rõ rằng hành vi giao cấu là thuận tình, không có dấu hiệu của việc sử dụng vũ lực hoặc cưỡng ép, và được thực hiện với người từ đủ 16 tuổi trở lên.
Điều 142 của Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi bởi khoản 24 của Điều 1 trong Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự năm 2017, có quy định về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi như sau:
- Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây sẽ bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm: Dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác để giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi trái với ý muốn của họ; Giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 13 tuổi.
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm: Có tính chất loạn luân; Làm nạn nhân có thai; Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%; Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh; Phạm tội 02 lần trở lên; Đối với 02 người trở lên; Tái phạm nguy hiểm.
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình: Có tổ chức; Nhiều người hiếp một người; Đối với người dưới 10 tuổi; Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên; Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội.
Do đó, trong trường hợp có hành vi cưỡng ép cháu gái chưa đủ 16 tuổi quan hệ tình dục thì không truy cứu trách nhiệm hình sự về tội loạn luân mà có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về: Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi có tính chất loạn luân. Trường hợp này, người có hành vi phạm tội sẽ bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm.
4. Hành vi loạn luân là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự của tội nào?
Trong pháp luật hình sự của Việt Nam, hành vi loạn luân được xem là một hành vi nghiêm cấm không chỉ được quy định là một tội danh độc lập trong Điều 184 mà còn được xem xét là một yếu tố tăng nặng khung hình phạt trong một số tội danh khác như tội hiếp dâm, tội cưỡng dâm và các tội danh tương tự. Cụ thể, hành vi loạn luân ảnh hưởng đến khung trách nhiệm hình sự của các tội phạm khác như sau:
- Trong trường hợp hành vi giao cấu giữa những người có quan hệ loạn luân là thuận tình, nhưng được thực hiện với trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, thì sẽ không áp dụng tội loạn luân mà phải xem xét trách nhiệm hình sự về tội giao cấu với trẻ em theo Điều 144 của Bộ luật Hình sự năm 2015, có thể bị phạt tù từ 05 đến 20 năm tù giam tuỳ theo mức độ phạm tội.
- Trong trường hợp hành vi loạn luân đi kèm với việc sử dụng vũ lực, đe dọa bằng vũ lực, lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác, người thực hiện hành vi này sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội hiếp dâm theo Bộ luật Hình sự năm 2015 hoặc tội hiếp dâm trẻ em theo Điều 142 của Bộ luật Hình sự năm 2015, có thể bị phạt tù từ 5 đến 20 năm tù giam tùy theo mức độ.
- Nếu hành vi loạn luân đi kèm với việc lợi dụng quan hệ lệ thuộc làm cho bên kia phải miễn cưỡng cho giao cấu, người thực hiện hành vi này sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội cưỡng dâm theo Điều 143 của Bộ luật Hình sự năm 2015 hoặc tội cưỡng dâm trẻ em theo Điều 144 của Bộ luật Hình sự năm 2015.
- Trong mọi trường hợp hành vi loạn luân với trẻ em dưới 13 tuổi, người thực hiện hành vi này sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội hiếp dâm trẻ em theo Điều 142 của Bộ luật Hình sự năm 2015.
Nếu có bất cứ vấn đề pháp lý nào cần hỗ trợ, vui lòng liên hệ tới bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua số điện thoại: 1900.868644 hoặc gửi yêu cầu tới địa chỉ email: [email protected]. Trân trọng!
