1. Trách nhiệm tham gia nghĩa vụ quân sự của công dân
Theo quy định tại Điều 4 của Luật nghĩa vụ quân sự năm 2015, nghĩa vụ quân sự được coi là một trọng trách cao quý của công dân trong việc phục vụ Quân đội nhân dân, góp phần đảm bảo an ninh và bảo vệ đất nước. Nghĩa vụ quân sự bao gồm hai khía cạnh quan trọng: phục vụ tại ngũ và phục vụ trong ngạch dự bị của Quân đội nhân dân. Điều này đòi hỏi công dân thỏa mãn các điều kiện quy định của pháp luật để tham gia phục vụ quân sự.
Đối với cá nhân tham gia nghĩa vụ quân sự, việc này có ý nghĩa lớn lao trong việc hoàn thành trách nhiệm công dân đối với Tổ quốc. Thông qua việc tham gia nghĩa vụ quân sự, họ được tập trung đào tạo và rèn luyện chuyên môn, thể lực, và đạo đức trong môi trường quân sự. Điều này giúp thúc đẩy tình yêu và lòng kiêu hãnh về Tổ quốc, và chuẩn bị cho họ sẵn sàng cống hiến tất cả cho đất nước trong những thời điểm cần thiết.
Nghĩa vụ quân sự cũng đóng vai trò quan trọng đối với Nhà nước. Việc có đủ nguồn lực trong quốc phòng là điều cần thiết để đảm bảo an ninh quốc gia. Các cá nhân tham gia nghĩa vụ quân sự không chỉ đảm bảo sẵn sàng chiến đấu trong các tình huống khẩn cấp, mà còn đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế của địa phương nơi họ đóng quân. Việc này tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển toàn diện của nền kinh tế quốc gia.
Luật nghĩa vụ quân sự năm 2015 cũng quy định rõ về việc tham gia nghĩa vụ quân sự của các cá nhân. Công dân trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ quân sự, không phân biệt dân tộc, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo, trình độ học vấn, nghề nghiệp, nơi cư trú, đều phải thực hiện nghĩa vụ quân sự theo quy định của Luật. Ngoài ra, những đối tượng khác như dân quân tự vệ và cán bộ, công chức, viên chức, sinh viên tốt nghiệp đại học trở lên đã được đào tạo và phong quân hàm sĩ quan dự bị cũng được công nhận là đã hoàn thành nghĩa vụ quân sự.
2. Quy định của Nhà nước về việc tạm hoãn và miễn tham gia nghĩa vụ quân sự
Theo quy định tại Luật nghĩa vụ quân sự năm 2015, các công dân sau đây được tạm hoãn gọi nhập ngũ:
- Công dân không đủ sức khỏe phục vụ tại ngũ, được xác nhận bởi Hội đồng khám sức khỏe.
- Cá nhân là người lao động duy nhất trong gia đình phải trực tiếp nuôi dưỡng thân nhân không còn khả năng lao động hoặc chưa đến tuổi lao động; và gia đình đã bị thiệt hại nặng về người và tài sản do tai nạn, thiên tai, dịch bệnh nguy hiểm gây ra, được xác nhận bởi Ủy ban nhân dân cấp xã. Những người này đóng vai trò trụ cột kinh tế chính trong gia đình và chịu trách nhiệm nuôi dưỡng thân nhân không có khả năng lao động. Nếu họ tham gia nghĩa vụ quân sự, sẽ không còn ai chăm sóc, nuôi dưỡng những người thân khác.
- Công dân là con của bệnh binh hoặc người nhiễm chất độc da cam suy giảm khả năng lao động từ 61% đến 80% cũng được hoãn đi nghĩa vụ quân sự. Quy định này thể hiện tinh thần đền ơn đáp nghĩa và lòng biết ơn đối với những bệnh binh, người có công với Cách mạng.
- Công dân thuộc diện có anh, chị hoặc em ruột là hạ sĩ quan hoặc binh sĩ đang phục vụ tại ngũ; hoặc hạ sĩ quan, chiến sĩ thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân sẽ được hoãn đi nghĩa vụ quân sự.
- Người thuộc diện di dân, giãn dân trong 03 năm đầu đến các xã đặc biệt khó khăn theo dự án phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trở lên quyết định. Cũng như cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong được điều động đến công tác, làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật đều được hoãn tham gia nghĩa vụ quân sự.
Các cá nhân đang học tại cơ sở giáo dục phổ thông; đang được đào tạo trình độ đại học hệ chính quy thuộc cơ sở giáo dục đại học, trình độ cao đẳng hệ chính quy thuộc cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong thời gian một khóa đào tạo của một trình độ đào tạo cũng được tạm hoãn tham gia nghĩa vụ quân sự.
Những đối tượng được tạm hoãn đi nghĩa vụ quân sự đều là những cá nhân đang đảm nhận những nhiệm vụ, công việc đặc biệt quan trọng và có tác động lớn đến người thân hoặc công việc của họ. Trong trường hợp không còn thuộc diện được hoãn đi nghĩa vụ quân sự theo các điều kiện trên, công dân sẽ phải tham gia nghĩa vụ quân sự.
Ngoài ra, theo khoản 2 Điều 41 của Luật, các trường hợp sau đây được miễn gọi nhập ngũ:
- Con của liệt sĩ và con của thương binh hạng một.
- Một anh hoặc một em trai của liệt sĩ.
- Một con của thương binh hạng hai, một con của bệnh binh suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên, và một con của người nhiễm chất độc da cam suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
- Người làm công tác cơ yếu không phải là quân nhân hoặc Công an nhân dân.
- Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong được điều động đến công tác, làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật từ 24 tháng trở lên.
Những trường hợp được miễn gọi nhập ngũ được xem là có đóng góp đặc biệt và có thể miễn trừ khỏi nghĩa vụ quân sự.
3. Hình phạt cao nhất khi công dân trốn tránh nghĩa vụ quân sự?
Theo quy định tại Điều 4 của Nghị định 120/2013/NĐ-CP, vi phạm các quy định về đăng ký nghĩa vụ quân sự sẽ chịu một số hình phạt phù hợp. Trước tiên, đối với công dân nam đủ 17 tuổi trong năm và thuộc diện phải đăng ký nghĩa vụ quân sự, nếu lần đầu tiên không thực hiện đăng ký, họ sẽ bị phạt cảnh cáo. Hình thức phạt cảnh cáo này nhằm tạo cơ hội cho các cá nhân nhận thức rõ trách nhiệm và không lặp lại hành vi trốn tránh trong tương lai. Cảnh cáo giúp nhắc nhở và nâng cao ý thức tuân thủ quy định về nghĩa vụ quân sự.
Tiếp theo, các cá nhân vi phạm một số hành vi liên quan đến đăng ký nghĩa vụ quân sự có thể bị áp dụng biện pháp xử phạt tiền từ 200.000 đồng đến 600.000 đồng. Cụ thể, hành vi không đăng ký nghĩa vụ quân sự lần đầu, không đăng ký bổ sung khi có thay đổi về họ tên, địa chỉ nơi ở, nơi làm việc theo quy định, không thực hiện đăng ký di chuyển trước khi di chuyển nơi cư trú theo quy định, hoặc không thực hiện đăng ký vào ngạch dự bị theo quy định đều có thể bị áp dụng mức phạt này.
Điều này cũng nhấn mạnh mức xử phạt hành chính là hình thức trừng phạt cho những hành vi "trốn tránh" đơn giản, chưa tạo ra tác động tiêu cực đối với công tác quản lý của cơ quan chức năng.
Tuy nhiên, nếu vi phạm vượt quá mức trên và có tính chất nghiêm trọng hơn, theo quy định tại Điều 332 Bộ luật hình sự năm 2015, các chủ thể trốn tránh nghĩa vụ quân sự sẽ bị xử lý hình sự. Đối với những công dân không chấp hành đúng quy định về đăng ký nghĩa vụ quân sự, không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ, lệnh gọi tập trung huấn luyện, đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc kết án tội này mà chưa được xóa án tích và vẫn tiếp tục vi phạm, họ sẽ bị xử lý hình sự bằng cải tạo không giam giữ từ 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Ngoài ra, nếu có hành vi tự gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của mình, phạm tội trong thời chiến, hoặc lôi kéo người khác phạm tội, các chủ thể này cũng sẽ chịu mức xử phạt hình sự cao hơn, từ 01 năm đến 05 năm tù.
Điều này thể hiện rõ mức độ nghiêm trọng và tính công bằng trong việc xử lý những hành vi trốn tránh nghĩa vụ quân sự, nhằm bảo đảm tính pháp lý và tôn trọng quyền lợi của cả nhà nước và công dân.
Công ty Luật Hòa Nhựt, với sứ mệnh cung cấp thông tin tư vấn hữu ích cho quý khách hàng, hy vọng có thể đồng hành và giải quyết các vấn đề pháp lý một cách chuyên nghiệp và tin cậy. Chúng tôi hiểu rằng pháp luật có thể là một lĩnh vực phức tạp và đòi hỏi sự tư vấn đúng đắn để bảo vệ quyền và lợi ích của quý khách hàng.
Mọi thắc mắc quý khách hàng xin vui lòng gửi về số Hotline 1900.868644 hoặc địa chỉ email [email protected] để được giải đáp. Trân trọng!
