1. Hiểu thế nào về việc nuôi con nuôi hiện nay?
Hiện nay, thực trạng khó có con của những cặp vợ chồng đã trong hôn nhân kéo dài nhiều năm. Nhiều cặp đôi đã bắt đầu hành trình tìm kiếm hạnh phúc gia đình tại nhiều địa điểm khác nhau, thăm nhiều bệnh viện từ lớn đến nhỏ, hy vọng rằng sẽ có một phép màu làm cho họ trở thành cha mẹ. Tuy nhiên, những nỗ lực này thường không mang lại kết quả như mong đợi, khiến họ đối mặt với sự thất vọng và tuyệt vọng.
Trong tình huống khó khăn này, nhiều cặp vợ chồng đã nhận con nuôi. Hiện nay, có nhiều đứa trẻ với số phận bất hạnh đã được những cặp vợ chồng hiếm muộn nhận làm con nuôi. Những đứa trẻ này được đón nhận vào một gia đình yêu thương, giống như bất kỳ đứa trẻ nào khác, và đồng thời, cha mẹ nuôi cũng có cơ hội có được đứa con mà họ từng mong đợi. Hành động nhận nuôi con nuôi không chỉ là một biểu hiện của lòng nhân ái và tình cảm cao cả, mà còn là một xu hướng ngày càng phổ biến trong xã hội ngày nay.
Chấm dứt quá trình nuôi con nuôi, theo quy định tại Luật Nuôi con nuôi 2010, là việc chấm dứt mối quan hệ pháp luật giữa cha mẹ nuôi và con nuôi. Quy định tại khoản 1 Điều 3 của luật này xác định rằng việc nuôi con nuôi là quá trình xác lập quan hệ cha, mẹ, và con giữa người nhận con nuôi và người được nhận làm con nuôi. Chấm dứt việc nuôi con nuôi có thể xảy ra khi Toà án quyết định rằng quá trình nuôi con nuôi không đạt được mục đích và ý nghĩa xã hội, dẫn đến việc tình cảm giữa cha, mẹ nuôi và con nuôi không còn nữa hoặc khi cả hai bên đều đồng ý chấm dứt mối quan hệ này, đặc biệt là khi con nuôi đã thành niên.
Trong thực tế, theo quy định tại Điều 25 Luật Nuôi con nuôi 2010, có 04 trường hợp mà quá trình nuôi con nuôi có thể chấm dứt, bao gồm việc con nuôi đã thành niên và cả cha mẹ nuôi lẫn con nuôi đồng ý chấm dứt. Ngoài ra, còn có những trường hợp đặc biệt như con nuôi phạm tội, cha mẹ nuôi có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự của con nuôi, hoặc các hành vi bị cấm như lợi dụng việc nuôi con nuôi để trục lợi, xâm hại tình dục, và phân biệt đối xử giữa con đẻ và con nuôi.
2. Quy định của pháp luật về việc chấm dứt nhận nuôi con nuôi
Về chủ thể có quyền yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi: Theo quy định tại Điều 26 Luật Nuôi con nuôi 2010, người có quyền yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi bao gồm cha mẹ nuôi, con nuôi đã thành niên, cha mẹ đẻ hoặc người giám hộ của con nuôi. Ngoài ra, cơ quan lao động, thương binh và xã hội cũng như Hội liên hiệp phụ nữ cũng có quyền yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi.
Căn cứ Điều 10 Luật Nuôi con nuôi 2010, và khoản 5 Điều 29 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, Tòa án nhân dân là cơ quan có thẩm quyền giải quyết yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi. Thẩm quyền này thuộc về Tòa án nhân dân cấp huyện, nơi cha mẹ nuôi hoặc con nuôi cư trú, làm việc. Điều này cũng được xác nhận bởi điểm b khoản 2 Điều 35 và điểm l khoản 2 Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
Về hồ sơ, thủ tục chấm dứt việc nuôi con nuôi
Theo quy định tại khoản 5 Điều 29 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, quy trình chấm dứt việc nuôi con nuôi đòi hỏi sự can thiệp của Tòa án. Trong bước đầu tiên, người muốn chấm dứt việc nuôi con nuôi cần gửi đơn đến Tòa án có thẩm quyền. Đơn yêu cầu này phải chứa các nội dung theo quy định tại khoản 2 Điều 362 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, bao gồm thông tin về người yêu cầu, nội dung yêu cầu, tên và địa chỉ của những người liên quan, và các thông tin khác cần thiết.
Kèm theo đơn yêu cầu, người đệ đơn cần gửi tài liệu và chứng cứ để chứng minh sự hợp pháp và cơ sở của yêu cầu. Trong bước 2, sau khi nhận được đơn và tài liệu, Tòa án sẽ thực hiện thủ tục nhận và xử lý trong khoảng 03 ngày làm việc. Chánh án Tòa án sẽ phân công Thẩm phán giải quyết đơn yêu cầu, và nếu đủ điều kiện thụ lý, Thẩm phán sẽ thông báo cho người yêu cầu về việc nộp lệ phí trong thời hạn 05 ngày làm việc.
Trong bước 3, Tòa án sẽ ra thông báo thụ lý đơn yêu cầu trong thời hạn 03 ngày làm việc, thông báo này sẽ được gửi cho người yêu cầu, những người liên quan và Viện kiểm sát cùng cấp. Việc chuẩn bị xét đơn yêu cầu được tiến hành trong 01 tháng kể từ ngày Tòa án thụ lý.
Bước 4 là việc Tòa án mở phiên họp để giải quyết việc dân sự trong thời hạn 15 ngày, tính từ ngày quyết định mở phiên họp.
Cơ sở pháp lý cho thủ tục này được đặt ra tại Điều 362, Điều 363, Điều 365, và 366 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
3. Việc nuôi con nuôi có chấm dứt nếu sau khi nhận nuôi người nhận con nuôi mắc bệnh hiểm nghèo không?
Dựa trên quy định tại Điều 25 Luật Nuôi con nuôi 2010, việc chấm dứt quá trình nuôi con nuôi có thể xảy ra trong những tình huống đặc biệt. Cụ thể, theo đó, có bốn trường hợp mà quá trình nuôi con nuôi có thể bị chấm dứt, mỗi trường hợp đều mang theo những yếu tố và nguyên nhân riêng biệt.
Trường hợp đầu tiên là khi con nuôi đã thành niên và cha mẹ nuôi tự nguyện chấm dứt việc nuôi con nuôi. Điều này là một quyết định mang tính tự nguyện và chủ động của cả hai bên, thể hiện sự hiểu biết và tôn trọng đối với quyền tự do và quyết định của con nuôi đã trưởng thành.
Trường hợp thứ hai và thứ ba là khi con nuôi hoặc cha mẹ nuôi bị kết án về các tội phạm nghiêm trọng, đặc biệt là những tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự. Những hành động ngược đãi, hành hạ không chỉ gây tổn thương tâm lý mà còn đe dọa đến sự an toàn và quyền lợi của con nuôi. Quy định này rõ ràng thể hiện sự bảo vệ quyền của con nuôi và đặt ra yêu cầu nghiêm túc đối với cha mẹ nuôi.
Trường hợp thứ tư là khi có vi phạm các quy định tại Điều 13 của Luật Nuôi con nuôi 2010. Các hành vi vi phạm bao gồm lợi dụng việc nuôi con nuôi để trục lợi, bóc lột sức lao động, xâm hại tình dục, giả mạo giấy tờ, phân biệt đối xử, lợi dụng việc nuôi con nuôi để vi phạm pháp luật về dân số, và những hành vi khác vi phạm đạo đức và truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
Qua đó, rõ ràng là quy định này nhấn mạnh đến tính minh bạch và công bằng trong quy trình chấm dứt việc nuôi con nuôi, bảo vệ quyền lợi và an toàn cho con nuôi, và đặt ra những yêu cầu nghiêm túc đối với những người đang thực hiện quá trình nuôi con nuôi. Theo đó, trường hợp người nhận nuôi người nhận con nuôi mắc bệnh hiểm nghèo không thuộc một trong các trường hợp chấm dứt việc nuôi con nuôi theo quy định của pháp luật.
4. Sau khi chấm dứt việc nuôi con nuôi là trẻ chưa thành niên thì ai sẽ chịu trách nhiệm nuôi trẻ?
Dựa trên quy định tại Điều 27 của Luật Nuôi con nuôi 2010, quyết định chấm dứt quá trình nuôi con nuôi không chỉ là sự kết thúc một mối quan hệ hợp pháp mà còn mang theo những hệ quả và điều chỉnh các quyền, nghĩa vụ giữa các bên liên quan một cách chi tiết và công bằng.
Trước hết, khi quyết định chấm dứt nuôi con nuôi của Tòa án có hiệu lực pháp luật, mọi quyền và nghĩa vụ giữa cha mẹ nuôi và con nuôi đều chấm dứt ngay từ thời điểm đó. Điều này làm thay đổi toàn bộ động thái và trách nhiệm giữa các bên, tạo ra sự rõ ràng và minh bạch trong quan hệ pháp lý.
Trong trường hợp con nuôi là người chưa thành niên hoặc đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự và không có khả năng lao động, Tòa án sẽ quyết định giao trẻ cho cha mẹ đẻ hoặc tổ chức, cá nhân khác để chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục vì lợi ích tốt nhất của người đó. Quyết định này chú trọng vào việc bảo đảm quyền lợi và phát triển toàn diện nhất cho người chưa thành niên, tạo ra một môi trường hỗ trợ và phát triển tích cực.
Trong trường hợp con nuôi được giao cho cha mẹ đẻ, quyền, nghĩa vụ của cha mẹ đẻ sẽ được khôi phục theo quy định tại khoản 4 Điều 24 của Luật Nuôi con nuôi 2010. Điều này làm thay đổi động thái quản lý và trách nhiệm giữa cha mẹ đẻ và con nuôi, đồng thời tạo cơ hội để quan hệ gia đình được khôi phục và phát triển tích cực.
Trên đây là toàn bộ thông tin mà chúng tôi đưa ra về vấn đề này. Nếu quý khách có nhu cầu cần tư vấn pháp luật liên quan thì hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 1900.868644 hoặc email [email protected]. Trân trọng./.
