1. Phân chia tài sản khi bố mất không có di chúc?
Thưa Luật sư, tôi có một vấn đề mong các luật sư giải đáp: Tôi là con trai út trong nhà. Khi bố tôi mất mà không để lại di chúc. Và mẹ tôi muốn bán nhà và bảo là chuyển nhà. Nhưng tôi và chị tôi không đồng ý. Trong đó chị tôi đã có chồng và ra ở riêng. Nhưng mẹ tôi nhất quyết muốn bán nhà. Vậy tôi xin hỏi là nếu tôi không đồng ý thì mẹ tôi có bán được nhà không. Và ra pháp luật thì phân chia tài sản như thế nào?
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Người gửi: Bin
Trả lời:
Vì bố bạn mất mà không để lại di chúc nên trong trường hợp này, tài sản của bố bạn để lại sẽ được chia theo pháp luật. Căn cứ theo điểm a khoản 1 điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về hàng thừa kế thứ nhất, cụ thể như sau:
"Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết...".
Theo đó thì cả mẹ bạn, chị gái bạn và bạn đều được hưởng di sản thừa kế từ bố bạn (dù chị đã đi lấy chồng và ra ở riêng). Như vậy, cả chị và bạn đều có quyền định đoạt đối với căn nhà chứ không chỉ riêng mẹ bạn. Trong trường hợp mẹ bạn muốn bán nhà nhưng chị bạn hoặc bạn hoặc cả 2 không đồng ý thì mẹ bạn vẫn không có quyền bán căn nhà đó.
Về việc phân chia như thế nào còn phụ thuộc vào các yếu tố mà bạn chưa cung cấp như căn nhà đó có phải là tài sản chung của bố mẹ bạn có được hay không hay ngoài căn nhà này ra, bố bạn còn có tài sản nào khác... Tuy nhiên, theo những quy định cơ bản nhất quy định tại điểm b khoản 2 điều 676 BLDS thì những người cũng hàng sẽ được chia bằng nhau.
Với trường hợp căn nhà là tài sản chung của bố mẹ bạn thì mẹ bạn đương nhiên được quyền sở hữu 1/2 căn nhà theo quy định tại luật Hôn nhân & gia đình. 1/2 căn nhà còn lại mới là tài sản của bố bạn, chia thừa kế chỉ giới hạn trong 1/2 căn nhà đó. Bạn, chị bạn mỗi người được quyền sở hữu đối với 1/6 căn nhà, còn mẹ bạn được hưởng thừa kế là quyền sở hữu với 1/6 căn nhà cộng với 1/2 căn nhà là tài sản tách ra từ tài sản chung của vợ chồng.
Trường hợp căn nhà đó là tài sản riêng của bố bạn thì mẹ bạn, bạn và chị gái mỗi người được hưởng quyền sở hữu đối với 1/3 căn nhà.
2. Chia thừa kế khi không có di chúc như thế nào?
Thưa Luật sư, ba mất không để lại di chúc thì tài sản chia thế nào? Cảm ơn!
Trả lời:
Khi ba bạn mất mà không để lại di chúc thì số tài sản ba để lại sẽ được chia theo pháp luật theo hàng thừa kế theo điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015, cụ thể như sau:
"Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản".
3. Chia thừa kế khi không có di chúc thế nào?
Thưa luật sư, xin hỏi: Gia đình tôi, bố mẹ tôi sinh được 9 người con, mẹ ruột tôi mất từ năm 1983, đến năm 1986 bố tôi lấy mẹ kế. mẹ kế với bố tôi sinh được 1 người con, đến năm 2012 thì bố tôi mất và không để lại di chúc. Bây giờ chúng tôi muốn phân chia tài sản, cụ thể là mảnh đất 550m2.
Vậy mong luật sư tư vấn cho tôi theo luật thì mảnh đất đó sẽ được phân chia như nào ?
Rất cảm ơn luật sư đã quan tâm.
Trả lời:
Theo quy định của pháp luật, do bố mẹ bạn mất đi không để lại di chúc thì việc phân chia di sản sẽ tuân theo quy định của pháp luật. Cụ thể, những người thừa kế theo pháp luật được quy định tại điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015, cụ thể như sau:
"Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản".
Tuy nhiên, trước khi chia thì cần phải xác định xem miếng đất này thuộc quyền sử dụng của ai.
- TH1: quyền sử dụng đất thuộc về mình bố bạn thì sẽ được chia cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất gồm: mẹ kế và 10 người con.
- TH2: quyền sử dụng đất thuộc về bố và mẹ bạn thì lúc này sẽ được chia đều làm 2 phần:
+ Phần của mẹ bạn được chia đều cho 9 người con
+ Phần của bố bạn được chia đều cho mẹ kế và 10 người con.
- TH3: quyền sử dụng đất thuộc về bố và mẹ kế thì cũng được chia làm 2 phần:
+ Phần của bố bạn được chia đều cho mẹ kế và 10 người con,.
+ Phần của mẹ kế được quyền định đoạt.
4. Tư vấn thừa kế di sản khi ông qua đời không có di chúc?
Kính gửi Luật sư! Ông bà em có 3 người con gồm có bố em và 2 người cô nữa. Bố em đã mất từ năm ngoái còn ông em bị bệnh qua đời, còn bà với 2 cô ruột còn sống cùng với em. Bà em với cô em muốn để thừa kế lại cho bà để bà làm đứng tên trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để sau này để lại thừa kế cho các cháu. Như vậy có được không?
Mong luật sư tư vấn giúp. Em xin cảm ơn!
Trả lời:
Theo thông tin bạn cung cấp, chúng tôi hiểu là hiện tại hai người cô của bạn muốn để bà đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để sau này bà mất thì bà sẽ di chúc lại các cháu của bà. Có thể hiểu là ông bạn mất không để lại di chúc, bố bạn đã mất trước thời điểm với ông bạn. Theo luật đối với trong trường hợp người mất không để lại di sản thừa kế thì ta sẽ phân chia di sản theo pháp luật. Theo Điều 649 Bộ luật dân sự 2015 thì thừa kế pháp luật là:
"Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định."
Theo pháp luật thì trong trường hợp này thì di sản ông để lại sẽ phải chia cho hàng thừa kế thứ nhất, hàng thừa kế thứ nhất theo pháp luật quy định tại điểm a khoản 1 Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015 như sau:
" a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;".
Như vậy trong trường hợp này những người thừa kế của ông bạn gồm có là bà, 2 người cô và bố bạn, nhưng vì bố bạn đã mất thì các con và vợ của bố bạn sẽ là người thừa kế thế vị của bố bạn theo quy định tại Điều 652 Bộ luật dân sự 2015 như sau:
"Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống."
Như vậy khi mà mà 2 người cô của bạn muốn để tất cả di sản thừa kế của ông cho bà thừa kế để sau này bà mất đi sẽ chia lại cho các cháu, muốn như vậy thì pháp luật yêu cầu phải có sự đồng ý của tất cả người người thừa kế gồm có: bà bạn, hai người cô và những người thừa kế của bố bạn. Điều đầu tiên gia đình bạn cần phải làm là mở một cuộc họp mặt những người được thừa kế để quyết định về việc phân chia di sản thừa kế cũng như việc quản lý di sản. Việc họp mặt được thực hiện theo thủ tục quy định tại Điều 656 Bộ luật dân sự 2015 như sau:
"Điều 656. Họp mặt những người thừa kế
1. Sau khi có thông báo về việc mở thừa kế hoặc di chúc được công bố, những người thừa kế có thể họp mặt để thỏa thuận những việc sau đây:
a) Cử người quản lý di sản, người phân chia di sản, xác định quyền, nghĩa vụ của những người này, nếu người để lại di sản không chỉ định trong di chúc;
b) Cách thức phân chia di sản.
2. Mọi thỏa thuận của những người thừa kế phải được lập thành văn bản."
Sau khi họp mặt những người thừa kế sẽ đưa ra quyết định về việc phân chia di sản. Nếu tất cả những người được thừa kế đều đồng ý để bà bạn đứng tên di sản thừa kế thì sẽ cùng ký vào văn bản thỏa thuận. Văn bản này phải được công chứng, chứng thực theo quy định của pháp luật. Sau đó, bà của bạn có thể đi đăng ký sang tên đất mang tên của bà theo thủ tục của pháp luật đất đai.
Còn trong trường hợp chỉ có 2 người cô và bà bạn đồng ý để bà bạn đứng tên còn những người thừa kế của bố bạn không đồng ý thì di sản vẫn phải chia cho những người thừa kế của bố bạn theo quy định của pháp luật về chia di sản thừa kế theo pháp luật. Khi đó di sản của ông bạn sẽ được chia thành 4 phần bằng nhau để chia cho 4 xuất thừa kế gồm có: bà bạn, bố bạn, 2 người cô của bạn. Phần của bố bạn sẽ lại được chia nhỏ ra cho các con và vợ là những người thừa kết theo pháp luật của bố bạn.
Như vậy theo phân tích ở trên, nếu gia đình bạn muốn di sản thừa kế đứng mình tên bà thì tất cả những người thừa kế của ông pahir đồng ý và phải có văn bản ghi nhận sự đồng ý đó.
5. Có được chia thừa kế khi ông đã mất 27 năm và không có di chúc ?
Thưa luật sư, Ông cháu mất được 27 năm, bà cháu mất được 19 năm. Trước lúc mất ông có để lại 3 mảnh đất là hơn 400m2. Và 1 thửa ruộng; ông cháu có 6 người con. Cho đến năm nay thì 3 người đòi chia đất để làm nhà thờ, 2 người còn lại và bố cháu không đồng ý. Luật sư cho cháu hỏi trong trường hợp ông cháu mất đã lâu và không để lại di chúc thì có phải chia thừa kế không? Nếu chia thì sẽ chia như thế nào?
Cháu cảm ơn.
Trả lời:
Theo quy định tại Điều 623 Bộ luật dân sự năm 2015 về thời hiệu thừa kế như sau:
"Điều 623. Thời hiệu thừa kế
1. Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Trường hợp không có người thừa kế đang quản lý di sản thì di sản được giải quyết như sau:
a) Di sản thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu theo quy định tại Điều 236 của Bộ luật này;
b) Di sản thuộc về Nhà nước, nếu không có người chiếm hữu quy định tại điểm a khoản này.
2. Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.
3. Thời hiệu yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là 03 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế."
Vì Ông bạn đã mất được 27 năm và Bà bạn đã mất được 19 năm thì căn cứ theo quy định trên chưa hết thời hiệu thừa kế nên gia đình bạn có thể yêu cầu chia di sản thừa kế theo pháp luật nếu Ông, Bà bạn mất không để lại di chúc. Nếu gia đình bạn không thỏa thuận được khi phân chia tài sản thì có thể làm đơn khởi kiện để ra Tòa án nhân dân yêu cầu phân chia di sản thừa kế.
Việc phân chia di sản thừa kế theo pháp luật được quy định tại Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015 như sau
"Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản".
Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài điện thoại gọi số: 1900.868644 hoặc địa chỉ email [email protected] để được giải đáp. Rất mong nhận được sự hợp tác! Trân trọng./.
