1. Xây dựng nhà trái phép trên đất rừng phòng hộ là gì?
Xây dựng nhà trái phép trên đất rừng phòng hộ được coi là một hành vi vi phạm pháp luật về đất đai, về bảo vệ rừng, gây hậu quả nghiêm trọng cho môi trường và an ninh quốc gia, mà ở đó, tổ chức, cá nhân đã có hành vi xây dựng nhà trên phần đất do Nhà nước tổ chức quản lý, sử dụng là đất rừng phòng hộ mà không được phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Vậy việc xây dựng nhà trên đất rừng phòng hộ có thể được cấp phép không? Theo quy định của pháp luật hiện hành, cụ thể là Luật Đất đai năm 2013, thì nhà ở chỉ được xây dựng trên đất ở (thuộc nhóm đất phi nông nghiệp), còn đất rừng phòng hộ là thuộc nhóm đất nông nghiệp nên không thể được cấp phép xây dựng nhà ở.
Mặc dù điểm c, khoản 1 Điều 57 Luật Đất đai năm 2013 cũng có quy định về trường hợp chuyển đất rừng phòng hộ sang sử dụng vào mục đích khác trong nhóm đất nông nghiệp, song Luật Đất đai năm 2013 cũng không quy định rằng có thể chuyển đổi đất rừng phòng hộ thành đất ở để xây dựng nhà ở.
Ngoài ra, Điều 12 Luật Đất đai năm 2013 cũng liệt kê các hành vi như “lấn, chiếm, hủy hoại đất đai”, “vi phạm quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được công bố”, và “không sử dụng đất, sử dụng đất không đúng mục đích”, … là những hành vi bị nghiêm cấm. Vì thế có thể kết luận rằng không được phép xây dựng nhà ở trên đất rừng phòng hộ, đây là hành vi vi phạm, bị nghiêm cấm và có thể bị xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật hiện hành.
2. Xây dựng nhà trái phép trên đất rừng phòng hộ bị xử lý thế nào?
Như đã đề cập ở phần trên, việc xây dựng nhà trái phép trên đất rừng phòng hộ là hành vi vi phạm pháp luật, và có thể bị xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự nếu thỏa mãn các dấu hiệu cấu thành tội phạm trong Bộ luật Hình sự hiện hành.
- Về chế tài hành chính đối với việc xây dựng nhà trái phép trên đất rừng phòng hộ được quy định cụ thể như sau:
Theo Điều 10 Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày 19/11/2019 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai (đã được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 04/2022/NĐ-CP ngày 06/01/2022), việc sử dụng đất rừng phòng hộ vào mục đích khác không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép theo quy định tại điểm c, khoản 1 Điều 57 Luật Đất đai năm 2013 sẽ bị xử lý như sau:
- Đối với hành vi chuyển đất rừng phòng hộ là rừng trồng sang mục đích khác trong nhóm đất nông nghiệp thì hình thức và mức xử phạt như sau:
+ Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép dưới 0,5 héc ta;
+ Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép từ 0,5 héc ta đến dưới 01 héc ta;
+ Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép từ 01 héc ta đến dưới 05 héc ta;
+ Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép từ 05 héc ta trở lên.
- Đối với hành vi chuyển đất rừng phòng hộ là rừng trồng sang đất phi nông nghiệp thì hình thức và mức xử phạt như sau:
+ Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép dưới 0,02 héc ta;
+ Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép từ 0,02 héc ta đến dưới 0,05 héc ta;
+ Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép từ 0,05 héc ta đến dưới 0,1 héc ta;
+ Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép từ 0,1 héc ta đến dưới 0,5 héc ta;
+ Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép từ 0,5 héc ta đến dưới 01 héc ta;
+ Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép từ 01 héc ta đến dưới 05 héc ta;
+ Phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 250.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép từ 05 héc ta trở lên.
- Đối với trường hợp chuyển đất rừng phòng hộ là rừng tự nhiên sang mục đích khác thì hình thức và mức xử phạt được thực hiện bằng 02 lần mức phạt tương ứng với từng trường hợp chuyển mục đích quy định các khoản 1 và 2 Điều 10 Nghị định số 91/2019/NĐ-CP.
- Về các biện pháp khắc phục hậu quả, thì người vi phạm phải thực hiện các nội dung sau đây:
+ Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm đối với trường hợp quy định tại các khoản 1, 2 và khoản 3 Điều này, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản này;
+ Buộc đăng ký đất đai theo quy định đối với trường hợp có đủ điều kiện được công nhận quyền sử dụng đất và các trường hợp người đang sử dụng đất vi phạm được tạm thời sử dụng cho đến khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định tại Điều 22 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP;
+ Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm trong các trường hợp quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này; số lợi bất hợp pháp được xác định theo quy định tại khoản 1 Điều 7 Nghị định số 91/2019/NĐ-CP (đã được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 2 Điều 1 Nghị định số 04/2022/NĐ-CP).
- Về chế tài hình sự đối với việc xây dựng nhà trái phép trên đất rừng phòng hộ được quy định cụ thể như sau:
Người có hành vi xây dựng nhà ở trái phép trên đất rừng phòng hộ nếu thỏa mãn các dấu hiệu cấu thành tội phạm, cụ thể là Tội hủy hoại rừng được quy định tại Điều 243 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017 thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với tội danh này. Cụ thể:
"1. Người nào đốt, phá rừng trái phép hoặc có hành vi khác hủy hoại rừng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
[...] c) Rừng phòng hộ có diện tích từ 3.000 mét vuông (m2) đến dưới 7.000 mét vuông (m2); [...]
đ) Gây thiệt hại về lâm sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng trong trường hợp rừng bị thiệt hại không tính được bằng diện tích; [...]
g) Diện tích rừng hoặc trị giá lâm sản dưới mức quy định tại một trong các điểm a, b, c, d, đ và e khoản này nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:
a) Có tổ chức;
b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;
c) Tái phạm nguy hiểm; [...]
e) Rừng phòng hộ có diện tích từ 7.000 mét vuông (m2) đến dưới 10.000 mét vuông (m2); [...]
h) Gây thiệt hại về lâm sản trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng trong trường hợp rừng bị thiệt hại không tính được bằng diện tích; [...]
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
[...] c) Rừng phòng hộ có diện tích 10.000 mét vuông (m2) trở lên;
d) Rừng đặc dụng có diện tích 5.000 mét vuông (m2) trở lên;
đ) Gây thiệt hại về lâm sản trị giá 200.000.000 đồng trở lên trong trường hợp rừng bị thiệt hại không tính được bằng diện tích; [...]
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm."
Từ đây, có thể thấy, tùy theo mức độ nghiêm trọng của tội phạm mà người phạm tội là có hành vi xây dựng nhà ở trái phép trên đất rừng phòng hộ, có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm, hoặc phạt tù từ 01 năm tới 15 năm. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Nói tóm lại, việc xây dựng nhà trái phép trên đất rừng phòng hộ là một hành vi nguy hiểm và không được dung túng. Chúng ta cần nâng cao ý thức bảo vệ rừng và tuân thủ các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng và bảo vệ rừng. Chúng ta cũng cần hỗ trợ và giúp đỡ những người có nhu cầu nhà ở hợp pháp để giải quyết vấn đề an cư lạc nghiệp một cách bền vững và hiệu quả.
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn quý vị đã luôn tin tưởng và đồng hành cùng Công ty Luật Hòa Nhựt. Chúng tôi luôn sẵn lòng giải đáp mọi thắc mắc và hỗ trợ quý vị giải quyết mọi vấn đề pháp lý.
Chúng tôi có đội ngũ tư vấn viên chuyên nghiệp, nhiệt tình và thân thiện, luôn lắng nghe và phục vụ quý vị 24/7. Quý vị có thể liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại 1900.868644 hoặc email [email protected] để nhận được sự tư vấn pháp lý trực tuyến nhanh chóng và hiệu quả.
Chúng tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp từ quý vị để nâng cao chất lượng dịch vụ của chúng tôi. Chúng tôi luôn coi trọng sự hợp tác và sự ủng hộ của quý vị, là động lực để chúng tôi phát triển và hoàn thiện hơn mỗi ngày.
