1. Thực tiễn việc áp dụng các quy định pháp luật về giải quyết ly hôn
Nhìn chung, thực tiễn thời gian qua cho thấy việc áp dụng các quy định của pháp luật về giải quyết ly hôn cơ bản theo đúng trình tự, thủ tục, đúng quy định, góp phần bảo đảm quyền, lợi ích chính đáng của các bên liên quan. Tuy nhiên, thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật về giải quyết ly hôn cũng đặt ra một số vấn đề như sau:
- Chưa có hướng dẫn cụ thể về xác định tình trạng hôn nhân trầm trọng, mục đích hôn nhân không đạt được. Trước đây, việc xác định được thực hiện theo quy định tại Nghị quyết số 02/2000/NQ-HĐTP hướng dẫn một số nội dung Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000, nhưng hiện nay văn bản này đã hết hiệu lực và chưa có văn bản thay thế.
- Thực tế hiện nay nhiều cặp vợ chồng ly thân, nhiều trường hợp bỏ mặc con cái không chăm sóc hoặc sống cùng người tình dẫn đến con bị hành hạ, bạo lực, có trường hợp trả thù người tình gây hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Tuy nhiên, chưa có quy định về ly thân và trách nhiệm của vợ, chồng trong thời gian ly thân nên việc bảo vệ quyền lợi của con và các bên liên quan còn khó khăn, bất cập.
- Việc giải quyết ly hôn thực hiện theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự nên việc giải quyết thực hiện trên cơ sở chứng cứ do các bên đương sự cung cấp. Thực tế cho thấy đối với các vụ án lớn, phức tạp và trường hợp đương sự không hợp tác dẫn đến việc thu thập chứng cứ gặp rất nhiều khó khăn, tốn kém và mất nhiều thời gian giải quyết.
- Việc bảo vệ con sau khi bố mẹ ly hôn trong thời gian qua khiến dư luận rất bức xúc, nhiều trường hợp con cái bị bố hoặc mẹ và người tình bạo hành.
- Thực trạng ngày càng nhiều vụ ly hôn với nhiều vụ khó, phức tạp đặt ra yêu cầu nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hôn nhân, gia đình và đòi hỏi các cán bộ, công chức, viên chức, đội ngũ luật sư, tư vấn pháp luật phải nâng cao trình độ, năng lực, kỹ năng để giải quyết các vụ ly hôn.
2. Xử lý hành vi không thi hành bản án hôn nhân gia đình
Khi có bản án về hôn nhân gia đình đã có hiệu lực pháp luật, các đương sự phải có trách nhiệm thi hành bản án đó, cụ thể như nghĩa vụ về cấp dưỡng con, nghĩa vụ về tài sản… Người được thi hành án, người phải thi hành án đều có quyền yêu cầu thi hành án.
Việc đương sự không thi hành bản án về hôn nhân gia đình là hành vi vi phạm pháp luật. Tùy theo tính chất, mức độ hậu quả của hành vi sẽ có chế tài xử lý khác nhau, cụ thể như:
Xử phạt vi phạm hành chính:
Căn cứ khoản 3 Điều 64 Nghị định số 82/2020/NĐ-CP quy định như sau:
- Phạt tiền từ 3 triệu đồng đến 5 triệu đồng đối với hành vi:
+ Không thực hiện các công việc phải làm trên cơ sở bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật.
+ Không chấm dứt thực hiện công việc không được làm theo bản án, quyết định.
+ Trường hợp có điều kiện thi hành án nhưng trì hoãn việc thực hiện nghĩa vụ thi hành án.
Truy cứu trách nhiệm hình sự:
Căn cứ Điều 380 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 quy định tội không chấp hành án như sau:
- Khung 1: phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:
Không chấp hành bản án hoặc quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật mặc dù có điều kiện và đã bị áp dụng biện pháp cưỡng chế theo quy định hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.
- Phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:
+ Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt.
+ Có hành vi tẩu tán tài sản.
+ Có hành vi chống lại chấp hành viên hoặc người đang thi hành công vụ.
- Ngoài bị xử phạt như trên, người phạm tội có thể bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 50 triệu đồng.
3. Thủ tục yêu cầu thi hành bản án ly hôn đã có hiệu lực
Bước 1: Nộp đơn yêu cầu thi hành án
Người yêu cầu nộp đơn yêu cầu thi hành án có thẩm quyền được xác định theo Điều 35 Luật thi hành án dân sự năm 2008
Cơ quan thi hành án dân sự từ chối nhận đơn yêu cầu thi hành án trong các trường hợp sau:
- Người yêu cầu thi hành án không có quyền yêu cầu thi hành án hoặc nội dung đơn yêu cầu thi hành án không liên quan đến nội dung của bản án, quyết định;
- Cơ quan thi hành án dân sự được yêu cầu không có thẩm quyền thi hành án;
- Hết thời hiệu yêu cầu thi hành án
- Việc từ chối phải thông báo bằng văn bản cho người yêu cầu trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được yêu cầu thi hành án.
Bước 2: Tiếp nhận yêu cầu
Yêu cầu thi hành án được tiếp nhận sau khi kiểm tra nội dung yêu cầu và tài liệu kèm theo. Và được ghi vào sổ nhận yêu cầu thi hành án, thông báo bằng văn bản cho người yêu cầu.
Bước 3: Xác minh điều kiện thi hành án
Người phải thi hành án có thời gian để tự nguyện thi hành án. Hết thời hạn này và trong 10 ngày sau kể từ ngày hết hạn tự nguyện mà người phải thi hành án không tự nguyện thi hành thì Chấp hành viên tiến hành xác minh.
Bước 4: Ra quyết định thi hành án
Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự ra quyết định thi hành án khi có yêu cầu thi hành án. Thời hạn ra quyết định thi hành án theo yêu cầu là 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được yêu cầu thi hành án.
Bước 5: Thông báo về thi hành án
Trong vòng 03 ngày làm việc kể từ ngày ra Quyết định thi hành án phải được thông báo đến đương sự, người có quyền, nghĩa vụ liên quan để họ thực hiện.
4. Một số khó khăn khi thi hành án dân sự về giao con trong án ly hôn
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc kéo dài thời gian THA đối với những vụ việc giao con, trong đó nguyên nhân có tính phổ biến nhất là người phải THA không tự nguyện giao con cho người được quyền nuôi dưỡng, thường xuyên gây khó khăn, hoặc cố tình trì hoãn việc THA. Mỗi khi cơ quan THADS, chính quyền địa phương đến nhà giải quyết thì họ đã cho đứa trẻ tránh đi nơi khác, dẫn đến kéo dài thời gian THA. Không ít trường hợp khi tổ chức buổi làm việc giao con theo kế hoạch đã thống nhất thì đôi bên giằng co không chịu giao con…
Với những trường hợp này, nếu chấp hành viên cơ quan THADS không xử lý khéo léo sẽ rất dễ gây tâm lý sợ hãi đối với trẻ, khiến trẻ la khóc hoặc nảy sinh tâm lý tổn thương khi bố mẹ không cùng nuôi dưỡng mình. Thực tế cũng có nhiều trường hợp giao con rơi vào hoàn cảnh “tiến thoái lưỡng nan” khi đứa trẻ sợ hãi và có ấn tượng không muốn về ở với mẹ hoặc bố… Bởi vậy, trong mỗi trường hợp cụ thể, đòi hỏi chấp hành viên phải chủ động tìm hiểu kỹ về quyền trẻ em, tâm lý trẻ em, tâm lý người phải THA, người được quyền nuôi dưỡng… triệt để áp dụng các biện pháp vận động, giải thích các bên trong quá trình THA.
Thực tế trên cho thấy, quá trình THA đòi hỏi mỗi chấp hành viên phải trăn trở nghiên cứu, tìm hiểu để từ đó lựa chọn phương pháp THA phù hợp nhất, hạn chế tối đa ảnh hưởng tâm lý phát triển của trẻ khi tổ chức THA giao cho bên có nghĩa vụ nuôi dưỡng.
Bên cạnh nguyên nhân do người phải THA cố tình chống đối, không tự nguyện giao con, việc thi hành giao con trong án ly hôn còn có một số nguyên nhân và khó khăn khác nữa, dẫn đến kéo dài thời gian THA. Một trong những trường hợp khá phổ biến là người được quyền nuôi con lại không chủ động, phối hợp trong việc nhận con.
Như vậy, có thể thấy việc giao con trong án ly hôn là việc THADS khá nhạy cảm, nhiều khó khăn đòi hỏi chấp hành viên phải thực sự khéo léo, vận dụng nhiều giải pháp phù hợp đối với từng tình huống cụ thể. Mặt khác, các cơ quan chức năng và chính quyền, ban, ngành, đoàn thể địa phương cần phối hợp tăng cường tuyên truyền các quy định về lĩnh vực hôn nhân và gia đình, qua đó nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, quan tâm bảo vệ quyền trẻ em và bổn phận đối với trẻ sau khi ly hôn.
Như vậy trên đây là toàn bộ thông tin về Xử lý hành vi không thi hành bản án hôn nhân gia đình mà Công ty Luật Hòa Nhựt muốn gửi đến quý khách mang tính tham khảo. Nếu quý khách còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến theo số điện thoại 1900.868644 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tiếp qua tổng đài kịp thời hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc.
Nếu quý khách cần báo giá dịch vụ pháp lý thì quý khách có thể gửi yêu cầu báo phí dịch vụ đến địa chỉ email: [email protected] để nhận được thông tin sớm nhất! Rất mong nhận được sự hợp tác và tin tưởng của quý khách! Luật Hòa Nhựt xin trân trọng cảm ơn!
