1. Thủ tướng yêu cầu đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị đầu tư các dự án đường cao tốc
Thủ tướng đã yêu cầu các cấp ủy ban nhân dân các địa phương và Bộ Giao thông vận tải chịu trách nhiệm làm cơ quan chủ quản cho việc triển khai mạnh mẽ tiến độ chuẩn bị đầu tư các dự án đường bộ cao tốc được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 3. Văn phòng Chính phủ vừa đưa ra Thông báo số 249/TB-VPCP vào ngày 17/8/2022, dẫn theo kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, người cũng là Trưởng Ban Chỉ đạo trong cuộc họp lần đầu tiên của Ban Chỉ đạo Nhà nước về các công trình, dự án cấp quốc gia và những dự án trọng điểm của ngành giao thông vận tải.
Thông báo đưa ra nhấn mạnh rằng: Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã mạnh mẽ xác định việc xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ là một trong ba khía cạnh quan trọng, với ưu tiên đặc biệt dành cho việc phát triển một số dự án cấp quốc gia về giao thông, cũng như thích ứng với thách thức biến đổi khí hậu. Trong thời kỳ gần đây, Đảng Cộng sản, Quốc hội và Chính phủ đã gắn liền nguồn lực lớn vào việc phát triển cơ sở hạ tầng giao thông, bao gồm hệ thống đường bộ cao tốc, sân bay quốc tế, đường sắt đô thị và cảng biển. Việc đầu tư được ưu tiên tại những vùng miền quan trọng nhằm kích thích sự phát triển kinh tế - xã hội ở cả nước. Thực tế đã chứng minh rằng, việc phát triển giao thông và vận tải, đặc biệt là đường bộ cao tốc, sân bay và cảng biển, đã góp phần đáng kể vào việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Mức độ phát triển giao thông có thể tạo ra không gian mới cho sự phát triển kinh tế - xã hội, mở ra cơ hội cho việc hình thành các khu đô thị, khu công nghiệp, dịch vụ và du lịch, đồng thời cũng giúp tận dụng tối đa quỹ đất.
Trong giai đoạn từ 2000 đến 2020, cả nước đã đầu tư xây dựng 1.163 km đường bộ cao tốc. Tuy nhiên, Nghị quyết của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã đặt ra mục tiêu cả nước phải có 5.000 km đường bộ cao tốc vào năm 2030. Điều này đòi hỏi trong vòng 10 năm tới, chúng ta cần triển khai và xây dựng gần 4 lần số km đường bộ cao tốc đã được xây dựng trong suốt 20 năm trước đó. Trong giai đoạn từ nay đến năm 2025, việc hoàn thành các dự án như tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, cao tốc Bến Lức - Long Thành, cảng hàng không quốc tế Long Thành, đồng thời đưa vào hoạt động 02 tuyến đường sắt đô thị và một số dự án con trong các dự án đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 3 (như Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột; Biên Hòa - Vũng Tàu; Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, cùng với việc hoàn thiện Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh và Vành đai 4 vùng Thủ đô), được xem là bước đi cấp bách. Để đạt được mục tiêu này, điều quan trọng là phải nâng cao nhận thức từ cấp quốc gia đến địa phương, thay đổi cách thức tổ chức thực hiện. Điều này đặc biệt cần thiết vì đây là điểm yếu trong quá trình thực hiện, bao gồm việc đảm bảo sự thống nhất trong việc chỉ đạo, điều hành, quyết tâm cao cả, nỗ lực lớn lao và hành động quyết liệt, bất kể khó khăn đến đâu cũng phải vượt qua.
Để đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ giữa các bộ, ngành và địa phương có liên quan trong việc thực hiện các công trình, dự án cấp quốc gia và các dự án trọng điểm của ngành giao thông vận tải, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định thành lập Ban Chỉ đạo Nhà nước (theo Quyết định số 884/QĐ-TTg ngày 23 tháng 7 năm 2022). Tổng vốn đầu tư cho các dự án, công trình trong phạm vi chỉ đạo của Ban Chỉ đạo là rất lớn. Điều này đòi hỏi sự lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai chính xác, chuyên nghiệp và hiệu quả. Việc thành công trong việc triển khai các dự án này có ý nghĩa quan trọng, thể hiện sự thực hiện thiết thực của Nghị quyết của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII. Đồng thời, việc này cũng đóng góp vào việc giải quyết những vấn đề khó khăn, nút thắt trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng và thúc đẩy sự phục hồi kinh tế do tác động của đại dịch COVID-19.
Tất cả các thành viên của Ban Chỉ đạo cùng với các cơ quan, bộ, ngành, địa phương, và các tổ chức cần thể hiện tinh thần trách nhiệm và ý thức phục vụ nhân dân. Họ cần hoàn thiện việc thực hiện nhiệm vụ, dựa trên chức năng và nhiệm vụ đã được giao, chủ động thực hiện các công việc theo dõi và đôn đốc các cấp thực hiện, đồng thời cần phối hợp và giải quyết kịp thời các vấn đề khó khăn và trở ngại. Quan trọng hơn, họ cần tập trung vào việc ngăn chặn những hành vi tiêu cực, lãng phí và thất thoát tài sản quốc gia.
Thủ tướng Chính phủ đã cụ thể hóa các nhiệm vụ và công việc mà các bộ, ngành, địa phương cần thực hiện trong thời gian sắp tới.
Để thực hiện một cách nghiêm túc việc chỉ định thầu Đối với các dự án đường bộ cao tốc, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu các ủy ban nhân dân các địa phương và Bộ Giao thông vận tải đảm nhiệm vai trò cơ quan chủ quản và thúc đẩy tiến độ chuẩn bị đầu tư cho các dự án đường bộ cao tốc mà Quốc hội khóa XV đã thông qua tại kỳ họp thứ 3. Điều này bao gồm việc xây dựng kế hoạch chi tiết để đảm bảo việc hoàn thành đúng các cột mốc tiến độ theo yêu cầu của Quốc hội và Chính phủ. Đồng thời, họ cần thực hiện việc chọn nhà thầu tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát, và triển khai các công việc liên quan khác như giải phóng mặt bằng, lập và thẩm định phê duyệt dự án. Thực hiện công tác chọn thầu một cách nghiêm túc và đúng quy định của pháp luật, lựa chọn các nhà thầu có kinh nghiệm và khả năng thực hiện, bảo đảm sự minh bạch và công khai, vì lợi ích quốc gia và nhân dân.
Các địa phương cần thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, thiết lập quy chế hoạt động, tăng cường sự hợp tác và kiện toàn cơ cấu quản lý, cùng với việc bổ sung năng lực của các cơ quan quản lý và ban quản lý dự án để đảm bảo khả năng thực hiện theo quy định của pháp luật.
Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tiến hành kiểm tra các quy trình cấp phép và khai thác các mỏ vật liệu xây dựng, và sau đó báo cáo kết quả cho Ban Chỉ đạo và Thủ tướng Chính phủ trong tháng 8 năm 2022. Nếu phát hiện vi phạm, họ sẽ tiến hành thu hồi giấy phép và đề xuất xử lý trách nhiệm theo quy định của Đảng và Nhà nước.
Các tỉnh Đồng Tháp và An Giang cần phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường để xem xét lại tình hình khai thác cát toàn bộ khu vực, để lập kế hoạch nâng cao công suất của các mỏ đang khai thác và bổ sung thêm các mỏ mới, để đảm bảo nguồn cung cho các dự án đường bộ cao tốc trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Việc này cần được hoàn thành trong tháng 8 năm 2022.
Kiểm toán Nhà nước sẽ tiến hành việc kiểm soát theo yêu cầu của Quốc hội, theo các Nghị quyết của Quốc hội tại kỳ họp thứ 3, để đảm bảo việc thực hiện đầu tư các dự án. Họ cũng sẽ thực hiện kiểm toán các gói thầu xây lắp trước khi thực hiện việc chỉ định thầu.
Các cơ quan chức năng cần yêu cầu các đơn vị tư vấn tăng cường trách nhiệm trong việc triển khai nhanh chóng công tác lập kế hoạch, thiết kế kỹ thuật. Đồng thời, họ cần theo dõi chặt chẽ quá trình thi công để đảm bảo tuân thủ quy trình, quy phạm, và hướng dẫn kỹ thuật, đồng thời đảm bảo chất lượng và tiến độ của công trình và dự án.
Cũng cần phải đảm bảo rằng dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành sẽ được triển khai theo đúng tiến độ đã đề ra. Trong việc này, Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại Doanh nghiệp sẽ cùng với Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam và các bên liên quan thúc đẩy việc triển khai dự án, bao gồm cả việc xây dựng cảng hàng không quốc tế Long Thành để đảm bảo tuân thủ các mốc tiến độ. Đồng thời, các đơn vị cần kiểm tra tiến độ của các dự án thành phần để đảm bảo hoàn thành đồng thời cả nhà ga, đường cất hạ cánh, cơ sở dịch vụ, và các tuyến đường kết nối.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai cần đảm nhận vai trò chỉ đạo việc xem xét và triển khai xây dựng các khu tái định cư liên quan đến dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Việc này cần phải đảm bảo rằng người dân sẽ được tái định cư một cách nhanh chóng, đặc biệt trong mùa mưa. Các khu tái định cư cần được thiết kế sao cho có điều kiện sinh hoạt và làm kinh doanh bằng hoặc thậm chí cao hơn so với nơi họ đang sống.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần thực hiện công tác bố trí vốn cho các dự án do cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành trong lĩnh vực cảng hàng không đảm nhận.
Cuối cùng, cần đảm bảo rằng các vướng mắc sẽ được giải quyết, và tiến độ triển khai của các dự án đường sắt đô thị như cao tốc Bến Lức - Long Thành sẽ được thúc đẩy. Điều này yêu cầu sự tập trung và phối hợp chặt chẽ giữa Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, và các cơ quan, bộ, ngành liên quan. Các vướng mắc cần được giải quyết tháo gỡ, và các hướng dẫn chi tiết và cụ thể từ các bộ, ngành cần phải được thực hiện để đảm bảo sự hiệu quả trong việc giải quyết vấn đề. Hơn nữa, Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần hỗ trợ và hướng dẫn đảm bảo việc thực hiện các thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư và các thủ tục liên quan khác một cách nhanh chóng.
Đối với việc kiểm soát giá và đảm bảo tích cực giảm giá các mặt hàng, dịch vụ và vật liệu xây dựng, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các cơ quan, bộ, ngành, và địa phương thực hiện kiểm soát chặt chẽ, ngăn chặn sự lợi dụng tăng giá, ép giá, và nâng giá. Các địa phương cần công bố giá và chỉ số giá của các loại vật liệu xây dựng hàng tháng, phản ánh biến động của thị trường, để đảm bảo sự bù đắp cho các biến đổi giá cho các nhà thầu xây dựng. Bộ Xây dựng cần tăng cường kiểm tra và hướng dẫn các địa phương để đảm bảo việc công bố giá đầy đủ, kịp thời và phản ánh chính xác tình hình thị trường.
Các nhà thầu xây dựng cần thể hiện ý thức về việc phục vụ nhân dân và vì lợi ích chung của đất nước. Họ cần chia sẻ khó khăn với chính phủ, tập trung vào việc tiết kiệm chi phí, tối ưu hóa công tác quản lý dự án, tăng cường công tác giám sát chất lượng và tiến độ, và không tạo ra các yếu tố làm tăng giá trị.
Cùng với việc tăng cường công tác quản lý chất lượng, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Xây dựng và các bộ, ngành có liên quan nắm vững tình hình thực tế về nhu cầu, nguồn cung, và giá cả của các loại vật liệu xây dựng cơ bản. Đồng thời, họ cần tăng cường kiểm tra, giám sát quá trình sử dụng các vật liệu xây dựng, đảm bảo chất lượng sản phẩm, phòng tránh việc sử dụng vật liệu kém chất lượng, không rõ nguồn gốc, gây nguy cơ an toàn và gây lãng phí nguồn lực. Các cơ quan chức năng cần kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về chất lượng và nguồn gốc của các vật liệu xây dựng.
Các cơ quan quản lý và cơ quan chức năng cần tăng cường công tác thông tin, kiểm tra và giám sát việc thực hiện giá cả và chất lượng vật liệu xây dựng, đồng thời công bố thông tin đầy đủ và đảm bảo sự minh bạch, phù hợp với yêu cầu của quy định pháp luật.
Như vậy, quá trình triển khai các dự án cơ sở hạ tầng giao thông, đặc biệt là đường bộ cao tốc và cảng hàng không, đang nhận được sự quan tâm và chỉ đạo từ Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan chức năng liên quan. Đây là một phần quan trọng của kế hoạch phát triển hạ tầng quốc gia, nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
2. Đồng loạt khởi công 12 dự án thành phần đường cao tốc Bắc - Nam
Theo quyết định số 1671/QĐ-BGTVT được Ban Giám đốc Bộ Giao thông Vận tải (BGTVT) thông qua, về việc kế hoạch tổ chức Lễ khánh thành dự án thành phần Cam Lộ - La Sơn cùng Lễ khởi công 12 dự án thành phần của cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025 (cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2), 12 dự án thành phần của cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 sẽ cùng chung tay khởi công vào buổi sáng ngày 1/1/2023 trên lãnh thổ của 9 tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Phú Yên, Bình Định, Khánh Hòa, Hậu Giang, và Cà Mau. Đối với 12 gói thầu ban đầu của 12 dự án thành phần được đưa vào khởi công, danh sách này bao gồm: gói thầu 11-XL về đoạn đường Bãi Vọt - Hàm Nghi có chiều dài 35,2 km; gói thầu 11-XL về đoạn đường Hàm Nghi - Vũng Áng với độ dài 30 km; gói thầu XL02 liên quan đến đoạn đường Vũng Áng - Bùng có chiều dài 23,54 km; gói thầu XL01 của đoạn đường Bùng - Vạn Ninh dài 30,29 km; gói thầu XL2 bao gồm đoạn đường Vạn Ninh - Cam Lộ dài 32,54 km; và gói thầu XL1 về đoạn đường Quảng Ngãi - Hoài Nhơn với độ dài 30 km.
Các nhà lãnh đạo tại Bộ Giao thông Vận tải cho biết, trong số tổng cộng 12 gói thầu của các địa phương, có 3 gói thầu đang được thực hiện một cách tích cực và các địa phương đang nỗ lực mạnh mẽ để hoàn thành công việc chuẩn bị đất đai đáp ứng yêu cầu cần thiết cho việc khởi công các gói thầu. Ví dụ, đối với gói thầu XL2 liên quan đến đoạn Vạn Ninh - Cam Lộ thuộc tỉnh Quảng Trị, đã đạt mức hoàn thành 49%; gói thầu XL02 về đoạn Chí Thạnh - Vân Phong tại tỉnh Phú Yên đạt 39%; và gói thầu 12-XL liên quan đến đoạn Quy Nhơn - Chí Thạnh trong tỉnh Phú Yên. Tính chung trên toàn dự án, các địa phương có dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 đi qua đã hoàn tất việc bàn giao mặt bằng cho tuyến chính với tổng cộng 472,23 km trên tổng chiều dài 721,2 km của toàn tuyến, đạt mức 65%; tuyến nối giữa cao tốc Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau đã giải phóng mặt bằng với tổng cộng 8,8 km trên tổng chiều dài 25,45 km, đạt mức 35%.
Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 đã được chia thành tổng cộng 12 dự án thành phần với chiều dài toàn bộ là 723,7 km về tuyến chính, gồm các đoạn như sau: đoạn Hà Tĩnh - Quảng Trị dài 260,9 km, đoạn Quảng Ngãi - Nha Trang dài 352,06 km, và đoạn Cần Thơ - Cà Mau dài 110,9 km. Tổng mức đầu tư dự kiến ban đầu ước tính là hơn 146.985 tỷ đồng.
Trước đó, vào ngày 29/12/2022, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã phát hành Công điện số 1250/CĐ-TTg, bày tỏ chỉ đạo quyết liệt về việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đường bộ cao tốc mang tính chiến lược và quan trọng quốc gia.
Công điện này rõ ràng nhấn mạnh: Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định mục tiêu đột phá chiến lược về việc "xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng hiện đại, đồng bộ về cả kinh tế và xã hội", và đặc biệt ưu tiên phát triển một số công trình trọng điểm quốc gia trong lĩnh vực giao thông.
Đồng thời, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn 10 năm 2021 - 2030 đã xác định mục tiêu mạnh mẽ là đến năm 2030, cả nước sẽ hoàn thành xây dựng khoảng 5.000 km đường bộ cao tốc. Quốc hội và Chính phủ đã tập trung nguồn lực để đầu tư và phát triển hệ thống đường bộ cao tốc trên toàn quốc.
Để thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ về việc đầu tư xây dựng các dự án đường bộ cao tốc, Thủ tướng Chính phủ - cũng là Trưởng Ban chỉ đạo Nhà nước về các công trình, dự án quan trọng và chiến lược quốc gia về lĩnh vực giao thông vận tải - đã tiến hành tổ chức các cuộc họp hàng tháng để chỉ đạo, giám sát và đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án, cũng như giải quyết mọi khó khăn, trở ngại đúng lúc. Nhìn tổng thể, các dự án đường bộ cao tốc đã được Bộ Giao thông Vận tải cùng các địa phương tập trung triển khai và thực hiện, và đã có những cải thiện rõ rệt về tiến độ.
Để đảm bảo hoàn thành các dự án theo kế hoạch, đồng thời đảm bảo chất lượng, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Giao thông Vận tải cùng Chủ tịch Ủy ban Nhân dân của các tỉnh và thành phố mà các tuyến cao tốc đi qua phải tập trung vào việc chỉ đạo:
Một, các cơ quan chính quyền địa phương phải tập trung thực hiện các công việc liên quan đến bồi thường, hỗ trợ, và tái định cư theo quy định của pháp luật, đảm bảo người dân bị thu hồi đất đạt được môi trường sống tốt hơn hoặc tương đương với nơi ở cũ, đặc biệt là về hạ tầng, y tế, giáo dục, và văn hóa...
Hai, đối với các gói thầu liên quan đến xây lắp và tư vấn, việc chọn nhà thầu phải được thực hiện theo hình thức chỉ định thầu: các chủ đầu tư phải tuân theo đúng quy định pháp luật khi thực hiện việc chỉ định thầu, đồng thời phải chống tham nhũng, tiêu cực, và đảm bảo rằng không có việc lợi dụng nhóm, thất thoát, hoặc lãng phí; những nhà thầu được lựa chọn cần phải có năng lực và kinh nghiệm để đảm bảo chất lượng và hiệu suất của dự án; những nhà thầu tư vấn cần thực hiện các công việc khảo sát, lập dự toán và giám sát thi công các gói thầu một cách nghiêm túc và có trách nhiệm; nếu có vi phạm, họ sẽ chịu trách nhiệm theo quy định pháp luật.
Các cơ quan có thẩm quyền sẽ tiếp tục thường xuyên giám sát, kiểm tra, và đôn đốc tiến độ, chất lượng, cũng như tuân thủ đúng quy định pháp luật.
Ba, Bộ Giao thông Vận tải cùng Ủy ban Nhân dân các tỉnh và thành phố có dự án cao tốc đi qua sẽ hoạt động chủ động và sử dụng các cơ chế đặc thù đã được ủy thác và phê duyệt bởi cấp có thẩm quyền, và kịp thời thông báo các khó khăn, trở ngại, và vấn đề không thuận lợi cho Thủ tướng Chính phủ.
Bốn, yêu cầu các địa phương, các nhà đầu tư, và những nhà thầu liên quan phải tuân thủ và quản lý việc cấp phép và sử dụng nguồn tài nguyên khoáng sản làm vật liệu xây dựng theo đúng Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ; việc cấm hành vi tiêu cực và cản trở việc khai thác vật liệu sẽ không được thực hiện, để đảm bảo không ảnh hưởng đến tiến độ xây dựng các dự án đường bộ cao tốc.
Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cùng Chủ tịch Ủy ban Nhân dân các tỉnh và thành phố hoàn toàn phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ trong việc thực hiện đúng các yêu cầu trên và các chỉ đạo tại các cuộc họp của Ban chỉ đạo Nhà nước liên quan đến các dự án, công trình quan trọng và chiến lược quốc gia trong lĩnh vực giao thông vận tải, nhằm đảm bảo tiến độ, chất lượng và hiệu suất của các dự án đường bộ cao tốc.
Mọi thắc mắc quý khách hàng xin vui lòng gửi về số Hotline 1900.868644 hoặc địa chỉ email [email protected] để được giải đáp. Trân trọng!
