1. Thế nào là phòng thủ dân sự?
Theo Điều 2 của Luật Phòng thủ dân sự 2023, phòng thủ dân sự không chỉ là một nhiệm vụ của quốc phòng mà còn là trách nhiệm của toàn bộ cộng đồng. Nó không chỉ bao gồm việc đối phó với hậu quả chiến tranh mà còn liên quan đến việc ứng phó với các tình huống khẩn cấp, thảm họa tự nhiên và dịch bệnh. Nhiệm vụ quan trọng của phòng thủ dân sự không chỉ dừng lại ở việc bảo vệ Nhân dân mà còn mở rộng ra bảo vệ các cơ quan, tổ chức và nền kinh tế quốc dân, đảm bảo sự an toàn và ổn định cho xã hội và đất nước. Điều này thể hiện tầm quan trọng và độ phức tạp của nhiệm vụ này trong bối cảnh thế giới ngày nay, và đồng thời khẳng định vai trò không thể thay thế của phòng thủ dân sự trong việc bảo vệ sự sống và phát triển của quốc gia.
2. Lực lượng phòng thủ dân sự có những lực lượng gì?
Theo Điều 35 của Luật Phòng thủ dân sự năm 2023, lực lượng phòng thủ dân sự được chia thành hai phần quan trọng:
- Lực lượng nòng cốt:
+ Dân quân tự vệ và dân phòng - đây là những đơn vị quan trọng, phát triển từ trong cộng đồng và xã hội, chịu trách nhiệm trong việc bảo vệ và phục vụ cộng đồng và quốc gia.
+ Lực lượng chuyên trách, kiêm nhiệm của Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cùng với các tổ chức, cơ quan trung ương, địa phương - những đơn vị này có kinh nghiệm và chuyên môn để đảm bảo sự an toàn và sự phục vụ cho toàn bộ quốc gia.
- Lực lượng rộng rãi: Được tạo nên từ sự tham gia của toàn dân, mọi công dân, và những người có ý thức tham gia vào phòng thủ dân sự. Lực lượng này là trọng tâm của việc đảm bảo an ninh cộng đồng và đất nước, với mục tiêu đảm bảo quyền tự do và sự an toàn cho mọi người.
Lực lượng nòng cốt bao gồm các đơn vị như dân quân tự vệ, dân phòng, cùng với lực lượng chuyên trách và kiêm nhiệm của Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, các tổ chức và cơ quan trung ương và địa phương. Lực lượng rộng rãi đạt được thông qua sự tham gia của toàn bộ cộng đồng, nhằm đảm bảo an ninh và phục vụ cho cộng đồng và quốc gia. Sự kết hợp của cả hai loại lực lượng này giúp đảm bảo an ninh và sự phục vụ cho cộng đồng và quốc gia một cách hiệu quả.
3. Các chính sách dành cho lực lượng phòng thủ dân sự
Căn cứ theo quy định tại Điều 41 Luật Phòng thủ dân sự 2023 quy định thì lực lượng phòng thủ dân sự sẽ được hưởng các chế độ và chính sách đáng giá như sau:
- Những người làm nhiệm vụ trực tại các cấp cơ quan như Ban chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia, ban chỉ huy phòng thủ dân sự Bộ, cơ quan ngang Bộ, ban chỉ huy phòng thủ dân sự địa phương sẽ nhận các chế độ đặc biệt khi họ thực hiện nhiệm vụ của mình.
- Người được điều động, huy động, huấn luyện, và tham gia các hoạt động liên quan đến phòng thủ dân sự sẽ được hưởng các trợ cấp theo quy định. Trong trường hợp bị ốm đau, tai nạn, chết hoặc mất khả năng lao động, họ sẽ được hưởng chế độ bảo hiểm xã hội, trợ cấp tiền tuất, tiền mai táng phí. Đối với những người chưa tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, họ sẽ nhận được sự hỗ trợ từ nhà nước để bù đắp thiệt hại về sức khỏe và tính mạng, theo quy định của pháp luật.
- Những người có thành tích xuất sắc sẽ nhận được khen thưởng theo quy định của pháp luật về thi đua và khen thưởng.
- Các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia, phối hợp, cộng tác, hỗ trợ lực lượng phòng thủ dân sự và có thành tích sẽ nhận được các khen thưởng. Nếu họ gặp thiệt hại về tài sản, họ sẽ được đền bù. Nếu họ bị tổn hại về danh dự và nhân phẩm, họ sẽ được khôi phục.
- Người bị thương tích hoặc tổn hại về sức khỏe và tính mạng, cũng như gia đình của họ, sẽ được hưởng các chế độ và chính sách theo quy định của pháp luật.
Các thành viên của lực lượng này, bao gồm người làm nhiệm vụ trực tại các cấp cơ quan, những người được điều động và tham gia các hoạt động liên quan đến phòng thủ dân sự, được đảm bảo các quyền lợi như chế độ bảo hiểm, trợ cấp, và khen thưởng theo quy định. Đồng thời, các cơ quan, tổ chức, và cá nhân hỗ trợ lực lượng phòng thủ dân sự cũng sẽ nhận được các đợt khen thưởng và đền bù thiệt hại nếu cần. Điều này thể hiện cam kết của nhà nước đối với sự an toàn và sự hỗ trợ cho những người đang tham gia hoạt động phòng thủ dân sự, làm cho họ cảm thấy được đánh giá và động viên trong công việc của mình.
4. Phòng thủ dân sự hoạt động theo nguyên tắc nào?
Các hoạt động trong lĩnh vực phòng thủ dân sự cần tuân thủ một loạt nguyên tắc quan trọng, được quy định tại Điều 3 Luật Phòng thủ dân sự năm 2023. Đây là một phần quan trọng của việc đảm bảo sự chuẩn bị và phản ứng hiệu quả trước các tình huống nguy cơ, thảm họa, và sự cố. Cụ thể, các nguyên tắc bao gồm:
- Tuân thủ Hiến pháp, pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.
- Đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý thống nhất của Nhà nước; phát huy vai trò, sự tham gia của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, các đoàn thể và Nhân dân.
- Tổ chức thống nhất từ trung ương đến địa phương; có sự phân công, phân cấp, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức và lực lượng trong hoạt động phòng thủ dân sự.
- Phòng thủ dân sự phải chuẩn bị từ sớm, từ xa, phòng là chính; thực hiện phương châm bốn tại chỗ kết hợp với chi viện, hỗ trợ của trung ương, địa phương khác và cộng đồng quốc tế. Điều này bao gồm chủ động đánh giá nguy cơ, xác định cấp độ phòng thủ dân sự và áp dụng các biện pháp phù hợp để ứng phó và khắc phục kịp thời hậu quả chiến tranh, sự cố, thảm họa, thiên tai, dịch bệnh, bảo vệ Nhân dân, cơ quan, tổ chức và nền kinh tế quốc dân, hạn chế thấp nhất thiệt hại về người và tài sản, ổn định đời sống Nhân dân.
- Kết hợp phòng thủ dân sự với bảo đảm quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản của Nhân dân, bảo vệ môi trường, hộ sinh thái và thích ứng với biến đổi khí hậu.
- Việc áp dụng các biện pháp, huy động nguồn lực trong phòng thủ dân sự phải kịp thời, hợp lý, khả thi, hiệu quả, tránh lãng phí và phù hợp với đối tượng, cấp độ phòng thủ dân sự theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.
- Hoạt động phòng thủ dân sự phải bảo đảm tính nhân đạo, công bằng, minh bạch, bình đẳng giới và ưu tiên đối tượng dễ bị tổn thương.
Tất cả những nguyên tắc này đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và tổ chức phòng thủ dân sự một cách hiệu quả, để đảm bảo sự an toàn và bền vững của đất nước, Nhân dân, và môi trường sống. Việc tuân thủ các nguyên tắc được quy định tại Điều 3 của Luật Phòng thủ dân sự 2023 là cơ sở quan trọng để đảm bảo tính hiệu quả và sẵn sàng của hệ thống phòng thủ dân sự trong việc ứng phó với các tình huống nguy cơ, thảm họa, và sự cố. Các nguyên tắc này bao gồm việc tuân thủ pháp luật, tập trung vào lãnh đạo và quản lý toàn diện, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan và lực lượng, và chủ động trong việc đánh giá nguy cơ và ứng phó kịp thời.
Ngoài ra, sự kết hợp giữa phòng thủ dân sự và bảo đảm quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội cũng được đảm bảo, đồng thời việc quản lý nguồn lực và thực hiện các biện pháp phòng thủ dân sự phải linh hoạt, hợp lý, và tránh lãng phí. Tính nhân đạo, bình đẳng giới, và ưu tiên đối tượng dễ bị tổn thương cũng là các yếu tố quan trọng trong hoạt động phòng thủ dân sự.
Nếu bạn đang đối diện với bất kỳ vấn đề pháp lý nào hoặc có câu hỏi đang chờ đợi sự giải đáp, chúng tôi luôn sẵn sàng để hỗ trợ bạn. Hãy liên hệ với Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến thông qua số hotline 1900.868644 hoặc gửi yêu cầu chi tiết qua email đến địa chỉ [email protected]. Đội ngũ chuyên nghiệp của chúng tôi sẽ tận tâm hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc của quý vị một cách nhanh chóng. Chúng tôi xin chân thành ghi nhận và đánh giá cao sự hợp tác của quý khách hàng!
