1. Trường hợp nào yêu cầu định giá tài sản trong vụ án hình sự?
Theo Điều 215 của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, khi cần xác định giá của tài sản để giải quyết vụ án hình sự, cơ quan có thẩm quyền sẽ phát đi văn bản yêu cầu định giá tài sản.
Văn bản yêu cầu định giá tài sản sẽ bao gồm các thông tin sau:
- Tên của cơ quan yêu cầu và người được ủy quyền yêu cầu định giá;
- Tên của Hội đồng định giá tài sản được yêu cầu;
- Thông tin và đặc điểm của tài sản cần định giá;
- Tên của các tài liệu có liên quan (nếu có);
- Nội dung yêu cầu định giá tài sản;
- Ngày, tháng, năm yêu cầu định giá tài sản và thời hạn trả kết luận định giá tài sản.
Trong vòng 24 giờ kể từ khi phát đi văn bản yêu cầu định giá tài sản, cơ quan yêu cầu phải giao hoặc gửi văn bản yêu cầu, hồ sơ và đối tượng cần định giá tài sản cho Hội đồng định giá tài sản theo yêu cầu; cũng như gửi văn bản yêu cầu định giá tài sản cho Viện kiểm sát có thẩm quyền thực hiện quyền công tố và kiểm sát điều tra.
Việc yêu cầu định giá tài sản để giải quyết các vấn đề dân sự trong vụ án hình sự sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.
Theo quy định của Điều 216 trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, việc định giá tài sản và trả kết luận định giá tài sản sẽ được thực hiện trong thời hạn được quy định trong văn bản yêu cầu định giá tài sản. Trong trường hợp không thể hoàn thành việc định giá tài sản trong thời hạn đã được yêu cầu, Hội đồng định giá tài sản phải kịp thời thông báo bằng văn bản, đồng thời nêu rõ lý do cho cơ quan hoặc người đã yêu cầu định giá.
2. Người định giá tài sản khi giải quyết vụ án hình sự là ai?
Điều 69 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định rằng người định giá tài sản là cá nhân có kiến thức chuyên môn về lĩnh vực định giá và được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng bổ nhiệm. Những người tham gia vào tố tụng có thể yêu cầu định giá tài sản theo quy định của pháp luật.
Lưu ý: Người định giá tài sản phải từ chối hoặc bị thay thế trong các trường hợp sau đây:
- Họ đồng thời là nạn nhân, bị đơn; hoặc đại diện, người thân của bị hại, bị đơn hoặc của bị can, bị cáo;
- Họ đã tham gia với tư cách là luật sư, nhân chứng, kiểm định viên, phiên dịch viên, hoặc dịch giả trong vụ án đó;
- Họ đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó.
3. Trường hợp nào phải định giá lại tài sản?
- Trong trường hợp có nghi ngờ về kết luận định giá lần đầu, cơ quan có thẩm quyền hoặc theo đề nghị của người bị buộc tội, hoặc các bên tham gia tố tụng khác có thể ra văn bản yêu cầu định giá lại tài sản. Việc định giá lại tài sản sẽ được thực hiện trực tiếp bởi Hội đồng định giá tài sản cấp trên.
- Trong trường hợp có mâu thuẫn giữa kết luận định giá lần đầu và kết luận định giá lại, cơ quan có thẩm quyền sẽ ra văn bản yêu cầu định giá lại lần thứ hai. Việc định giá lại lần thứ hai sẽ do Hội đồng định giá tài sản có thẩm quyền thực hiện. Kết luận định giá lại trong trường hợp này sẽ được sử dụng để giải quyết vụ án.
(Theo Điều 218 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015)
4. Quy định về định giá tài sản trong một số trường hợp đặc biệt
- Trong trường hợp tài sản bị thất lạc hoặc không còn:
Theo quy định của Điều 219 trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, khi tài sản cần định giá bị thất lạc hoặc không còn tồn tại, việc định giá tài sản sẽ được thực hiện dựa trên hồ sơ của tài sản, sử dụng các thông tin và tài liệu đã thu thập được về tài sản cần định giá.
- Trong trường hợp đặc biệt sau khi đã có kết luận định giá lại lần hai:
Theo quy định của Điều 220 trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, trong các trường hợp đặc biệt, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao hoặc Chánh án Tòa án nhân dân tối cao sẽ quyết định việc định giá lại tài sản sau khi đã có kết luận định giá lại lần hai từ Hội đồng định giá tài sản. Việc định giá lại tài sản trong trường hợp đặc biệt sẽ được thực hiện bởi Hội đồng mới, trong đó những người đã tham gia định giá trước đó sẽ không được tham gia định giá lại. Kết luận định giá lại trong trường hợp này sẽ được sử dụng để giải quyết vụ án.
5. Những vướng mắc về định giá tài sản trong tố tụng hình sự
Trong năm 2015, các Nghị định của Chính Phủ và Thông tư của Bộ Tài chính đã ban hành quy định và hướng dẫn cụ thể về việc định giá tài sản trong tố tụng hình sự. Tuy nhiên, mặc dù quy định đã rõ ràng, thực tế áp dụng vẫn phải đối mặt với một số vướng mắc và bất cập.
Đầu tiên, về thời điểm định giá tài sản, theo quy định của Nghị định số 30/2018/NĐ-CP và Thông tư số 30/2020/TT-BTC của Bộ Tài chính, căn cứ định giá không còn phải là giá giao dịch phổ biến trên thị trường tại thời điểm và địa điểm định giá như trước đây. Thay vào đó, căn cứ định giá được xác định là giá giao dịch phổ biến tương đương tại thời điểm và địa điểm định giá. Sự thay đổi này đã tạo ra sự khác biệt trong việc nhận thức và áp dụng quy định.
Quy định về thời điểm định giá tài sản đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tình tiết định tội và định khung hình phạt. Việc này cũng ảnh hưởng đến quyền lợi của người phạm tội, đặc biệt là trong trường hợp vụ án diễn ra cách xa thời điểm định giá. Điều này có thể dẫn đến sự chênh lệch đáng kể trong việc xác định giá trị tài sản bị xâm phạm ở hai thời điểm khác nhau.
Thứ hai, việc định giá các tài sản đặc biệt như vũ khí và đạn đạn có quy định riêng. Theo quy định, trong quá trình giải quyết vụ án, vũ khí và đạn đạn được xem xét làm căn cứ để xác định thiệt hại, và thường cần trưng cầu giám định. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, như khi vũ khí đã được bán qua nhiều nguồn và không thể thu hồi lại, hoặc khi súng tiểu liên AK cấp 5 không còn hoạt động, không còn giá trị sử dụng, việc xử lý thuộc thẩm quyền của các cơ quan chuyên môn trong quân đội, dẫn đến việc Hội đồng định giá trong tố tụng hình sự không thể xác định giá trị của những tài sản này. Một vấn đề khác đặt ra là trong quá trình mua bán, chiếm đoạt, các bị cáo thường thay thế hoặc sửa chữa các bộ phận của súng, dẫn đến việc súng vẫn có các tính năng hoạt động.
Thứ ba, việc định giá các tài sản không phải là hàng mua bán phổ biến trên thị trường, như các tác phẩm nghệ thuật, di vật, cổ vật, quyền sở hữu trí tuệ hoặc các vật phẩm có giá trị văn hóa, tôn giáo, khảo cổ, kiến trúc, lịch sử, đều phụ thuộc vào quan điểm của mỗi người. Đối với những người không chuyên, giá trị của những tài sản này thường không được coi trọng. Tuy nhiên, đối với những chuyên gia và người đam mê nghiên cứu và sưu tầm, giá trị của chúng có thể là vô cùng lớn, thậm chí là không thể đo lường được.
Các tài sản như tác phẩm nghệ thuật, di vật, cổ vật, quyền sở hữu trí tuệ hoặc các vật phẩm có giá trị văn hóa, tôn giáo, khảo cổ, kiến trúc, lịch sử thường không có một giá trị cố định, thậm chí là không thể đo lường bằng tiền. Việc định giá chúng gặp rất nhiều khó khăn, và làm thế nào để định giá một cách khách quan, chính xác để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu tài sản cũng như để áp dụng đúng khung hình phạt và bồi thường thiệt hại trong quá trình giải quyết vụ án hình sự là một thách thức lớn.
Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Luật Hòa Nhựt liên quan đến vấn đề: Quy định về định giá tài sản trong vụ án hình sự cập nhật mới nhất. Luật Hòa Nhựt xin tiếp nhận yêu cầu tư vấn của quý khách hàng qua số hotline: 1900.868644 hoặc email: [email protected]. Xin trân trọng cảm ơn!
