1. Quan hệ hôn nhân được tính từ lúc cưới hay đăng ký kết hôn?
Từ lâu, lễ cưới đã là một nghi thức truyền thống đặc biệt, đánh dấu sự khởi đầu của cuộc hôn nhân hạnh phúc giữa đôi tình nhân. Đây là cơ hội để gia đình của cả hai phía, cùng với người thân và bạn bè, chúc mừng và chia sẻ niềm hạnh phúc của cặp dâu rể. Đặc biệt, ở nhiều vùng miền, lễ cưới không chỉ đơn giản là một nghi lễ, mà còn là một sự kiện quan trọng được xã hội công nhận, tôn vinh cuộc hôn nhân.
Nếu việc đăng ký kết hôn bằng giấy tờ là bước khởi đầu hợp pháp của cuộc hành trình của đôi trẻ, thì lễ cưới đóng vai trò làm nền cho sự gắn kết và chịu trách nhiệm, thể hiện sự trưởng thành và phát triển sau quá trình tìm hiểu và yêu thương. Thông qua lễ cưới, nói lên một lần nữa rằng tình yêu hạnh phúc là cơ sở chắc chắn cho mối quan hệ của cặp dâu và rể.
Theo Điều 9 của Luật Hôn nhân và gia đình 2014, quy định rằng việc kết hôn phải được đăng ký thông qua cơ quan nhà nước có thẩm quyền, theo quy định của Luật này và pháp luật về hộ tịch. Nếu việc kết hôn không tuân theo quy định này, thì nó sẽ không có giá trị pháp lý.
Bên cạnh đó, Điều 27, Khoản 4, của Nghị định 123/2015/NĐ-CP nêu rõ rằng quan hệ hôn nhân sẽ được công nhận kể từ ngày đăng ký kết hôn trước đó và phải được ghi rõ trong Giấy chứng nhận kết hôn và Sổ hộ tịch. Trong trường hợp không xác định được ngày và tháng đăng ký kết hôn trước đây, thì quan hệ hôn nhân sẽ được tính từ ngày 01 tháng 01 của năm đăng ký kết hôn trước đây.
Tuy nhiên, đối với trường hợp nam và nữ sống chung như vợ chồng trước ngày 03/01/1987 mà chưa có đăng ký kết hôn, họ được khuyến khích và được tạo điều kiện để đăng ký kết hôn. Quan hệ hôn nhân của họ sẽ được công nhận kể từ ngày họ xác lập quan hệ chung sống như vợ chồng.
Theo quy định trên, quan hệ hôn nhân được tính từ ngày đăng ký kết hôn và phải được ghi rõ trong Giấy chứng nhận kết hôn và Sổ hộ tịch. Đối với những trường hợp không có đăng ký kết hôn mà sống chung như vợ chồng trước ngày 03/01/1987, thì quan hệ hôn nhân được tính từ ngày họ xác lập quan hệ chung sống như vợ chồng.
Tóm lại, hiện tại, để mối quan hệ hôn nhân và gia đình của các cặp vợ chồng được thừa nhận bởi pháp luật, việc đăng ký kết hôn là bắt buộc. Tuy nhiên, việc đăng ký kết hôn cũng phải tuân theo những điều kiện kết hôn cụ thể, như quy định tại Điều 8 của Luật HN&GĐ. Điều này bao gồm tuổi tối thiểu, tình nguyện, và không thuộc các trường hợp cấm kết hôn, như hôn giả, tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn, hoặc hôn nhân trong quan hệ họ hàng trực hệ. Thậm chí, nếu một cặp vợ chồng ly hôn và muốn tái thiết lập quan hệ hôn nhân, họ cũng phải đăng ký kết hôn lại.
Như vậy, theo quy định hiện hành, việc đăng ký kết hôn là điều kiện cần để xác định mối quan hệ hôn nhân là hợp pháp và được bảo vệ theo quyền lợi pháp lý và quan hệ hôn nhân sẽ bắt đầu tính từ lúc đăng ký kết hôn chứ không phải khi tổ chức lễ cưới.
2. Có phải đăng ký kết hôn trước khi tổ chức đám cưới?
Theo phân tích ở trên, luật không áp đặt quy định cụ thể về việc tổ chức đám cưới trước hoặc sau khi đăng ký kết hôn. Thay vào đó, việc tổ chức đám cưới thường được coi là một thủ tục tốt đẹp tại nhiều vùng miền, nhằm tạo niềm vui và thông báo cho họ hàng, bạn bè và hàng xóm về việc cưới của cô dâu và chú rể.
Tuy nhiên, khi tổ chức đám cưới, các cặp nam nữ nên tuân theo quy định về việc thực hiện cuộc sống văn minh trong việc cưới tại địa phương của họ, và theo quy định tại Thông tư số 04/2011/TT-BVHTTDL. Cụ thể:
- Tôn trọng, tiết kiệm, niềm vui lành mạnh, và phù hợp với phong tục, tập quán, truyền thống văn hóa của từng địa phương, dân tộc, tôn giáo và hoàn cảnh của hai gia đình.
- Các thủ tục như chạm ngõ, ăn hỏi, rước dâu nên được tổ chức theo các phong tục và tập quán, và nếu pháp luật không có quy định cụ thể, các bên không có thỏa thuận cụ thể, thì nên tuân theo tập quán tốt đẹp thể hiện bản sắc của mỗi dân tộc, và không trái với quy định của pháp luật.
- Trang trí lễ cưới nên giản dị, không cầu kỳ, không phô trương; trang phục của cô dâu và chú rể nên đẹp và lịch sự, phù hợp với văn hoá dân tộc.
- Không nên đặt nặng về việc yêu cầu lễ vật hoặc tiền cưới.
- Âm nhạc trong đám cưới nên lành mạnh và vui vẻ; âm thanh phải tuân theo quy định về độ ồn cho phép theo tiêu chuẩn Việt Nam, và không nên tổ chức mở nhạc trước 06 giờ sáng hoặc sau 22 giờ đêm.
Tuy nhiên, có thể có yêu cầu riêng của một số địa phương, ví dụ, tại Quyết định 2822/2015/QĐ-UBND của TP. Hải Phòng, quy định rằng lễ cưới chỉ được tổ chức sau khi đã có đăng ký kết hôn. Vì vậy, ở Hải Phòng, đám cưới thường được tổ chức sau khi cặp nam nữ đã đăng ký kết hôn theo quy định.
Tóm lại, việc yêu cầu đăng ký kết hôn trước khi tổ chức đám cưới không phải là quy định bắt buộc của pháp luật, mà thường phụ thuộc vào phong tục, tập quán và quy định riêng của từng địa phương.
3. Có được xem là vợ chồng khi chưa tổ chức đám cưới không?
Theo phân tích trước đây, việc đăng ký kết hôn là cơ sở pháp lý quan trọng để pháp luật có thể bảo vệ quyền và nghĩa vụ của các bên trong mối quan hệ hôn nhân. Sau khi kết hôn được đăng ký, một đời sống hôn nhân mới bắt đầu, và vợ chồng bắt đầu có quyền và nghĩa vụ đối với nhau trong mối quan hệ gia đình.
Giấy đăng ký kết hôn có vai trò đặc biệt, xác nhận một người đang trong tình trạng hôn nhân và phát sinh trực tiếp quyền và nghĩa vụ đối với đối phương.
Đăng ký kết hôn đóng một vai trò quan trọng trong công tác quản lý hộ tịch, đảm bảo rằng những mối quan hệ vợ chồng được xác lập tuân theo quy định của pháp luật, góp phần vào sự ổn định của xã hội và loại bỏ các tư tưởng lạc hậu và hủ tục truyền thống có thể cản trở sự tiến bộ của chế độ hôn nhân trong xã hội.
Tuy nhiên, ý nghĩa quan trọng nhất của việc kết hôn là tạo ra một gia đình hạnh phúc cho các thành viên trong gia đình và mang theo nhiều giá trị khác đối với từng cá nhân.
Việc quyết định kết hôn đồng nghĩa với việc tăng trách nhiệm của cả hai bên trong mối quan hệ gia đình, không chỉ với nhau mà còn với gia đình lớn.
Kết hôn còn tạo cơ hội để vợ chồng phát triển và hoàn thiện bản thân, để họ có thể thích nghi và xây dựng một mối quan hệ hạnh phúc và đầy tình yêu.
Việc kết hôn được coi là một lời tuyên thệ thiêng liêng, mang đến sự thủy chung, đồng cảm, thấu hiểu, vị tha, và hạnh phúc gia đình.
Vì vậy, việc đăng ký kết hôn giữa hai người đã làm phát sinh mối quan hệ vợ chồng được bảo vệ bởi pháp luật. Pháp luật chỉ công nhận hai người là vợ chồng sau khi họ đã thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn.
Các phong tục và thủ tục khác như đám cưới, ăn hỏi, và dạm ngõ, mặc dù có ý nghĩa tôn vinh và chia sẻ niềm vui, không được pháp luật về hôn nhân và gia đình thừa nhận. Do đó, việc đăng ký kết hôn độc lập khỏi những sự kiện này vẫn xác nhận mối quan hệ vợ chồng trước pháp luật.
Sau khi đăng ký kết hôn, bất kể hai người sống chung hay không, đã phát sinh mối quan hệ hôn nhân pháp lý, và nếu muốn ly hôn, họ cũng phải tuân theo quy trình thủ tục được quy định trong Luật Hôn nhân và gia đình.
Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Luật Hòa Nhựt về vấn đề: quan hệ hôn nhân được tính từ lúc cưới hay đăng ký kết hôn? Mọi thắc mắc về mặt pháp lý vui lòng liên hệ đến số hotline: 1900.868644 hoặc email: [email protected]. Xin trân trọng cảm ơn!
