1. Tiêu chuẩn khí thải Euro là gì?
Quy định về giới hạn khí thải áp dụng cho các xe mới được bán tại Liên minh Châu Âu (EU) và các quốc gia thành viên của khu vực kinh tế Châu Âu (EEA). Các quy định này không chỉ giới hạn về loại khí thải mà còn bao gồm các biện pháp hạn chế biến đổi khí hậu và giảm ô nhiễm không khí tại châu Âu. Các tiêu chuẩn này được đặt ra trong nhiều chỉ thị của EU và ngày càng trở nên nghiêm ngặt.
Cụ thể, các tiêu chuẩn khí thải mức 3, mức 4 và mức 5 áp dụng cho việc thử nghiệm và giới hạn chất gây ô nhiễm trong khí thải, tương ứng với các mức tiêu chuẩn Euro 3, Euro 4 và Euro 5. Những mức tiêu chuẩn này được quy định trong các quy định kỹ thuật về khí thải xe cơ giới của Ủy ban kinh tế châu Âu thuộc Liên Hợp quốc hoặc trong các chỉ thị của Liên minh Châu Âu, đối với việc sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu xe cơ giới mới.
2. Tiêu chuẩn, lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải với xe ô tô, mô tô
Bộ Công Thương thông báo về tiến độ thực hiện Lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với ôtô và xe máy, theo Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg ngày 01 tháng 09 năm 2011 của Thủ tướng Chính phủ.
Áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 2 cho ôtô và xe máy là một biện pháp của Chính phủ nhằm nâng cao chất lượng môi trường không khí. Tuy nhiên, việc thực hiện đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt là do lượng lớn ôtô và xe máy cũ nhập khẩu từ nhiều quốc gia khác nhau đang được sử dụng tại Việt Nam.
Hiện nay, tiêu chuẩn về khí thải và an toàn cho ôtô tại Việt Nam được xây dựng bởi Bộ Giao thông Vận tải (Bộ GTVT), dựa trên tiêu chuẩn an toàn của các quốc gia có ngành công nghiệp ôtô phát triển, và được cập nhật định kỳ. Khi các hãng ôtô cung cấp sản phẩm tại thị trường Việt Nam, chúng phải đáp ứng yêu cầu của thị trường, bao gồm điều kiện khí hậu, hạ tầng giao thông, và các tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường và người tiêu dùng. Để được phép lưu hành tại Việt Nam, ôtô phải được Cục Đăng kiểm kiểm tra và cấp giấy chứng nhận đáp ứng tiêu chuẩn an toàn theo quy định của Việt Nam.
Nhằm giảm thiểu việc phát thải các chất độc hại gây ô nhiễm không khí, đặc biệt là tại các đô thị lớn, và để đóng góp vào bảo vệ môi trường, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg vào ngày 01 tháng 09 năm 2011 để xác định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe ô tô và xe mô tô hai bánh mới được sản xuất, lắp ráp, và nhập khẩu. Chi tiết lộ trình được quy định tại Điều 4 của Quyết định 49/2011/QĐ-TTg như sau:
- Các loại xe ô tô mới sản xuất, lắp ráp, và nhập khẩu phải tuân thủ tiêu chuẩn khí thải mức 4 từ ngày 01 tháng 01 năm 2017 và mức 5 từ ngày 01 tháng 01 năm 2022.
- Các loại xe mô tô hai bánh mới sản xuất, lắp ráp, và nhập khẩu phải tuân thủ tiêu chuẩn khí thải mức 3 từ ngày 01 tháng 01 năm 2017.
Do đó, theo Quyết định 49/2011/QĐ-TTg, từ ngày 01 tháng 01 năm 2017, các tiêu chuẩn khí thải cho ô tô và xe mô tô hai bánh có động cơ nhiệt độ sẽ bao gồm mức 2 (đối với các ô tô và xe máy đã đưa vào sử dụng trước 01/01/2017), mức 3 (đối với xe máy đưa vào sử dụng sau 01/01/2017), và mức 4 (đối với ô tô đưa vào sử dụng sau 01/01/2017). Từ ngày 01 tháng 01 năm 2022, các tiêu chuẩn này sẽ bao gồm mức 2, mức 3, và mức 5 cho cả ô tô và xe mô tô hai bánh.
Thực hiện theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, các Bộ và ngành đã tích cực triển khai nhiệm vụ được giao tại Quyết định 49/2011/QĐ-TTg. Bộ Giao thông Vận tải đã đề xuất và ban hành QCVN 86:2015/BGTVT về tiêu chuẩn khí thải mức 4 đối với ôtô mới sản xuất và lắp ráp; đồng thời, họ đã chuẩn bị năng lực kỹ thuật, cơ sở vật chất, và trang thiết bị để hỗ trợ quá trình kiểm tra khí thải. Bộ Tài chính đã hợp tác với Bộ Giao thông Vận tải để soạn thảo và công bố biểu phí thử nghiệm khí thải theo Thông tư 195/2011/TT-BTC ngày 26 tháng 12 năm 2011. Bộ Khoa học và Công nghệ đã điều chỉnh và ban hành QCVN 1:2015/BKHCN để đặt ra các tiêu chuẩn kỹ thuật cho xăng, điêzen, và nhiên liệu sinh học với các mức 2, mức 3, và mức 4.
Đối với các nhà sản xuất ôtô tại Việt Nam, Hiệp hội Các Nhà Sản xuất Ôtô Việt Nam cho biết rằng để đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4 từ ngày 01 tháng 01 năm 2017, họ đã chuẩn bị kế hoạch sản xuất và lắp ráp từ trước.
Theo Quyết định của Thủ tướng, cả động cơ và nhiên liệu (xăng dầu) cho các loại ôtô và mô tô hai bánh có động cơ nhiệt đều phải tuân theo tiêu chuẩn khí thải tương ứng. Xăng dầu mức 2 được sử dụng cho các ôtô và mô tô hai bánh hiện đang lưu thông. Mức 3, mức 4, và mức 5 của xăng dầu được áp dụng cho ôtô và mô tô hai bánh mới sản xuất, lắp ráp, và nhập khẩu.
Thực hiện Quyết định 49/2011/QĐ-TTg, vào ngày 11 tháng 11 năm 2015, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 01:2015/BKHCN về xăng, điêzen, và nhiên liệu sinh học. Theo quy chuẩn này, có thể xuất hiện tới 09 loại xăng không chì trên thị trường, so với chỉ 3 loại như trước. Tương tự, độ phong phú của sản phẩm xăng E5 và E10 cũng tăng lên gấp 3 lần, cùng với điêzen.
Do đó, sau ngày 01 tháng 01 năm 2017, thị trường có thể đối mặt với sự gia tăng gấp ba lần về số lượng chủng loại xăng dầu. Điều này có thể tạo ra thách thức cho cơ quan quản lý nhà nước trong việc thuế, phí, chống gian lận thương mại; cũng như đối diện với khó khăn cho doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu và các nhà phân phối do cần đầu tư thêm vào hạ tầng hệ thống phân phối và quản lý nội bộ. Đối với người tiêu dùng, việc lựa chọn loại xăng dầu phù hợp cũng có thể trở nên khó khăn hơn.
Dựa trên Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đảm nhận vai trò "Chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan bảo đảm sản xuất, nhập khẩu và cung ứng nhiên liệu sử dụng cho xe cơ giới có chất lượng theo đúng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia". Nhằm thực hiện nhiệm vụ này, Bộ Công Thương đã đứng đầu và hợp tác chặt chẽ với các Bộ khác như Giao thông Vận tải, Khoa học và Công nghệ, Tài Chính, cũng như với các đầu mối sản xuất và kinh doanh xăng dầu như Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, cùng với các hiệp hội và đơn vị liên quan để đánh giá thực hiện Quyết định 49/2011/QĐ-TTg.
Bộ Công Thương đã tổng hợp ý kiến của các Bộ, ngành dựa trên các khía cạnh chính như lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải cho xe ô tô và xe mô tô hai bánh mới sản xuất, lắp ráp, và nhập khẩu; tình hình sản xuất và kinh doanh xăng dầu; trạng thái hiện tại của các loại xe ô tô và xe mô tô hai bánh trang bị động cơ nhiệt độ đang lưu thông và sản xuất mới; và ảnh hưởng đối với Dự án hỗ trợ Chương trình biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh.
Dựa trên các phân tích này, Bộ Công Thương đã đưa ra các giải pháp nhằm đảm bảo sự hài hòa giữa lợi ích của doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh xăng dầu và các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu ô tô, xe máy. Mục tiêu là đảm bảo việc sản xuất, nhập khẩu và cung ứng nhiên liệu đáp ứng thực tế nhu cầu, đồng thời thực hiện lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải động cơ. Những giải pháp này sẽ được báo cáo đến Thủ tướng Chính phủ để xem xét và quyết định.
3. Hướng dẫn thực hiện lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 4 đối với xe ô tô
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã ban hành công văn gửi các bộ, ngành nhằm hướng dẫn thực hiện lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải theo quy định tại Quyết định số 49/2011 của Chính phủ. Trong đó, Thủ tướng yêu cầu duy trì lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 4 (Euro 4) đối với ôtô, xe mô tô 2 bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới. Chi tiết cụ thể là từ ngày 1/1/2017, xe ôtô và xe máy mới phải tuân thủ tiêu chuẩn khí thải mức 4 (Euro 4), và đến ngày 1/1/2020, phải đáp ứng tiêu chuẩn mức 5 (Euro 5). Riêng đối với doanh nghiệp nhập khẩu, sản xuất và lắp ráp ôtô sử dụng nhiên liệu diesel, hạn cuối là ngày 31/12/2017, theo hướng dẫn của Thủ tướng trong văn bản ngày 10/3/2017.
Ngày 24/7/2017, Bộ Giao thông vận tải đã chuyển công văn đến Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) và các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu xe ô tô, chứa đựng hướng dẫn chi tiết về việc thực hiện tiêu chuẩn khí thải mức 4. Các nội dung quan trọng của công văn này bao gồm:
(1) Doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu xe ô tô phải tuân thủ nghiêm lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải theo Quyết định số 49/2011/QD0-TTg ngày 01/9/2011 và Công văn số 436/TTg-CN ngày 28/3/2017 của Thủ tướng Chính Phủ, đặc biệt:
- Xe ô tô chạy bằng nhiên liệu xăng và các loại nhiên liệu khác ngoài diesel (NG, LPG…) áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 4 từ 01/01/2017.
- Xe ô tô chạy bằng nhiên liệu diesel áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 4 từ 01/01/2018.
(2) Doanh nghiệp cần lập kế hoạch đảm bảo rằng xe ô tô mới, do chính họ sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu, đã hoàn tất các thủ tục đăng kiểm, hải quan, và đã được đưa ra thị trường trước các ngày quy định. Họ cũng cần gửi Bộ Giao thông vận tải cam kết tái xuất hoặc xuất khẩu xe ô tô đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4, theo hướng dẫn tại Công văn số 3273/BGTVT-MT ngày 29/3/2017.
(3) Xe ô tô mới được coi là "đưa ra thị trường" khi đã đáp ứng quy định tại khoản 1 của Công văn số 436/TTg-CN ngày 28/3/2017 của Thủ tướng Chính Phủ, và đáp ứng các điều kiện như:
- Đối với xe ô tô nhập khẩu mới: có thông báo miễn kiểm tra chất lượng hoặc Giấy chứng nhận chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường (ATK&BVMT), và đã hoàn thành thủ tục hải quan theo quy định.
- Đối với xe ô tô sản xuất, lắp ráp mới: đã có Giấy chứng nhận chất lượng ATKT&BVMT và Phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng.
(4) Bộ Giao thông vận tải sẽ không cấp Giấy chứng nhận chất lượng ATKT&BVMT, Phiếu kiểm tra chất lượng, hoặc Thông báo miễn kiểm tra chất lượng cho xe ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4 theo quy định của Thủ tướng Chính Phủ sau các thời điểm quy định.
Riêng đối với xe ô tô sản xuất từ xe ô tô mới đã "đưa ra thị trường," sẽ tiếp tục thực hiện trên cơ sở Thông báo miễn kiểm tra chất lượng hoặc Giấy chứng nhận chất lượng ATKT&BVMT đã được cấp.
Dựa trên những quy định cụ thể này, các cơ quan và đơn vị liên quan cần được thông tin chi tiết để thực hiện các hoạt động sản xuất và kinh doanh một cách tuân thủ quy định.
Luật Hòa Nhựt xin tiếp nhận yêu cầu tư vấn của quý khách hàng thông qua số hotline: 1900.868644 hoặc email: [email protected]. Xin trân trọng cảm ơn!
