1. Hiểu thế nào về trợ giúp pháp lý?
Trợ giúp pháp lý, theo quy định của Điều 2 Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017, đó là một dịch vụ cung cấp các dịch vụ pháp lý mà không yêu cầu người được hỗ trợ pháp lý phải chi trả phí. Đây là một mũi nhọn quan trọng trong hệ thống pháp luật của một quốc gia, đảm bảo rằng người dân, đặc biệt là những người có điều kiện kinh tế khó khăn, cũng có quyền truy cứu công lý một cách bình đẳng.
Điểm đáng lưu ý là trợ giúp pháp lý không chỉ là việc cung cấp sự hỗ trợ pháp lý trong các vụ việc hình sự, mà còn bao gồm cả các lĩnh vực khác như dân sự, hôn nhân gia đình, lao động, và nhiều lĩnh vực khác liên quan đến quyền và nghĩa vụ pháp lý của cá nhân và tổ chức.
Vai trò của trợ giúp pháp lý là không thể phủ nhận trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền lợi và nghĩa vụ pháp lý của mỗi cá nhân trong xã hội. Qua việc cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí, nó không chỉ giúp người dân giải quyết các tranh chấp pháp lý mà còn tạo điều kiện cho họ tiếp cận với hệ thống pháp luật một cách dễ dàng và minh bạch hơn. Điều này không chỉ nâng cao sự công bằng và bình đẳng trước pháp luật mà còn thúc đẩy sự tin tưởng vào hệ thống pháp luật và các cơ quan chức năng.
Trong một xã hội dân chủ trợ giúp pháp lý đóng vai trò của một bảo vệ, đảm bảo rằng mọi người đều có cơ hội truy cứu công lý một cách công bằng và hiệu quả. Nó cũng góp phần vào việc xây dựng một xã hội công bằng, với mọi cá nhân có cơ hội tiếp cận với hệ thống pháp luật mà không phụ thuộc vào điều kiện kinh tế hay xã hội.
Ngoài ra, trợ giúp pháp lý còn giúp tăng cường tính minh bạch và độ tin cậy của hệ thống pháp luật. Việc đảm bảo rằng mọi người đều có quyền truy cứu công lý mà không phải lo lắng về chi phí pháp lý sẽ giúp giảm thiểu các rủi ro về việc mất lòng tin vào hệ thống pháp luật và làm tăng tính minh bạch và tính công bằng trong xử lý các vụ án.
Tóm lại, trợ giúp pháp lý không chỉ là việc cung cấp các dịch vụ pháp lý miễn phí cho những người có điều kiện kinh tế khó khăn mà còn là một phần không thể thiếu của hệ thống pháp luật trong một xã hội dân chủ và pháp luật. Nó đảm bảo rằng mọi người đều có quyền truy cứu công lý một cách công bằng và bình đẳng, đồng thời thúc đẩy tính minh bạch và độ tin cậy của hệ thống pháp luật
2. Đối tượng được trợ giúp pháp lý là ai?
Trong hệ thống pháp luật của một quốc gia, trợ giúp pháp lý được cung cấp để bảo vệ và thúc đẩy quyền lợi và nghĩa vụ pháp lý của cá nhân và tổ chức trong xã hội. Tuy nhiên, việc này không áp dụng cho mọi lĩnh vực pháp luật. Theo quy định của Điều 27 trong Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017, trợ giúp pháp lý chỉ được thực hiện trong các lĩnh vực pháp luật nhất định, trừ các lĩnh vực kinh doanh, thương mại.
Trong phạm vi của các lĩnh vực được quy định, các hình thức của trợ giúp pháp lý được phân chia rõ ràng và đa dạng để đáp ứng nhu cầu phức tạp của người dân. Cụ thể, các hình thức trợ giúp pháp lý bao gồm như sau:
Tham gia tố tụng là một hình thức quan trọng của trợ giúp pháp lý, trong đó những người được hỗ trợ pháp lý sẽ được đại diện trong quá trình tố tụng trước pháp luật. Điều này bao gồm việc đại diện cho họ trong tòa án hoặc các phiên xử khác, cung cấp lời khuyên pháp lý, và bảo vệ quyền lợi của họ trong quá trình tố tụng. Tham gia tố tụng có thể bao gồm cả các vụ án dân sự, hình sự, lao động, hôn nhân gia đình, và nhiều lĩnh vực pháp luật khác.
Tư vấn pháp luật là một hình thức trợ giúp pháp lý quan trọng khác, trong đó những người cần được hỗ trợ sẽ nhận được sự tư vấn và hướng dẫn về các vấn đề pháp lý mà họ đang đối mặt. Các luật sư và chuyên viên pháp lý sẽ cung cấp thông tin và lời khuyên về quyền và nghĩa vụ pháp lý của họ, giúp họ hiểu rõ hơn về các quy trình pháp lý và quyền lợi của mình.
Đại diện ngoài tố tụng là một hình thức trợ giúp pháp lý khác, trong đó những người được hỗ trợ pháp lý sẽ được một người đại diện đứng ra thực hiện các thủ tục pháp lý thay mặt cho họ. Điều này có thể bao gồm việc lập các tài liệu pháp lý, tham gia vào các cuộc đàm phán và giao dịch pháp lý, hoặc thực hiện các hành động pháp lý khác nhằm bảo vệ quyền lợi của họ.
Những hình thức trợ giúp pháp lý này không chỉ mang lại sự hỗ trợ và bảo vệ cho người dân trong quá trình đối diện với hệ thống pháp luật mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường tính minh bạch và độ tin cậy của hệ thống pháp luật. Đồng thời, chúng cũng góp phần vào việc đảm bảo sự công bằng và bình đẳng trong xã hội
3. Trình tự yêu cầu trợ giúp pháp lý mới nhất
Vào ngày 16/02/2024, Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã ban hành Quyết định 172/QĐ-BTP, mở ra một cánh cửa mới trong lĩnh vực trợ giúp pháp lý thuộc quản lý của Bộ Tư pháp. Quyết định này là một bước tiến quan trọng nhằm cải thiện và hoàn thiện hệ thống thủ tục hành chính trong việc cung cấp trợ giúp pháp lý cho người dân.
Trong Quyết định của mình Quyết định 172/QĐ-BTP đã công bố các thủ tục hành chính mới được sửa đổi và bổ sung. Điều này bao gồm một loạt các thủ tục liên quan đến việc cấp thẻ cộng tác viên trợ giúp pháp lý, cấp lại thẻ cộng tác viên, thay đổi nội dung giấy đăng ký tham gia trợ giúp pháp lý, chấm dứt tham gia, rút yêu cầu trợ giúp pháp lý, thay đổi người thực hiện, và giải quyết khiếu nại.
Trong số các thủ tục này, một trong những điểm nổi bật là trình tự yêu cầu trợ giúp pháp lý, một quy trình quan trọng đối với những người đang đối diện với vấn đề pháp lý. Theo đó, quy trình này sẽ được thực hiện theo các bước cụ thể:
- Khi cần trợ giúp pháp lý, người yêu cầu phải nộp hồ sơ tương ứng cho Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh/thành phố, Chi nhánh của Trung tâm hoặc tổ chức tham gia trợ giúp pháp lý. Hồ sơ này sẽ được xem xét để đảm bảo đủ điều kiện thụ lý, hoặc cần bổ sung thêm giấy tờ, tài liệu liên quan.
- Sau khi tiếp nhận hồ sơ, người tiếp nhận phải xem xét và trả lời ngay cho người yêu cầu về việc hồ sơ đủ điều kiện thụ lý hoặc phải bổ sung thêm giấy tờ, tài liệu có liên quan.
Nếu người yêu cầu chưa thể cung cấp đầy đủ hồ sơ nhưng cần thực hiện trợ giúp pháp lý ngay do vụ việc sắp hết thời hiệu khởi kiện (còn dưới 05 ngày làm việc), sắp đến ngày xét xử (theo quyết định đưa vụ án ra xét xử còn dưới 05 ngày làm việc), cơ quan tiến hành tố tụng chuyển yêu cầu trợ giúp pháp lý cho tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý;
Hoặc để tránh gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của người được trợ giúp pháp lý thì người tiếp nhận yêu cầu báo cáo người đứng đầu tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và thụ lý ngay, đồng thời hướng dẫn người yêu cầu trợ giúp pháp lý bổ sung các giấy tờ, tài liệu cần thiết.
- Thời hạn bổ sung giấy tờ, tài liệu chứng minh là người được trợ giúp pháp lý đối với trường hợp thụ lý ngay vụ việc trợ giúp pháp lý, cụ thể như sau:
+ Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ khi vụ việc trợ giúp pháp lý được thụ lý, người yêu cầu trợ giúp pháp lý có trách nhiệm cung cấp, bổ sung các giấy tờ chứng minh là người được trợ giúp pháp lý.
Trường hợp người được trợ giúp pháp lý cư trú tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn hoặc trường hợp bất khả kháng thì thời hạn bổ sung giấy tờ, tài liệu là 10 ngày làm việc, kể từ khi vụ việc trợ giúp pháp lý được thụ lý;
+ Trường hợp người yêu cầu trợ giúp pháp lý không cung cấp giấy tờ chứng minh là người được trợ giúp pháp lý trong thời hạn nêu trên thì vụ việc trợ giúp pháp lý không được tiếp tục thực hiện.
Việc không tiếp tục thực hiện vụ việc trợ giúp pháp lý được tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý hoặc người thực hiện trợ giúp pháp lý thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do cho người được trợ giúp pháp lý.
- Khi yêu cầu trợ giúp pháp lý đủ điều kiện thụ lý Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh/thành phố, Chi nhánh của Trung tâm hoặc tổ chức tham gia trợ giúp pháp lý vào Sổ thụ lý, theo dõi vụ việc trợ giúp pháp lý.
- Tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý từ chối thụ lý và thông báo rõ lý do bằng văn bản cho người yêu cầu khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
+ Yêu cầu trợ giúp pháp lý không phải là vụ việc cụ thể liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của người được trợ giúp pháp lý và không phù hợp với quy định của Luật Trợ giúp pháp lý;
+ Yêu cầu trợ giúp pháp lý có nội dung trái pháp luật;
+ Người được trợ giúp pháp lý đã chết;
+ Vụ việc đang được một tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý khác thụ lý, giải quyết
Quyết định 172/QĐ-BTP đã chính thức có hiệu lực từ ngày 16/02/2024 và đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc cải thiện và hoàn thiện hệ thống thủ tục hành chính trong lĩnh vực trợ giúp pháp lý. Điều này không chỉ giúp tăng cường sự minh bạch và hiệu quả của hệ thống, mà còn đảm bảo rằng mọi cá nhân đều có quyền truy cứu công lý một cách công bằng và bình đẳng
Liên hệ đến hotline 1900.868644 hoặc email: [email protected] để được tư vấn
