1. Quy định về phụ lục CITES thế nào? Danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm phân thành mấy mấy nhóm?
Theo quy định của Điều 3 Nghị định 06/2019/NĐ-CP, Phụ lục CITES được chia thành ba phụ lục chính, mỗi phụ lục đều đặc trưng cho một nhóm loài động vật và thực vật hoang dã cụ thể, nhằm mục đích bảo vệ và duy trì sự đa dạng sinh học của hành tinh. Điều này không chỉ là nhiệm vụ quốc gia, mà còn là trách nhiệm chung của cộng đồng quốc tế.
Phụ lục I của CITES tập trung vào những loài động vật và thực vật hoang dã đang đối diện với nguy cơ tuyệt chủng cao. Đối với những loài này, Nghị định cấm mọi hình thức xuất khẩu, nhập khẩu, tái xuất khẩu, nhập nội từ biển và quá cảnh mẫu vật khai thác từ tự nhiên với mục đích thương mại. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ những loài quý báu này để giữ cho họ không bị tiêu diệt hoặc mất môi trường sống tự nhiên.
Phụ lục II chú trọng đến những loài động vật và thực vật hoang dã chưa đến mức đe dọa tuyệt chủng, nhưng có thể bị đưa vào tình trạng nguy cơ nếu không kiểm soát được hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, tái xuất khẩu, nhập nội từ biển và quá cảnh mẫu vật khai thác từ tự nhiên vì mục đích thương mại. Điều này đề cao tầm quan trọng của việc đưa ra các biện pháp quản lý hiệu quả để tránh tình trạng loài động vật và thực vật này trở nên đe dọa.
Phụ lục III tập trung vào những loài động vật và thực vật hoang dã mà một quốc gia thành viên CITES đặt ra yêu cầu hợp tác từ các quốc gia thành viên khác để kiểm soát hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, tái xuất khẩu vì mục đích thương mại. Điều này thể hiện tinh thần hợp tác quốc tế và cần thiết để bảo vệ những loài động vật và thực vật quan trọng mà một quốc gia có thể không đủ khả năng tự bảo vệ. Hợp tác này giúp đảm bảo rằng mọi quốc gia đều đóng góp vào nỗ lực toàn cầu để bảo vệ đa dạng sinh học.
Theo quy định của Điều 4 Nghị định 06/2019/NĐ-CP về danh mục thực vật rừng và động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, chính phủ đã ban hành danh mục chi tiết nhằm bảo vệ và quản lý bền vững nguồn tài nguyên thiên nhiên quý báu này. Danh mục này được chia thành hai nhóm chính, với các quy định rõ ràng để đảm bảo sự chặt chẽ trong việc quản lý và sử dụng các loài thực vật rừng và động vật rừng.
Nhóm I bao gồm các loài thực vật rừng và động vật rừng đang đối diện với nguy cơ tuyệt chủng cao. Các loài trong Nhóm IA (thực vật rừng) và Nhóm IB (động vật rừng) không chỉ bị nghiêm cấm khai thác và sử dụng vì mục đích thương mại mà còn bao gồm các loài thuộc Phụ lục I của CITES có phân bố tự nhiên tại Việt Nam. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ những loài quý báu và đồng thời tuân thủ nghiêm ngặt các quy định quốc tế.
Nhóm II tập trung vào các loài thực vật rừng và động vật rừng chưa đến mức đe dọa tuyệt chủng, nhưng vẫn có nguy cơ nếu không có quản lý chặt chẽ. Các loài trong Nhóm IIA và Nhóm IIB cũng bao gồm các loài thuộc Phụ lục II của CITES có phân bố tự nhiên tại Việt Nam. Điều này thể hiện sự nhạy bén của chính phủ trong việc đối mặt với thách thức bảo vệ động thực vật và thực vật rừng cả về mặt quốc gia và quốc tế.
Để đảm bảo tính linh hoạt và hiệu quả của chính sách, nghị định cũng quy định việc sửa đổi và bổ sung danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm. Điều này được thực hiện định kỳ mỗi 5 năm hoặc khi có sự thay đổi về các loài quy định trong Danh mục hoặc Danh mục CITES. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ trình Chính phủ quyết định để đảm bảo rằng danh mục này luôn phản ánh chính xác tình hình thực vật rừng và động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm tại Việt Nam.
2. Bướm phượng cánh chim chấm rời có là động vật rừng nguy cấp, quý, hiểm hay không?
Theo thông tin được cập nhật từ Phụ lục I của Nghị định 84/2021/NĐ-CP, một sửa đổi quan trọng của Nghị định 06/2019/NĐ-CP, bướm phượng cánh chim chấm rời được xác định là một trong những động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm. Điều này đặt loài động vật này vào nhóm IIB của nhóm II, theo quy định tại khoản 2 Điều 4 Nghị định 06/2019/NĐ-CP.
Việc xác định bướm phượng cánh chim chấm rời là một trong những loài động vật rừng có nguy cơ đe dọa nhấn mạnh sự quan tâm và chú ý của Chính phủ đối với bảo tồn và quản lý loài này. Nhóm IIB của nhóm II đề cập đến các loài thực vật rừng và động vật rừng chưa đến mức đe dọa tuyệt chủng, nhưng vẫn đối diện với nguy cơ nếu không có quản lý chặt chẽ. Sự điều chỉnh này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ và giữ gìn nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng của Việt Nam.
Quy định trong Phụ lục I của Nghị định 84/2021/NĐ-CP không chỉ giới hạn khai thác và sử dụng bướm phượng cánh chim chấm rời vì mục đích thương mại mà còn thể hiện sự nhận thức về vai trò của loài này trong duy trì cân bằng sinh thái và sự đa dạng của rừng nguyên sinh. Điều này là một bước tích cực trong hướng đối tượng của Việt Nam về bảo vệ môi trường và bền vững, đồng thời tuân thủ nghiêm ngặt các cam kết quốc tế liên quan đến buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.
3. Xử lý hành vi săn bắt bướm phượng cánh chim chấm rời thế nào?
Theo điều 4 của Nghị định 84/2021/NĐ-CP, việc bổ sung vào khoản 29 của Điều 3 Nghị định 06/2019/NĐ-CP làm rõ hơn về định nghĩa động vật hoang dã và thực vật hoang dã. Điều này không chỉ tập trung vào loài động vật và thực vật sinh sống, phát triển trong sinh cảnh tự nhiên, mà còn bao gồm những loài được nuôi, trồng trong môi trường có kiểm soát nhưng không phải là vật nuôi theo quy định của pháp luật về chăn nuôi.
Trong trường hợp của bướm phượng cánh chim chấm rời, nó được xác định là loài động vật hoang dã thuộc Phụ lục của CITES, theo đó cũng thuộc danh sách những loài động vật và thực vật được xem xét và quản lý chặt chẽ để bảo vệ sự đa dạng sinh học và ngăn chặn buôn bán quốc tế không phù hợp. Điều này đặt bướm phượng cánh chim chấm rời vào nhóm loài động vật hoang dã đặc biệt quan trọng cần được ưu tiên bảo vệ theo khoản 29 Điều 3 Nghị định 06/2019/NĐ-CP.
Quy định này nhấn mạnh sự chú ý và cam kết của Chính phủ Việt Nam trong việc bảo vệ các loài động vật hoang dã, đặc biệt là những loài được xác định có tình trạng nguy cấp và quý báu. Điều này cũng thể hiện sự tuân thủ và đồng thuận với các nguyên tắc và cam kết quốc tế, trong trường hợp này, là Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật và thực vật hoang dã nguy cấp.
Dẫn chiếu đến Bộ luật Hình sự, đối với hành vi mua bán động vật quý hiếm sẽ bị xử phạt theo Điều 234 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi điểm a, điểm b khoản 57 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017:, hành vi mua bán động vật quý hiếm, trong trường hợp này là bướm phượng cánh chim chấm rời, sẽ bị xử phạt theo các khoản được quy định như sau:
- Mức phạt cơ bản (Khoản 1 Điều 234): Người thực hiện hành vi mua bán động vật thuộc danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IIB hoặc Phụ lục II Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp, trị giá từ 150.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng, hoặc động vật hoang dã khác trị giá từ 300.000.000 đồng đến dưới 700.000.000 đồng, hoặc thu lợi bất chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng.
- Mức phạt tăng nếu có các tình tiết nghiêm trọng (Khoản 2 và Khoản 3 Điều 234): Phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 năm đến 07 năm, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hành vi vi phạm.
- Mức phạt cao nhất (Khoản 3 Điều 234): Nếu có các tình tiết nghiêm trọng, người vi phạm có thể bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm.
Đồng thời, nếu người vi phạm là pháp nhân thương mại, họ cũng sẽ bị xử phạt theo các mức phạt tương ứng và có thể đối mặt với cấm kinh doanh, đình chỉ hoạt động, hoặc thậm chí là đình chỉ hoạt động vĩnh viễn tùy thuộc vào mức độ và tính chất của hành vi vi phạm.
Điều này nhấn mạnh sự nghiêm trọng của hành vi mua bán động vật quý hiếm và cam kết của pháp luật Việt Nam trong việc bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên và đa dạng sinh học.
Liên hệ đến hotline 1900.868644 hoặc email: [email protected] để được tư vấn
