1. Điều kiện để hương ước, quy ước của thôn, tổ dân phố được công nhận
Điều kiện để hương ước và quy ước của thôn, tổ dân phố được công nhận là một quy trình phức tạp, đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng và tuân thủ chặt chẽ các quy định. Căn cứ vào tiểu mục 3 Mục A2 Phần III của Thủ tục hành chính được ban hành kèm theo Quyết định 787/QĐ-BVHTTDL năm 2023, hương ước và quy ước chỉ được công nhận khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:
Trước hết, nội dung và hình thức của hương ước, quy ước phải tuân thủ các quy định tại Điều 5 của Quyết định 22/2018/QĐ-TTg. Điều này đặt ra yêu cầu cao về sự phù hợp và tính chất của các nội dung được thảo luận và thỏa thuận. Cụ thể:
- Nội dung của hương ước, quy ước: Phải được cộng đồng dân cư thôn, tổ dân phố quyết định và phải bao gồm ít nhất một hoặc một số lĩnh vực của đời sống xã hội mà pháp luật chưa quy định hoặc quy định nguyên tắc. Ngoài ra, nó cũng cần ghi nhận các phong tục, tập quán tốt đẹp và biện pháp hạn chế, tiến tới xóa bỏ các phong tục, tập quán lạc hậu, mê tín dị đoan. Điều này phải phản ánh yêu cầu tự quản của cộng đồng dân cư và mục đích, nguyên tắc xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước quy định.
- Hình thức của hương ước, quy ước: Cần phải được thể hiện dưới hình thức văn bản, có chữ ký xác nhận của Trưởng ban công tác Mặt trận, Trưởng thôn hoặc Tổ trưởng tổ dân phố. Sau khi được công nhận, hương ước, quy ước cần được đóng dấu giáp lai của Ủy ban nhân dân cấp huyện. Ngôn ngữ sử dụng trong hương ước, quy ước phải là tiếng Việt và được trình bày một cách ngắn gọn, rõ ràng, cụ thể, dễ hiểu, phù hợp với cộng đồng dân cư.
- Dịch sang tiếng dân tộc thiểu số: Đối với các thôn, tổ dân phố có nhiều dân tộc sinh sống và sử dụng nhiều ngôn ngữ khác nhau, cộng đồng dân cư cần xem xét và quyết định việc dịch hương ước, quy ước sang tiếng dân tộc thiểu số để đảm bảo sự tham gia của toàn bộ cộng đồng.
- Tên gọi: Tên gọi "Hương ước" hoặc "Quy ước" cần được cộng đồng dân cư thống nhất và quyết định.
Ngoài các yêu cầu về nội dung và hình thức, hương ước và quy ước cũng phải tuân thủ nguyên tắc, trình tự và thủ tục quy định tại Quyết định 22/2018/QĐ-TTg. Điều này đảm bảo tính pháp lý và sự rõ ràng trong quá trình thực hiện và thực thi hương ước, quy ước
2. Trong thời gian bao lâu, UBND cấp xã gửi quyết định công nhận hương ước cho Tổ trưởng tổ dân phố ?
Trong quá trình xây dựng và thực hiện hương ước, trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp xã được quy định rõ ràng và cụ thể để đảm bảo tính hiệu quả và tính đồng bộ trong việc thực thi các quy định pháp luật. Theo khoản 1 Điều 18 Nghị định 61/2023/NĐ-CP, Ủy ban nhân dân cấp xã có những trách nhiệm sau:
Đầu tiên và quan trọng nhất, Ủy ban nhân dân cấp xã phải gửi quyết định công nhận hương ước cho Tổ trưởng tổ dân phố trong một khoảng thời gian cụ thể. Điều này thể hiện sự quan tâm và cam kết của cơ quan hành pháp địa phương đối với việc thực thi các quy định pháp luật. Thời hạn cụ thể được đưa ra như sau:
Thời hạn gửi quyết định: Trong khoảng thời gian không quá 02 (hai) ngày làm việc, tính từ ngày ban hành quyết định công nhận. Điều này đặt ra một tiêu chuẩn chặt chẽ và rõ ràng về thời gian cần thiết để Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện các thủ tục liên quan đến việc gửi thông tin và quyết định đến cơ quan có thẩm quyền. Quá trình này cần được thực hiện một cách nhanh chóng và hiệu quả để đảm bảo sự liên kết và đồng bộ trong việc thực thi hương ước.
Ngoài ra, Ủy ban nhân dân cấp xã còn có những trách nhiệm khác nhằm tạo điều kiện và đảm bảo sự thực hiện hiệu quả của hương ước, bao gồm:
Kiểm tra và theo dõi: Ủy ban nhân dân cấp xã cần thực hiện việc kiểm tra và theo dõi việc tổ chức thực hiện hương ước, quy ước tại địa phương. Điều này đảm bảo rằng các quy định và cam kết trong hương ước được thực hiện một cách đồng nhất và đúng đắn trên cả địa bàn.
Công tác thông tin, tuyên truyền: Ủy ban nhân dân cấp xã phải tiến hành công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật liên quan đến việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước. Điều này nhằm mục đích nâng cao nhận thức của cộng đồng dân cư về tầm quan trọng của việc thực hiện các cam kết và quy định trong hương ước.
Bồi dưỡng và nâng cao năng lực: Ủy ban nhân dân cấp xã cần thực hiện việc bồi dưỡng và nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho những người được giao nhiệm vụ tổ chức thực hiện pháp luật về xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước. Điều này đảm bảo rằng người thực hiện có đủ kiến thức và kỹ năng để thực hiện công việc một cách chính xác và hiệu quả.
Như vậy, thời hạn gửi quyết định thực hiện hương ước là trong thời gian không quá 02 ngày kể từ ngày ban hành quyết định công nhận hương ước.
3. Theo quy định, tổ trưởng tổ dân phố có phải báo cáo kết quả thực hiện hương ước không?
Theo quy định cụ thể tại khoản 1 Điều 19 của Nghị định 61/2023/NĐ-CP, Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố là những người chịu trách nhiệm quan trọng trong việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước tại cộng đồng dân cư. Cụ thể, các trách nhiệm của họ bao gồm:
- Tổ chức thực hiện các công việc đề xuất và lấy ý kiến: Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố phải đảm bảo việc tổ chức thực hiện các công việc đề xuất, soạn thảo, lấy ý kiến, thông qua và đề nghị công nhận hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư. Điều này yêu cầu họ phải tận tâm và cẩn trọng trong quá trình đề xuất và xây dựng nội dung của hương ước, quy ước để đảm bảo tính phù hợp và đồng thuận từ cộng đồng.
- Tổ chức thực hiện hương ước, quy ước sau khi được công nhận: Sau khi hương ước, quy ước được Ủy ban nhân dân cấp xã công nhận, Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố phải chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện các cam kết và quy định đã được đưa ra. Họ phải đảm bảo rằng các hoạt động thực hiện được diễn ra một cách chuẩn xác và hiệu quả.
- Tập hợp, phản ánh và đề nghị giải quyết kiến nghị: Trong quá trình thực hiện hương ước, quy ước, Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố phải tập hợp, phản ánh và đề nghị Ủy ban nhân dân cấp xã giải quyết các kiến nghị của cộng đồng dân cư liên quan đến xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước.
- Đánh giá và báo cáo kết quả: Một phần quan trọng của trách nhiệm của họ là đánh giá việc thực hiện hương ước, quy ước hàng năm. Họ cần rà soát, phát hiện, đề xuất sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc kiến nghị tạm ngừng thực hiện, bãi bỏ hương ước, quy ước nếu cần thiết. Đặc biệt, theo quy định, hàng năm, họ cần báo cáo kết quả xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư với Ủy ban nhân dân cấp xã.
Do đó, điều này có nghĩa là Tổ trưởng tổ dân phố phải đảm bảo việc báo cáo kết quả xây dựng và thực hiện hương ước của cộng đồng dân cư cho Ủy ban nhân dân cấp xã hàng năm. Điều này giúp đảm bảo sự minh bạch, trách nhiệm và tính đồng thuận trong việc thực hiện các cam kết và quy định đã được đưa ra
4. Trách nhiệm của hộ gia đình, công dân cư trú tại cộng đồng dân cư trong xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước
Trong cộng đồng dân cư, hộ gia đình và công dân cư trú có trách nhiệm quan trọng trong việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước. Cụ thể, theo quy định tại Điều 17 của Nghị định 61/2023/NĐ-CP, họ có những nhiệm vụ và trách nhiệm sau:
Tham gia họp bàn, thảo luận và quyết định: Hộ gia đình, công dân cư trú tại cộng đồng dân cư cần cử đại diện để tham gia các cuộc họp bàn, thảo luận và quyết định các nội dung của hương ước, quy ước trong cộng đồng dân cư. Điều này nhấn mạnh vai trò của họ trong việc đóng góp ý kiến và tham gia quyết định các vấn đề quan trọng của cộng đồng.
Tuân thủ và thực hiện nghiêm túc các nội dung đã được thông qua: Họ phải thực hiện nghiêm túc các nội dung của hương ước, quy ước đã được cộng đồng dân cư thông qua và được Ủy ban nhân dân cấp xã công nhận. Điều này đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong việc thực hiện các cam kết và quy định đã được đưa ra.
Tìm hiểu, tôn trọng và tuân thủ hương ước, quy ước: Hộ gia đình, công dân cư trú cần có trách nhiệm tìm hiểu, tôn trọng và tuân thủ các quy định và cam kết đã được công nhận trong hương ước, quy ước.
Nhắc nhở và phản ánh khi phát hiện vi phạm: Khi phát hiện hành vi vi phạm hương ước, quy ước, họ có trách nhiệm nhắc nhở, đề nghị chấm dứt hành vi vi phạm và khắc phục hậu quả. Nếu cần thiết, họ cũng phải phản ánh, kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền để giải quyết theo quy định.
Kiến nghị và phản ánh khi cần thiết: Họ có quyền kiến nghị, phản ánh đến các cơ quan như Trưởng thôn hoặc Tổ trưởng tổ dân phố, Trưởng ban công tác Mặt trận ở cộng đồng dân cư, Ủy ban nhân dân cấp xã, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã và Ban Thanh tra nhân dân khi phát hiện hương ước, quy ước không đảm bảo trình tự, thủ tục và không phù hợp với quy định của pháp luật.
Tóm lại, vai trò và trách nhiệm của hộ gia đình, công dân cư trú tại cộng đồng dân cư là rất quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch, trách nhiệm và đồng thuận trong việc thực hiện các cam kết và quy định đã được đưa ra trong hương ước, quy ước của cộng đồng
Khi có thắc mắc về quy định pháp luật, hãy liên hệ ngay đến hotline 1900.868644 hoặc email: [email protected] để được tư vấn
