1. Hiểu thế nào về rác thải rắn sinh hoạt?
Rác thải rắn sinh hoạt là một thuật ngữ mô tả những chất thải phát sinh từ các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của con người. Đây là loại rác thải xuất phát từ các hộ gia đình, cơ sở kinh doanh, cơ sở sản xuất, và các khu dân cư. Trái ngược với rác thải công nghiệp hay đặc biệt, rác thải rắn sinh hoạt không có tính chất độc hại hoặc nguy hiểm cao, nhưng nếu không được quản lý và xử lý đúng đắn, chúng có thể tạo ra nhiều vấn đề về môi trường và sức khỏe.
Rác thải rắn sinh hoạt bao gồm nhiều loại chất thải, chẳng hạn như:
- Rác hữu cơ: Bao gồm thức ăn thừa, động vật và cây cỏ thải ra từ các hoạt động hàng ngày, và còn được gọi là rác hữu cơ.
- Rác tái chế: Bao gồm giấy, nhựa, kim loại, thủy tinh, và các vật liệu khác có thể tái chế và tái sử dụng.
- Rác không tái chế: Gồm các vật liệu như các sản phẩm nhựa không tái chế, đèn đốt, đồ điện tử hỏng hóc, và các vật liệu khác không thể tái chế một cách hiệu quả.
- Rác y tế: Bao gồm rác từ các cơ sở y tế như bệnh viện, phòng mạch, thậm chí là từ hộ gia đình nếu có thành viên sử dụng các sản phẩm y tế như kim tiêm, bông, hoặc bất kỳ vật dụng nào liên quan đến chăm sóc sức khỏe.
Quản lý và xử lý rác thải rắn sinh hoạt đòi hỏi các biện pháp như thu gom, vận chuyển, xử lý, và tái chế. Việc này không chỉ giúp giữ gìn môi trường mà còn giảm áp lực lên các khu vực chôn lấp rác, nơi có thể gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Đồng thời, tạo ra nhận thức về việc giảm lượng rác thải và tái chế sẽ giúp hình thành thói quen sống bền vững trong cộng đồng
2. Phân loại rác thải rắn sinh hoạt
Phân loại chất thải rắn sinh hoạt là một quy trình quan trọng nhằm giảm thiểu ảnh hưởng của chúng đối với môi trường và sức khỏe con người. Theo quy định của Điều 75 Luật Bảo vệ Môi trường 2020 tại Việt Nam, chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân được phân loại theo nguyên tắc cụ thể như sau:
- Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế: Bao gồm những vật liệu có thể được tái sử dụng hoặc tái chế, như giấy, nhựa, kim loại và các vật liệu khác có khả năng tham gia vào chu trình tái chế.
- Chất thải thực phẩm: Đây là loại chất thải xuất phát từ thức ăn thừa, vỏ trái cây và các sản phẩm thực phẩm khác. Các biện pháp xử lý có thể bao gồm việc biến chất thải này thành phân bón hữu cơ hoặc sử dụng làm thức ăn cho động vật chăn nuôi.
- Chất thải rắn sinh hoạt khác: Đây là nhóm chất thải đa dạng, không thuộc vào các danh mục cụ thể như trên. Chúng cần được xử lý một cách đúng đắn để tránh ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.
- Đối với việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình và cá nhân, quy định cụ thể sẽ phụ thuộc vào địa điểm cụ thể. Dưới đây là quy định chi tiết cho việc phân loại tại các khu vực khác nhau:
A. Phân loại chất thải rắn sinh hoạt đối với hộ gia đình, cá nhân ở nông thôn:
Theo khoản 3 Điều 75 Luật Bảo vệ Môi trường 2020, hộ gia đình, cá nhân ở nông thôn sau khi thực hiện phân loại chất thải, cần thực hiện các bước quản lý như sau:
- Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế: Chuyển giao cho tổ chức, cá nhân tái sử dụng, tái chế hoặc cơ sở có chức năng thu gom và vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt.
- Chất thải thực phẩm và chất thải rắn sinh hoạt khác: Chứa, đựng trong bao bì theo quy định và chuyển giao cho cơ sở có chức năng thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt; chất thải thực phẩm có thể được sử dụng làm phân bón hữu cơ, làm thức ăn chăn nuôi.
B. Phân loại chất thải rắn sinh hoạt đối với hộ gia đình, cá nhân ở đô thị:
Hộ gia đình, cá nhân ở đô thị cũng phải thực hiện các biện pháp quản lý chất thải nhất định theo quy định tại khoản 4 Điều 75 Luật Bảo vệ Môi trường 2020:
- Khuyến khích tái chế chất thải thực phẩm: Tận dụng chất thải thực phẩm để sản xuất phân bón hữu cơ và làm thức ăn chăn nuôi.
- Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế: Chuyển giao cho tổ chức, cá nhân tái sử dụng, tái chế hoặc cơ sở có chức năng thu gom và vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt.
- Chất thải thực phẩm không được xử lý đúng đắn: Chuyển giao cho cơ sở có chức năng thu gom và vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt.
- Chất thải rắn sinh hoạt khác: Chứa, đựng trong bao bì theo quy định và chuyển giao cho cơ sở có chức năng thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt
3. Thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt chậm nhất vào ngày 31/12/2024
Chậm nhất đến ngày 31/12/2024, việc thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt trở thành một nhiệm vụ cấp bách theo quy định của Luật Bảo vệ Môi trường 2020 và Nghị định 08/2022/NĐ-CP. Để đảm bảo hiệu quả trong công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Thông tư 02/2022/TT-BTNMT, tập trung quy định về các khía cạnh chi tiết nhất để thi hành các quy định của Luật.
Thông tư này liệt kê một loạt các điều cần tuân thủ, bao gồm:
- Yêu cầu kỹ thuật cho điểm tập kết và trạm trung chuyển: Quy định về bảo vệ môi trường tại những địa điểm này, đảm bảo quy trình quản lý chất thải được thực hiện một cách hiệu quả.
- Yêu cầu kỹ thuật về phương tiện vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt: Đặc điểm kỹ thuật cần tuân thủ để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình vận chuyển chất thải.
- Tiêu chí về công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt: Xác định những phương pháp và công nghệ tiên tiến nhất để xử lý chất thải, giảm thiểu tác động xấu đối với môi trường.
- Giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt: Quy định về giá dịch vụ, giúp thiết lập một cơ sở giá cả công bằng và hợp lý.
- Hình thức thu giá dịch vụ: Xác định liệu giá dịch vụ sẽ được thu theo khối lượng hay thể tích chất thải, tùy thuộc vào đặc điểm cụ thể của từng loại hình dịch vụ.
- Phương pháp định giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt: Xác định cách tính giá dịch vụ xử lý chất thải, đảm bảo sự công bằng và minh bạch.
- Đóng bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt: Quy định về quá trình đóng bãi sau khi kết thúc hoạt động, đảm bảo không tác động tiêu cực đối với môi trường.
Ngoài ra, để hướng dẫn và thúc đẩy việc triển khai hoạt động phân loại chất thải rắn sinh hoạt theo quy định tại Khoản 5 Điều 79 Luật Bảo vệ môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đã ban hành "Hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt". Hướng dẫn này tập trung vào việc nhận diện đa dạng chất thải từ hộ gia đình và cá nhân, và phân loại chúng thành 3 nhóm chính, giúp dễ dàng thực hiện quy trình phân loại theo quy định tại Luật Bảo vệ môi trường 2020.
Để đạt được mục tiêu này, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cần nghiên cứu và áp dụng Hướng dẫn kỹ thuật này để xây dựng kế hoạch chi tiết và triển khai hoạt động phân loại chất thải rắn sinh hoạt. Việc này cần đảm bảo tính phù hợp với các quy định và quy hoạch cấp tỉnh, quốc gia, và sử dụng nguồn lực tài chính của địa phương một cách hiệu quả. Đồng thời, cần tổ chức các chương trình tuyên truyền, phổ biến để nâng cao nhận thức và tham gia tích cực của cộng đồng, cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, và cá nhân trong việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt
Trên đây là tư vấn của chúng tôi, nội dung chỉ mang tính chất tham khảo. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài điện thoại, gọi số: 1900.868644 hoặc liên hệ qua Email: [email protected] để được giải đáp. Rất mong nhận được sự hợp tác!
