1. Hiểu thế nào về hủy thầu?
Theo quy định hiện hành, tại khoản 12 điều 4 Luật đấu thầu 2013, đấu thầu được hiểu là quá trình lựa chọn nhà thầu để ký kết và thực hiện hợp đồng cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn và mua sắm hàng hóa, xây lắp; lựa chọn nhà đầu tư để ký kết và thực hiện hợp đồng dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư, dự án đầu tư có sử dụng đất trên cơ sở bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.
Theo quy định tại khoản 12 điều 4 Luật đấu thầu 2013, khái niệm "Gói thầu" được định nghĩa là một phần hoặc toàn bộ dự án, dự toán mua sắm. Gói thầu có thể bao gồm những nội dung mua sắm giống nhau thuộc nhiều dự án hoặc là khối lượng mua sắm một lần, khối lượng mua sắm cho một thời kỳ đối với mua sắm thường xuyên, mua sắm tập trung.
Hủy thầu được xem như là biện pháp của người có thẩm quyền, chủ đầu tư và bên mời thầu dùng để xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về đấu thầu và các quy định khác của pháp luật liên quan của tổ chức, cá nhân khác tham gia hoạt động đấu thầu. Biện pháp này thường được thực hiện bằng cách ban hành quyết định hủy thầu theo quy định của pháp luật.
2. Quy định mới về các trường hợp hủy thầu trong Luật Đấu thầu 2023
Luật Đấu thầu 2023 đã có những điều chỉnh và bổ sung cụ thể về các trường hợp hủy thầu so với Luật Đấu thầu 2013. Cụ thể, các điểm mới quy định như sau:
Các trường hợp hủy thầu của Luật Đấu thầu 2013 bao gồm:
- Hủy thầu khi tất cả hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất không đáp ứng được yêu cầu của hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu.
- Hủy thầu khi có thay đổi về mục tiêu, phạm vi đầu tư đã ghi trong hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu.
- Hủy thầu khi hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu không tuân thủ quy định của pháp luật về đấu thầu hoặc quy định khác của pháp luật có liên quan, và điều này dẫn đến nhà thầu, nhà đầu tư được lựa chọn không đáp ứng đủ yêu cầu để thực hiện gói thầu, dự án.
- Hủy thầu khi có bằng chứng về việc đưa, nhận, môi giới hối lộ, thông thầu, gian lận, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu dẫn đến sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.
Các trường hợp hủy thầu được quy định cụ thể tại Luật Đấu thầu 2023 so với Luật Đấu thầu 2013 có những thay đổi và bổ sung như sau:
(1) Các trường hợp hủy thầu đối với lựa chọn nhà thầu bao gồm:
- Tất cả hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất không đáp ứng được các yêu cầu của hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu.
- Thay đổi về mục tiêu, phạm vi đầu tư trong quyết định đầu tư đã được phê duyệt làm thay đổi khối lượng công việc, tiêu chuẩn đánh giá đã ghi trong hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu.
- Hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu không tuân thủ quy định của Luật Đấu thầu 2023, quy định khác của pháp luật có liên quan dẫn đến nhà thầu được lựa chọn không đáp ứng yêu cầu để thực hiện gói thầu.
- Nhà thầu trúng thầu thực hiện hành vi bị cấm quy định tại Điều 16 của Luật Đấu thầu 2023.
- Tổ chức, cá nhân khác ngoài nhà thầu trúng thầu thực hiện hành vi bị cấm quy định tại Điều 16 của Luật Đấu thầu 2023 dẫn đến sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu.
(2) Các trường hợp hủy thầu đối với lựa chọn nhà đầu tư bao gồm:
- Tất cả hồ sơ dự thầu không đáp ứng được các yêu cầu của hồ sơ mời thầu.
- Thay đổi mục tiêu, quy mô, địa điểm, vốn đầu tư, thời hạn thực hiện dự án đầu tư kinh doanh vì lý do bất khả kháng, làm thay đổi tiêu chuẩn đánh giá trong hồ sơ mời thầu đã phát hành.
- Hồ sơ mời thầu có một hoặc một số nội dung không tuân thủ quy định của Luật Đấu thầu 2023, quy định khác của pháp luật có liên quan dẫn đến sai lệch kết quả lựa chọn nhà đầu tư hoặc nhà đầu tư được lựa chọn không còn đáp ứng yêu cầu để thực hiện dự án đầu tư kinh doanh.
- Nhà đầu tư trúng thầu thực hiện hành vi bị cấm quy định tại Điều 16 của Luật Đấu thầu 2023.
- Tổ chức, cá nhân khác ngoài nhà đầu tư trúng thầu thực hiện hành vi bị cấm quy định tại Điều 16 của Luật Đấu thầu 2023 dẫn đến sai lệch kết quả lựa chọn nhà đầu tư.
3. Quy định mới về các trường hợp hủy thầu trong Luật Đấu thầu 2023 mang ý nghĩa gì?
Có thể thấy, Luật Đấu thầu 2023 đã phân chia rõ ràng các trường hợp hủy thầu cho đối tượng nhà thầu và lựa chọn đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho quá trình đấu thầu và đầu tư trong nước. Ý nghĩa của những điểm mới quy định về các trường hợp hủy thầu trong Luật Đấu thầu 2023 so với Luật Đấu thầu 2013 là:
(1) Các trường hợp hủy thầu đối với lựa chọn nhà thầu:
- Mở rộng phạm vi hủy thầu: Luật Đấu thầu 2023 cho phép hủy thầu không chỉ dựa trên hồ sơ dự thầu không đáp ứng yêu cầu, mà còn bao gồm cả các hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ đề xuất không đáp ứng được các yêu cầu của hồ sơ mời thầu, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ yêu cầu. Điều này giúp tăng tính minh bạch và công bằng trong quá trình lựa chọn nhà thầu.
- Nâng cao trách nhiệm của nhà thầu trúng thầu: Luật Đấu thầu 2023 yêu cầu nhà thầu trúng thầu tuân thủ Điều 16 của Luật, nếu vi phạm sẽ dẫn đến hủy thầu. Điều này khuyến khích các nhà thầu tuân thủ quy định và hạn chế hành vi vi phạm.
- Xử phạt những hành vi vi phạm từ những tổ chức, cá nhân khác: Luật Đấu thầu 2023 mở rộng trách nhiệm xử phạt không chỉ đối với nhà thầu trúng thầu vi phạm mà còn áp dụng cho các tổ chức, cá nhân khác ngoài nhà thầu trúng thầu nếu họ thực hiện hành vi vi phạm quy định tại Điều 16 của Luật. Điều này tăng cường trách nhiệm và sẽ giúp đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quá trình lựa chọn nhà thầu.
(2) Các trường hợp hủy thầu đối với lựa chọn nhà đầu tư:
- Thay đổi mục tiêu, quy mô, địa điểm, vốn đầu tư, thời hạn thực hiện dự án đầu tư: Luật Đấu thầu 2023 cho phép hủy thầu khi có thay đổi về mục tiêu, quy mô, địa điểm, vốn đầu tư, thời hạn thực hiện dự án đầu tư kinh doanh do lý do bất khả kháng. Điều này giúp đảm bảo tính khả thi và thích ứng của dự án với tình hình thị trường và tình hình kinh tế thực tế.
- Hành vi vi phạm của nhà đầu tư trúng thầu và tổ chức, cá nhân khác: Luật Đấu thầu 2023 cũng đề cập đến trường hợp hủy thầu khi nhà đầu tư trúng thầu hoặc tổ chức, cá nhân khác vi phạm quy định tại Điều 16 của Luật. Điều này tương tự như trường hợp hủy thầu đối với lựa chọn nhà thầu, giúp đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong việc lựa chọn nhà đầu tư.
Tóm lại, các điểm mới quy định trong Luật Đấu thầu 2023 mang tính cải tiến, tăng cường trách nhiệm và xử phạt vi phạm, từ đó đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả trong quá trình đấu thầu và lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.
Từ những trường hợp hủy thầu đã được nêu trên, rõ ràng việc đảm bảo thực hiện hợp đồng dự thầu đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Hợp đồng này phải được thực hiện theo đúng mục đích và ý định giao kết từ ban đầu. Việc đảm bảo thực hiện hợp đồng này có ý nghĩa lớn không chỉ đối với nhà đầu tư mà còn trong hợp đồng thầu, tuy có một số khác biệt về giá trị bảo đảm thực hiện giữa hai loại hợp đồng này, song tính chất ràng buộc giữa các bên vẫn được thể hiện rõ ràng.
Trong trường hợp có tổ chức hoặc cá nhân vi phạm và dẫn đến việc phải thực hiện hủy thầu, thì tổ chức hoặc cá nhân đó sẽ phải chịu trách nhiệm về các chi phí phát sinh cho các bên có liên quan. Điều này bao gồm việc bồi thường thiệt hại và các khoản chi tiêu khác mà các bên phải chịu do việc hủy thầu gây ra. Ngoài ra, tổ chức hoặc cá nhân vi phạm còn phải chịu trách nhiệm theo pháp luật về các hậu quả của hành vi vi phạm đã làm xảy ra.
Nhìn chung, việc đảm bảo thực hiện hợp đồng dự thầu là một yếu tố quan trọng và đảm bảo tính minh bạch, công bằng trong hoạt động đấu thầu và giao kết hợp đồng. Đồng thời, việc áp dụng các biện pháp xử lý nghiêm minh đối với các trường hợp vi phạm cũng là một yếu tố quan trọng để bảo vệ lợi ích của các bên liên quan và đảm bảo sự tuân thủ pháp luật trong hoạt động đấu thầu.
Luật Hòa Nhựt xin tiếp nhận yêu cầu tư vấn của quý khách hàng qua số hotline: 1900.868644 hoặc qua email: [email protected]. Xin trân trọng cảm ơn!
